Πανορθόδοξη Σύνοδος 2016: Τα αγκάθια στις σχέσεις των Εκκλησιών

Μέχρι τις 28 Ιανουαρίου 2016, οι εκπρόσωποι Ορθοδόξων Εκκλησιών, συζητούν στο Διορθόδοξο Κέντρο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, που βρίσκεται στο Σαμπεζύ της Γενεύης, για την προετοιμασία του μεγάλου αυτού γεγονός στην ιστορία της Ορθοδοξίας.

Όμως ακόμη και σε αυτή τη Σύνοδο, την προπαρασκευαστική της Πανορθόδοξης Συνόδου καταγράφονται ηχηρές απουσίες και αναδεικνύονται τα προβλήματα στις σχέσεις των Εκκλησιών.

Veto από την Εκκλησία της Ρωσίας

Ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος, άσκησε veto στη διοργάνωση της προπαρασκευαστικής Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη, επικαλούμενος την κρίση που μαίνεται μεταξύ Ρωσίας – Τουρκίας, μετά την κατάρριψη του ρωσικού SU-24 και τη σύσταση του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν να αποφεύγουν οι Ρώσοι τα ταξίδια στην Τουρκία.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος με τον μακαριστό Πατριάρχη Μόσχας Αλέξιο και τον Αρχιεπίσκοπο Αθήνών και Πάσης Ελλάδος, Ιερώνυμο, στην Αίθουσα του Θρόνου στο Φανάρι (2008). Πηγή: Eurokinissi

Ήδη από τα τέλη του Δεκεμβρίου, ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος, σε επιστολή του στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, διεμήνυσε ότι δεν πρόκειται να παραβρεθεί σε Σύνοδο που διεξάγεται επί του Τουρκικού Εδάφους.

Ο Πρόεδρος του Συνοδικού Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του ρωσικού Πατριαρχείου, Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, σε δελτίο τύπου, που μετέδωσε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων «Interfax», επεσήμανε με νόημα ότι «το 2014, οι ηγέτες των Ορθοδόξων Εκκλησιών συμφώνησαν να συγκαλέσουν μια οικουμενική Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη το 2016, εκτός αν αυτή παρεμποδιστεί από απρόσμενες συνθήκες».

Γεγονός που σημαίνει πρακτικά ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να συμφωνήσει η ρωσική Εκκλησία ακόμη στη διεξαγωγή της Πανορθόδοξης Συνόδου, το προσεχές Καλοκαίρι, στην Κωνσταντινούπολη.

Υπενθυμίζεται ότι το 2000 ο μακαριστός Πατριάρχης Μόσχας Αλέξιος, δεν είχε παραβρεθεί στο κάλεσμα που είχε απευθύνει ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος στους Προκαθημένους των Ορθοδόξων Εκκλησιών για να συναντηθούν στο Φανάρι. Αντίθετα, παραβρέθηκε στο Πανορθόδοξο Συλλείτουργο που πραγματοποιήθηκε στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στην Κωνσταντινούπολη, το Μάρτιο του 2014.

Κρατά αιώνες η κόντρα Φαναρίου – Μόσχας

Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ, γνωρίζουν τις βλέψεις της ρωσικής Εκκλησίας να αναλάβει τα ηνία της Ορθοδοξίας και να μεταφερθεί η έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη Μόσχα. Πρόκειται για ένα από τα βασικά δόγματα της «εξωτερικής πολιτικής» της ρωσικής εκκλησίας, που κρατά από το 15ο αιώνα όταν ο Τσάρος Ιβάν Γ, ο οποίος είχε παντρευτεί τη Ζωή Σοφία Παλαιολογίνα, ανιψιά του τελευταίου Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνου ΙΑ' Παλαιολόγου, θεωρούσε έδρα της Ορθόδοξης Εκκλησίας τη Μόσχα καθώς η Κωνσταντινούπολη είχε Αλωθεί από τους Τούρκους.

Σήμερα η Εκκλησία της Ρωσίας ακολουθεί την τακτική του «Δούρειου Ίππου» στις ανά τον κόσμο Ορθόδοξες Εκκλησίες. Αξιοποιεί κατά το δοκούν, το πρόβλημα της λειψανδρίας που υπάρχει και στέλνει μαζικά μοναχούς και ιερείς για τη στελέχωσή τους.

Στιγμιότυπο από το περιθώριο της Σύναξης των Ορθοδόξων στο Φανάρι το 2008. Πηγή: Eurokinissi:

Σύμφωνα, με το Πατριαρχείο Μόσχας, το Φανάρι προωθεί το διάλογο με την Εκκλησία της Ουκρανίας, με την οποία η Μόσχα έχει παγωμένες σχέσεις και δεν κάνει ουσιαστικές κινήσεις για την λύση του προβλήματος της Ουνίας. Δηλαδή των ιερέων που ενδύονται τα Ορθόδοξα άμφια αλλά Λειτουργούν σύμφωνα με το τελετουργικό της Καθολικής.

Επίσης, το Πατριαρχείο Μόσχας επιρρίπτει ευθύνες στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, για το ότι μετά τη λήξη του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου προσάρτησε την Εκκλησία της Εσθονίας, η οποία επί ΕΣΣΔ ανήκε στην Εκκλησία της Ρωσίας.

