Γάλλοι Πρόεδροι στην Αθήνα: μια ιστορική αναδρομή στις σχέσεις Ελλάδας - Γαλλίας

Από τη φιλία του Κωνσταντίνου Καραμανλή με τον Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εστέν, τους στενούς δεσμούς του Ανδρέα Παπανδρέου με τον Φρανσουά Μιτεράν, το κοινό έδαφος επικοινωνίας Νικολά Σαρκοζί και Κώστα Καραμανλή, το «Ελλάς, Γαλλία, συμμαχία» επιβεβαιώνεται κάθε φορά που αλλάζει ο ένοικος του Μεγάρου των Ηλυσίων.

Παρακάτω επιχειρείται μία ιστορική αναδρομή σε όλες τις σημαντικές επισκέψεις Γάλλων προέδρων στην Αθήνα, επισκέψεις που αναθέρμαναν τους δεσμούς και επέφεραν σημαντικά οφέλη – οικονομικά, πολιτικά κ.α. – στους δύο λαούς.

Στην Αθήνα ο Σαρλ Ντε Γκoλ με πρωτοβουλία του Κωνσταντίνου Καραμανλή

Η ανοικοδόμηση της παραδοσιακής φιλίας Ελλάδας – Γαλλίας ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Κωνσταντίνου Καραμανλή τον Μάρτιο του 1959. Στο πλαίσιο διεύρυνσης των εξωτερικών σχέσεων της Ελλάδας ο Κ. Καραμανλής ενημέρωσε – διά μέσου του έλληνα πρέσβη στο Παρίσι – τον στρατηγό Σαρλ Ντε Γκoλ για την επιθυμία του να συσφιχθούν οι δεσμοί των δύο χωρών.

Ο Γάλλος πρόεδρος απάντησε εκφράζοντας τη βαθιά του ικανοποίηση για την πρωτοβουλία του Έλληνα πρωθυπουργού όμως, χρειάστηκαν τρία ταξίδια του κ. Καραμανλή στο Παρίσι ώστε να ληφθεί η απόφαση έλευσης του Ντε Γκoλ στην Αθήνα.

Ο στρατηγός έφτασε στην Ελλάδα τον Μάιο του 1963 και έγινε δεκτός από τη βασιλική οικογένεια. Οι πολίτες του επιφύλασσαν θερμή υποδοχή καθώς, όπως τόνισε ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής, «αισθάνονταν όχι μόνο θαυμασμό για τον στρατηγό, αλλά και ευγνωμοσύνη για το ενδιαφέρον που έδειχνε σ’ ό,τι αφορά το μέλλον της Ελλάδος».

(Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μαζί με τον Σαρλ Ντε Γκωλ/Μουσείο Μπενάκη-ΙΚΚ/ ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Λίγες ώρες αργότερα ο Σαρλ Ντε Γκωλ έγραφε ιστορία ως ο πρώτος Γάλλος αρχηγός κράτους που απηύθηνε ομιλία στο ελληνικό Κοινοβούλιο. «Είναι μεγάλη μου τιμή να γίνομαι αποδεκτός στο ελληνικό Κοινοβούλιο, να προσφωνούμαι με χαιρετισμούς τόσο σημαντικούς και ξεκάθαρους και να αισθάνομαι καλοδεχούμενος από την πλευρά των βουλευτών».

Η επίσκεψη είχε ωφελήσει τις διμερείς σχέσεις, όμως το κυριότερο ήταν πως η Ελλάδα εξασφάλισε την υποστήριξη του στρατηγού Ντε Γκωλ στις συνομιλίες για την ένταξη στην ΕΟΚ και με προσωπική του παρέμβαση ξεπεράστηκαν σημαντικά εμπόδια στις διαπραγματεύσεις.

Στην ιστορία παραμένει και η εξής φράση του Ντε Γκωλ: «Αυτή τη χώρα που η πολιτική της ζωή είναι τόσο δαντελωτή όσο κι οι ακρογιαλιές της και τόσο ανάγλυφη όσο ο ορίζοντας των βουνών της, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κατορθώνει να την κυβερνήσει».

Η επιστροφή της «δημοκρατίας» με το αεροσκάφος του Βαλερί Ζισκάρ ντ'Εστέν

Η Χούντα των Συνταγματαρχών του 1967 άλλαξε τις ισορροπίες εντός και εκτός Ελλάδας. Το Παρίσι αυτή την περίοδο εξελίχθηκε σε κέντρο αντίστασης και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής διατήρησε στο ακέραιο τις σχέσεις του με την πόλη που τον φιλοξένησε όλα τα χρόνια της δικτατορίας.

