Άνγκελα Μέρκελ: «Το κορίτσι» από την Ανατολική Γερμανία που έγινε η «σιδηρά» κυρία της Ευρώπης

Η Άνγκελα Μέρκελ διανύει την τέταρτη θητεία της στην καγκελαρία της Γερμανίας, καθώς εκλέγεται ανελλιπώς τα τελευταία 13 χρόνια. Στις 22 Νοεμβρίου του 2005 έγινε η πρώτη γυναίκα καγκελάριος της Γερμανίας από την ίδρυση του Ομοσπονδιακού Κράτους το 1871, ενώ επίσης είναι η πρώτη πρώην πολίτης της Γερμανικής Λαϊκής Δημοκρατίας που έγινε ηγέτης της επανενωμένης Γερμανίας.

Πολλοί ερμήνευσαν την εκλογή της, το 2005, ως απόδειξη ότι δεν είναι πάντα μειονέκτημα να σε… υποτιμούν οι εσωκομματικοί σου αντίπαλοι. Κάνοντας μια αναδρομή στα πρώτα πολιτικά βήματα της Άγκελα Μέρκελ, η Deutsche Welle, υπενθυμίζει το πόσο δυσκολευόταν να εκφράσει τα συναισθήματά της, λίγες ώρες μετά την ανάδειξή της ως επόμενη καγκελάριος της Γερμανίας. Ερωτηθείσα από Δανό δημοσιογράφο σε συνέντευξη Τύπου, το 2005, για το πώς νιώθει, εκείνη απάντησε: «Είμαι καλά, η διάθεσή μου είναι καλή», προσθέτοντας πως είναι πολύ συγκεντρωμένη ενόψει των διαπραγματεύσεων που θα οδηγούσαν στον σχηματισμό της πρώτης της κυβέρνησης.

Η αντίδρασή της είχε ερμηνευτεί σαν μια… τυπική αντίδραση γυναίκας που έχει εργαστεί σκληρά για να κατακτήσει μια κορυφαία πολιτική θέση στη Γερμανία, έχοντας επικεντρωθεί στην δημόσια εικόνα της.

Για πολύ καιρό ως τότε, μεγάλο μέρος του κοινού δεν έμοιαζε να την παίρνει στα σοβαρά. Η νεαρή γυναίκα από την ανατολική Γερμανία έδειχνε να μην έχει τα χαρακτηριστικά εκείνα που σχετίζονταν με μια επιτυχημένη πολιτική καριέρα. Δεν ήταν «κομματικός στρατιώτης», δεν είχε υποστήριξη από ανθρώπους που βρίσκονταν σε θέσεις-κλειδιά, ενώ δεν φημιζόταν για την ευγλωττία της ή την επιρροή της στα μέσα ενημέρωσης.

Ισχυροί δεσμοί με τις «ρίζες»

Η Άνγκελα Μέρκελ γεννήθηκε στο Αμβούργο, αλλά μεγάλωσε στο Τέμπλιν, μια πόλη βόρεια του Βερολίνου, στην τότε κομμουνιστική Ανατολική Γερμανία, καθώς ο λουθηρανός πάστορας πατέρας της, με εν μέρει πολωνική καταγωγή, ανέλαβε θέση σε εκκλησία της Ανατολικής Γερμανίας.

Για την ίδια, ακόμα και σήμερα, αυτή η σχέση με τις «ρίζες» της έχει μεγάλη σημασία.

«Θεωρώ πολύ σημαντικό για τους πολιτικούς ηγέτες, ακόμη και όταν βρίσκονται στην κυβέρνηση, να έχουν μια εκλογική περιφέρεια, όπου οι άνθρωποι τους αντιμετωπίζουν διαφορετικά», έλεγε.

Τα πρώτα βήματα στην πολιτική

Η Άγκελα Δωροθέα Κάσνερ, όπως είναι το πατρικό της, έζησε μέχρι το 1990 στη σοσιαλιστική Γερμανική Λαϊκή Δημοκρατία. Οι πολιτικές της «ανησυχίες» ξεκίνησαν από μικρή ηλικία, με την ίδια να είναι μέλος της επίσημης νεολαίας του σοσιαλιστικού κόμματος, της Ελεύθερης Γερμανικής Νεολαίας (FDJ), όπως και οι περισσότεροι μαθητές τότε. Αργότερα διετέλεσε μέλος του περιφερειακού προεδρείου και γραμματέας της Οργάνωσης, στην οποία έμεινε ως το 1984.

Στο μεταξύ, σπούδασε Φυσική, στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας, όπου πήρε και το διδακτορικό της στην Ακαδημία Επιστημών της Ανατολικής Γερμανίας. Εκεί γνώρισε, ερωτεύθηκε και παντρεύθηκε τον πρώτο σύζυγό της, Ούλριχ Μέρκελ, με τον οποίο χώρισε το 1982. Από το 1998 είναι παντρεμένη με τον δεύτερο σύζυγο της, Γιόαχιμ Σάουερ.

Η ανάμειξή της στην πολιτική ξεκίνησε ενεργά το 1989, έτος-σταθμός για τη Γερμανία, καθώς τότε έπεσε το τείχος του Βερολίνου.