Η Ελληνική Κυβέρνηση στηρίζει το Οικουμενικό Πατριαρχείο

Kυβερνητικές πηγές επεσήμαναν στο CNN Greece :

«Η Ελληνική Κυβέρνηση, δεν εμπλέκεται στα εσωτερικά ζητήματα των Ορθοδόξων Εκκλησιών και υποστηρίζει την Τάξη και τα Πρωτεία που έχουν οριστεί από τις Οικουμενικές Συνόδους. Δεν παρεμβαίνει σε ζητήματα, όπως αυτό του τόπου διεξαγωγής της Πανορθόδοξης Συνόδου ούτε και στις σχέσεις των Ορθόδοξων Εκκλησιών. Ωστόσο, τηρώντας την Εκκλησιαστική Τάξη και τα Πρωτεία εκτιμά ότι δεν υπάρχει λόγος να πραγματοποιηθεί η Πανορθόδοξη, σε διαφορετική περιοχή από την Κωνσταντινούπολη, όπου βρίσκεται η έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, της Πρωτόθρονης Εκκλησίας. Ο Πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας στις συναντήσεις που είχε με τους Πατριάρχες Μόσχας, Σερβίας και Βουλγαρίας, στο πλαίσιο των επίσημων επισκέψεων που πραγματοποίησε στις χώρες αυτές, έθεσε, όπου χρειάστηκε, το θέμα της πρωτοκαθεδρίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου».

Η απουσία με νόημα του Ιερώνυμου

O Oικουμενικός Πατριάρχης με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο στο Φανάρι. Πηγή: Eurokinissi.Νίκος Μαγγίνας

Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος απουσιάζει από αυτή τη συνάντηση, για προσωπικούς λόγους (όπως ανέφερε και στη σχετική επιστολή του προς τον Οικουμενικό Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίο).

Η Ιερά Σύνοδος αποφάσισε να εκπροσωπήσει τον Αρχιεπίσκοπο στο Φανάρι, επιτροπή Μητροπολιτών στην οποία συμμετέχουν οι Μητροπολίτες Καρυστίας, Ηλείας και Περιστερίου.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η Εκκλησία της Ελλάδος εκφράζει τη δυσφορία της για τις προθέσεις, που διαβλέπει, στην αναβάθμιση του Γραφείου του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Αθήνα και τη μετατροπή του σε Εξαρχία. «Η Εκκλησία της Ελλάδος, σέβεται και στηρίζει το Οικουμενικό Πατριαρχείο και το ίδιο αναμένει και από αυτή», ανέφεραν οι ίδιες πηγές.

Η απουσία του Αντιοχείας και η προσέγγιση με τη Μόσχα

Ο Πατριάρχης Αντιοχείας, Συρίας, Αραβίας, Κιλικίας, Ιβηρίας και Μεσοποταμίας και πάσης Ανατολής Ιωάννης Ι, δεν παραβρέθηκε στη Σύνοδο της Γενεύης. Είναι γνωστοί οι στενοί δεσμοί που διατηρεί με την Εκκλησία της Ρωσίας. Αγκάθι αποτελεί η εκλογή, το 2013, του Αρχιεπισκόπου για το Κατάρ (που υπάγεται στην εκκλησιαστική αρμοδιότητά του), από τη Σύνοδο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Εκ τότε οι σχέσεις των δύο Εκκλησιών έχουν διαρραγεί.

Οι άσπονδοι και οι αδελφικοί φίλοι και οι ουδέτεροι παρατηρητές

Στιγμιότυπο από το περιθώριο της Σύναξης των Ορθοδόξων στο Φανάρι το 2008. Πηγή: Eurokinissi

Η Εκκλησία της Ρωσίας έχει στενούς δεσμούς με την Εκκλησία της Βουλγαρίας. Το Πατριαρχείο Ρουμανίας διατηρεί καλές σχέσεις τόσο με το Οικουμενικό Πατριαρχείο όσο και με την Εκκλησία της Ρωσίας.

Η Ελληνόφωνη Εκκλησία της Κύπρου (Αρχιεπισκοπή Κύπρου) στηρίζει τις επιλογές του Οικουμενικού Πατριάρχη. Το Πατριαρχείο Γεωργίας, όπως και η πολιτική ηγεσία της χώρας, καταβάλλει προσπάθειες να απογαλακτιστεί από τη Ρωσία.

Η Εκκλησία της Ελλάδος, λόγω ιστορικών δεσμών, υποστηρίζει το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ωστόσο είναι μία οικογενειακή σχέση, που έχει περάσει δια πυρός και σιδήρου (βλ θέμα μητροπόλεων Νέων Χωρών).

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, βλέπει στο πρόσωπο του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου, έναν Προκαθήμενο που διαπρέπει στο στερέωμα της Ορθοδοξίας, ακάματο εργάτη του Χριστιανισμού με μεγάλο ανθρωπιστικό έργο.

Τα αγκάθια στις Ορθόδοξες Εκκλησίες

Πηγή:Eurokinissi/Nίκος Μαγγίνας

- Ο επικεφαλής της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Τσεχίας και της Σλοβακίας δεν αναγνωρίζεται από όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες.

- Η Σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων, προέκυψε από την διάσπαση των τριών νοτιότερων επαρχιών του Πατριαρχείου Σερβίας το 1958 και δεν αναγνωρίζεται από καμιά άλλη ορθόδοξη Εκκλησία.

Η αποστολή Ρώσων μοναχών στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων

Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα στελέχωσης μοναστηριών και ναών τα οποία καλύπτονται με αποστολή δυναμικού από την Εκκλησία της Ελλάδος και το Πατριαρχείο Μόσχας.

Οι σχέσεις με το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας

Στο παρελθόν η Ρωσική Εκκλησία, προσπάθησε να δημιουργήσει ενορίες στην Αφρική, γεγονός που σταμάτησε ο μακαριστός Πατριάρχης Πέτρος (απειλώντας ακόμη και με καθαιρέσεις ή και διακοπή των σχέσεων των δύο Εκκλησιών).