Η επιστροφή του στην Ελλάδα το 1974, που σηματοδότησε την επιστροφή της δημοκρατίας στον τόπο, έγινε με το προεδρικό αεροσκάφος του Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εστέν, ο οποίος είχε αναλάβει πλέον τα καθήκοντα του Σαρλ Ντε Γκολ.

(Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Ζισκάρ ντ' Εστέν/STR/ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Έναν χρόνο αργότερα το γαλλικό προεδρικό αεροσκάφος επέστρεψε στην Αθήνα, αυτή την φορά όμως μεταφέροντας τον ένοικο του Μεγάρου των Ηλυσίων και επιστήθιο φίλο του Κωνσταντίνου Καραμανλή.

«Συζητήσαμε με τον κ. Καραμανλή όλα τα προβλήματα που αφορούν τις δύο χώρες. Ειδικά τα διεθνή ζητήματα, αλλά και το θέμα της ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ, για την οποία η Γαλλία συγκεκριμένα έχει ιδιαίτερα θετική γνώμη», ανέφερε στους δημοσιογράφους ο Βαλερί Ζισκάρ ντ'Εστέν.

Ο Γάλλος πρόεδρος έπαιξε ρόλο «κλειδί» στην τελική ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ το 1981 καθώς όπως διαμήνυε: «Δεν θα κλείσουμε την πόρτα στα "μούτρα" του Πλάτωνα».

Ο σοσιαλιστής Φρανσουά Μιτεράν στην Αθήνα του Ανδρέα Παπανδρέου

Ο επόμενος Γάλλος Πρόεδρος που ταξίδεψε στην Ελλάδα ήταν ο Φρανσουά Μιτεράν, ο οποίος μπορεί να χαρακτηριστεί ο «θερμότερος» επισκέπτης της Αθήνας, καθώς πραγματοποίησε περί τις δέκα επίσημες στάσεις στην ελληνική πρωτεύουσα.

Ο Μιτεράν εξελέγη πρόεδρος της Γαλλίας τον Μάιο του 1981 και η νίκη του είχε θεωρηθεί «οιωνός» για την τελική άνοδο του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου στην εξουσία, η οποία σημειώθηκε λίγους μήνες αργότερα και συγκεκριμένα στις 21 Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς.

(Ο Ανδρέας Παπανδρέου με την Μελίνα Μερκούρη, τον Φρανσουά Μιτεράν και τον Χρήστο Σαρζετάκη στην Ακρόπολη κατά την έναρξη των εκδηλώσεων Αθήνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 1985/ΣΑΙΤΑΣ Π./ ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Η πρώτη επαφή του Μιτεράν με τον πρωθυπουργό Παπανδρέου έγινε το 1982 με τον Γάλλο Πρόεδρο να γίνεται δεκτός στην Αθήνα με ιδιαίτερες τιμές.

Οι ηγέτες ανά τα χρόνια ανέπτυξαν στενούς φιλικούς δεσμούς και συναντήθηκαν πολλές φορές σε Αθήνα και Παρίσι. Ωστόσο, η επίσκεψη του Μιτεράν που απασχόλησε περισσότερο την ελληνική και τη διεθνή κοινή γνώμη ήταν αυτή του Σεπτεμβρίου του 1984. Ο Ανδρέας Παπανδρέου τον κάλεσε στην Κρήτη μαζί με τον ηγέτη της Λιβύης, Μουαμάρ Καντάφι, ώστε να διευθετηθεί η ένταση στο Τσαντ. Μετά από μία επιτυχημένη προσπάθεια «διαιτησίας» του έλληνα πρωθυπουργού υπεγράφη η «συμφωνία της Ελούντας».

Τυπικές σχέσεις την περίοδο του Ζακ Σιράκ

Οι δεσμοί Ελλάδας – Γαλλίας πέρασαν σε μία φάση στασιμότητας επί της πρωθυπουργίας του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, ο οποίος, παρότι είχε ζήσει πολλά χρόνια στο Παρίσι, δεν ανέπτυξε σχέσεις με τον Φρανσουά Μιτεράν, ίσως λόγω της φιλίας εκείνου με τον Ανδρέα Παπανδρέου.

Το ίδιο συνέβη και επί πρωθυπουργίας του Κώστα Σημίτη. Ο Ζακ Σιράκ, τότε, επισκεπτόταν την Ελλάδα μόνο για δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 'Εκανε μία στάση στην Ελλάδα τον Νοέμβριο του 2000, ενώ τρία χρόνια αργότερα βρέθηκε στην χώρα ακόμη δύο φορές και πάλι για υποχρεώσεις της Ε.Ε.