Διετέλεσε για σύντομο χρονικό διάστημα αναπληρώτρια εκπρόσωπος της πρώτης δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης της Ανατολικής Γερμανίας, προτού εκλεγεί το 1990 στο επανενωμένο γερμανικό κοινοβούλιο ως μέλος της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU).

Η αρχή της καταξίωσης

Πηγή: EPA PHOTO DPA / ANDREAS ALTWEIN /rh/dt

Θεωρείται πολιτικό «παιδί» του Χέλμουτ Κολ, με τη σχέση τους να ξεκινά με τις πιο ευνοϊκές προϋποθέσεις, καθώς το κορίτσι από την Ανατολική Γερμανία κέρδισε από την αρχή την εκτίμηση του τότε καγκελάριου, ο οποίος έγινε ο μέντοράς της, με την νεαρή Μέρκελ να ακολουθεί πιστά τις συμβουλές του.

Μετά την Ένωση της Γερμανίας, ο Δυτικογερμανός καγκελάριος Χέλμουτ Κολ, της ανέθεσε το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Γυναικείων Υποθέσεων και Νεολαίας, το 1991, ενώ έχει μείνει στην ιστορία και το παρατσούκλι "das Mädchen" (το κορίτσι) που της έδωσε, επειδή ήταν το νεότερο μέλος του υπουργικού του συμβουλίου.

Πηγή: EPAPHOTO DPA/TIM BRAKEMEIER/mj/kr

Όταν ο Κολ έχασε τις εκλογές του 1998 από τον αντίπαλό του Γκέρχαρντ Σρέντερ του SPD, ο πρόεδρος του CDU, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε πρότεινε την Μέρκελ για τη θέση του γενικού γραμματέα του κόμματος.

Πηγή: REUTERS/Wolfgang Rattay/File Photo

Η Άγκελα Μέρκελ, αναρριχήθηκε σταθερά στην ηγεσία του CDU, όμως η σχέση της με τον Κολ κάθε άλλο παρά αρμονική ήταν πια, με το κορίτσι» να γίνεται το μοναδικό πρόσωπο που είχε τα κότσια να τον καλέσει να παραιτηθεί όταν ενεπλάκη σε πολιτικό σκάνδαλο με τα «μαύρα ταμεία» του κόμματος.

Η ίδια πάντως αναγνωρίζει στον πρώην καγκελάριο τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξε στη ζωή της και αποχαιρετώντας τον, όταν τον Ιούνιο του 2017 εκείνος έφυγε από τη ζωή, είπε:

«Όπως εκατομμύρια άλλοι, εγώ κατάφερα να περάσω από μια ζωή υπό το δικτατορικό καθεστώς της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας σε μια ελεύθερη ζωή. Όλα όσα ακολούθησαν τα επόμενα 27 χρόνια από το χθες στο σήμερα δεν θα μπορούσαμε καν να τα διανοηθούμε χωρίς τον Χέλμουτ Κολ. Εγώ, προσωπικά, είμαι πολύ ευγνώμων (σε εκείνον)».

Η πολιτική πτώση του μέντορά της έμελλε να γίνει η αρχή μιας θριαμβευτικής ανόδου για την ίδια. Το 2000 εξελέγη επικεφαλής του κόμματος συγκεντρώνοντας πάνω από το 95% των ψήφων, παρόλο που τότε πολλοί από τους Χριστιανοδημοκράτες εκτιμούσαν πως θα ήταν εύκολο να … κάνουν στην άκρη την άπειρη ανατολικογερμανίδα.

Παρά τα σχέδια μιας ομάδας φιλόδοξων νεαρών πολιτικών, η Μέρκελ κατάφερε να εδραιώσει τη θέση της ως αρχηγός και παράλληλα να αποκαταστήσει τη σχέση της με τον Χέλμουτ Κολ, γεγονός που επανέφερε τις ισορροπίες στις τάξεις του κόμματός της.

Αρχές βαθιά ριζωμένες στη Θρησκεία

Η Μέρκελ δηλώνει υπερήφανη για τις χριστιανικές της ρίζες, οι οποίες ισχυροποιήθηκαν κατά την παιδική της ηλικία στην Ανατολική Γερμανία.

«Δεν πιστεύω πως μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι η Ευρώπη επηρεάστηκε από την Ιουδαϊκή-Χριστιανική παράδοση και ότι μεγάλο μέρος της Ευρώπης έχει τις ρίζες του σε αυτήν. Το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης έζησε την περίοδο του Διαφωτισμού και αυτή ήταν μια πολύ σημαντική φάση για την εξέλιξη της Χριστιανοσύνης. Δεν μπορούμε απλά να το αγνοήσουμε αυτό και να πούμε πως είμαστε ουδέτεροι. Ποια θα ήταν μετά η πηγή των αξιών μας;», έχει πει.

Στην «Mutti» δηλαδή «μητερούλα» όπως την φωνάζουν χαϊδευτικά οι υποστηρικτές της, έχει απονεμηθεί το βραβείο Καρλομάγνος, για το έτος 2008, ενώ έχει συμπεριληφθεί στη λίστα με τα «Πρόσωπα με τη Μεγαλύτερη Επιρροή Παγκοσμίως» του Time το 2012, ενώ τρία χρόνια αργότερα αναδείχθηκε «Πρόσωπο της χρονιάς» από το ίδιο περιοδικό.