ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η αγωνία του Μαξίμου (και της Ελλάδας) μπροστά στη νέα Bundestag

Η αγωνία του Μαξίμου (και της Ελλάδας) μπροστά στη νέα Bundestag
REUTERS/Pawel Kopczynski

Η πύρρειος νίκη της Άνγκελα Μέρκελ (με το χειρότερο ποσοστό που έχει καταγράψει ποτέ η Χριστιανοδημοκρατία), σε συνδυασμό με την βαριά ήττα των Σοσιαλδημοκρατών του Mάρτιν Σουλτς (που δεν θα συμμετάσχουν σε νέα κυβέρνηση συνασπισμού με τους Χριστιανοδημοκράτες) η άνοδος της εθνικιστικής, λαϊκιστικής, ακροδεξιάς (AfD), που κατέκτησε την τρίτη θέση είναι γεγονός. Το νέο αυτό πολιτικό τοπίο θα καθορίσει, σε μεγάλο βαθμό, την πορεία της Ευρώπης αλλά και την πρόοδο του ελληνικού προγράμματος.

Η σύνθεση της γερμανικής Βουλής (Bundestag) είναι σαφές πως μετατοπίστηκε προς τα δεξιά με την Μέρκελ να δέχεται ήδη επικρίσεις για τον κεντρώο προσανατολισμό της πολιτικής της, ιδίως για το μεταναστευτικό, θέμα που αφορά άμεσα την Ελλάδα –κατά σύμπτωση (;) χθες, Κυριακή, το απόγευμα, υπήρξε και σύσκεψη των εμπλεκομένων υπουργών και αρμοδίων με το μεταναστευτικό στο Μαξίμου.

Πολλοί, εκ δεξιών, και μέσα στο ίδιο της το κόμμα, κατηγορούν τη Γερμανίδα καγκελάριο ότι είναι «η μητέρα του AfD», γιατί, όπως υποστηρίζουν, συνέβαλε στην άνοδο του AfD με την εισδοχή, άνω του ενός εκατομμυρίου προσφύγων, κυρίως στην πρώην Ανατολική Γερμανία –περιοχή όπου το AfD ήρθε δεύτερο κόμμα. Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, η κ. Μέρκελ θα περάσει στην ιστορία (και) ως η καγκελάριος επί των ημερών της οποίας η εθνικιστική ακροδεξιά μπήκε θριαμβευτικά στη γερμανική Βουλή –το AfD μπορεί να ελπίζει κοντά σε 90 έδρες!

Το πρώτο θέμα, λοιπόν, που θα βρει μπροστά της η ελληνική κυβέρνηση είναι το μεταναστευτικό. Όχι ότι η μέχρι σήμερα σύνθεση της Bundestag εμπόδισε να στηθούν φράκτες σε Βουλγαρία, πΓΔΜ, Αυστρία, Σλοβακία, κ.ά., αλλά εκτιμάται ότι με τα νέα δεδομένα θα γίνει πολύ πιο δύσκολη η ζωή σε πρόσφυγες - μετανάστες και, βέβαια, στις χώρες του Νότου. Το δεύτερο μεγάλο θέμα είναι η ολοκλήρωση του προγράμματος –αυτό που αποκαλούν τέλος των μνημονίων...– και, κυρίως, η ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης. Οι Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP), που εκφράζουν τον γερμανικό νεοφιλελευθερισμό και λογικά θα μετέχουν στη νέα κυβέρνηση συνασπισμού, είναι υπέρμαχοι της σκληρής δημοσιονομικής λιτότητας. Δεν έχουν απορρίξει ποτέ την ιδέα του Grexit βάζοντας, όμως, αμέσως την δημοσιοποίηση των exit poll, "νερό στο κρασί" τους. Ναι σε Grexit, αν η Ελλάδα δεν υλοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις για τις οποίες έχει δεσμευθεί.

Η πίεση, λοιπόν, για άμεση υλοποίηση των συμφωνηθέντων, κατά τις εκτιμήσεις αξιωματούχου του υπουργείου Οικονομικών, ξεκίνησε ήδη με το κλείσιμο της κάλπης. Παράλληλα εκτιμάται ότι θα υπάρξουν πολύ μεγάλες δυσκολίες –και πιθανόν ανυπέρβλητες...– στην προσπάθεια της Ελλάδας να εξασφαλίσει ουσιαστική ελάφρυνση του χρέους. Επίσης, παρεκκλίσεις από τις μνημονιακές δεσμεύσεις και αστοχίες στην επίτευξη των στόχων θα αντιμετωπίζονται με πολύ μεγαλύτερη αυστηρότητα. Μεγάλο ερωτηματικό, που αφορά και τη διαχείριση του ελληνικού προβλήματος (εκτός από τη διαδικασία αλλαγής της ευρωζώνης που έχει προαναγγελθεί από Μέρκελ και Μακρόν), είναι και η παραμονή ή μη, στο υπουργείο Οικονομικών, του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Το FDP είχε διαμηνύσει προεκλογικά ότι θα απαιτήσει το υπουργείο Οικονομικών για να συμμετάσχει στην κυβέρνηση. Αυτό δεν σημαίνει και ότι θα επιμείνει –άλλωστε, παραδοσιακά, επέλεγε το υπουργείο Εξωτερικών.

Η Άνγκελα Μέρκελ δεν έχει και πολλές λύσεις για το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης. Ειδικά αν οι Σοσιαλδημοκράτες επιμείνουν στην άρνησή τους, στην ουσία έχει μόνο μία λύση: τον συνασπισμό τύπου "Τζαμάικα", που φαίνεται το μόνο βιώσιμο σενάριο, με την κυβέρνηση να σχηματίζεται από τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU/CSU), τους Φιλελεύθερους (FDP) και τους Πράσινους (Green).

Το πρόβλημα, βέβαια, είναι οι σημαντικές πολιτικές διαφορές ανάμεσα στους Πράσινους, από τη μία πλευρά, και τους Φιλελεύθερους, αλλά και το συντηρητικό κομμάτι του κόμματος της Μέρκελ, από την άλλη.

Οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης αναμένονται σκληρές, επίπονες και μπορεί να διαρκέσουν αρκετά, ίσως και μέχρι το τέλος του χρόνου. Έως ότου συγκροτηθεί η νέα κυβέρνηση η Ελλάδα έχει ένα "παράθυρο ευκαιρίας", σε συνεργασία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, να υλοποιήσει την τρίτη αξιολόγηση στην ώρα της, μέσα στο 2017, και να τελειώσει με τα χειρότερα. Θα προλάβει;...