(Συνάντηση του Κώστα Σημίτη με τον πρόεδρο της Γαλλίας Ζακ Σιράκ/ΣΑΪΤΑΣ Π./ ΑΠΕ-ΜΠΕ)

«Ελλάς - Γαλλία: Νέα Συμμαχία» επί Νικολά Σαρκοζί

Η άνοδος του Νικολά Σαρκοζί στην εξουσία αναθέρμανε τις σχέσεις. Η κληρονομιά του στρατηγού Σαρλ Ντε Γκολ έγινε το κοινό έδαφος στο οποίο πάτησαν Σαρκοζί και Κώστας Καραμανλής για να οικοδομήσουν εκ νέου μία βαθιά φιλία μεταξύ των δύο χωρών.

Στην Σύνοδο του ΝΑΤΟ τον Απρίλιο του 2008 ο Γάλλος πρόεδρος διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο ώστε να «παγώσει» η ένταξη της πΓΔΜ στη Συμμαχία ώσπου να υπάρξει συμβιβαστική λύση με την Ελλάδα αναφορικά με την ονομασία των Σκοπίων.

Το Ιούνιο του ίδιου έτους ο Νικολά Σαρκοζί ανέβηκε στο βήμα της ελληνικής Βουλής, όπως άλλωστε είχε κάνει και ο Ντε Γκωλ, για να θυμηθεί με συγκίνηση τον παππού του που είχε «εγκαταλείψει τη Θεσσαλονίκη που λάτρευε».

(Ο Κώστας Καραμανλής με τον Γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί/ΜΑΡΟΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΙΑ/ΑΠΕ ΜΠΕ)

Δυστυχώς, οι αβρότητες της τότε επίσκεψης του Νικολά Σαρκοζί θα χάνονταν στην κόντρα του με τον επόμενο Έλληνα πρωθυπουργό, Γιώργο Παπανδρέου.

Οι Κάννες έγιναν το «Βατερλό» στις μέχρι τότε θετικές επαφές τους, με τον Νικολά Σαρακοζί να επιτίθεται με «εκφράσεις λιμανιού» στον έλληνα πρωθυπουργό όταν αυτός ανακοίνωσε στους Ευρωπαίους συναδέλφους του την πρόθεσή του να προχωρήσει σε δημοψήφισμα.

Νέα σελίδα επί προεδρίας Φρανσουά Ολάντ

Η Ελλάδα των μνημονίων έχει πολλάκις αποταθεί στην Γαλλία για να ζητήσει την στήριξη της. Ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ με γνώμονα την ανάγκη παραμονής της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, παρά τις πολλές φωνές που ζητούσαν το αντίθετο, στήριξε την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά και αυτή του Αλέξη Τσίπρα, που ακολούθησε.

Το 2012, λίγους μήνες μετά την εκλογή του, κατάφερε να πείσει την καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ να σταματήσουν οι συζητήσεις για το ελληνικό ζήτημα στις Συνόδους Κορυφής και να περιοριστούν αποκλειστικά στις αίθουσες του Eurogroup.

Έναν χρόνο αργότερα έφτασε στην Αθήνα για να εκφράσει τις φιλικές του διαθέσεις προς την χώρα και τους πολίτες της. Έγινε δεκτός από μίνι άγημα στο Μέγαρο Μαξίμου, συνομίλησε με τον Αντώνη Σαμαρά για όλα τα ανοιχτά ζητήματα και έφυγε εντός 24ωρών.

Στις 22 Οκτωβρίου του 2015 ο Ολάντ, με πολυμελές επιτελείο – μελών της κυβέρνησής του, εξεχόντων προσωπικοτήτων του πολιτισμού και σημαντικών επιχειρηματιών – κατέβηκε τα σκαλιά του προεδρικού αεροσκάφους για να σφίξει το χέρι του Αλέξη Τσίπρα, που τον περίμενε στο αεροδρόμιο.

(Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος/Eurokinissi-ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ)

Στις 23 Οκτωβρίου εκφώνησε μία «θερμή» ομιλία από το βήμα της ελληνικής Βουλής, τείνοντας το χέρι στην κυβέρνηση Τσίπρα για υπογραφή νέων συμφωνιών συνεργασίας.

«Εδώ στην Ελλάδα, στο λίκνο της Δημοκρατίας, υπήρξε η πρώτη αντίληψη για τη δημιουργία της Ευρώπης και από εδώ πρέπει ξεκινήσουμε για να οικοδομήσουμε το κοινό μας μέλλον. Ζήτω η Ελλάδα, ζήτω η Γαλλία, ζήτω η φιλία μας».