Δυσαρέσκεια στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ για το άρθρο του Αλέξη Τσίπρα
Το άρθρο του Αλέξη Τσίπρα για τον Ανδρέα Παπανδρέου, ανήμερα της τεσσαρακοστής τρίτης επετείου της Διακήρυξης της 3ης Σεπτεμβρίου, προκάλεσε καταιγισμό αντιδράσεων. Η Φ. Γεννηματά χαρακτήρισε τον πρωθυπουργό «λαθρέμπορα ελπίδας που δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τον μεγάλο ηγέτη που έκανε το αίτημα της Αλλαγής πράξη», ενώ ο Κ. Μητσοτάκης εγκάλεσε τον Αλέξη Τσίπρα για προσκόλληση στο παρελθόν.
Οι αντιδράσεις, όμως, έχουν περάσει και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, αφού αριθμός στελεχών εμφανίζονται δυσαρεστημένα τόσο με τους επαίνους Τσίπρα στον Ανδρέα Παπανδρέου όσο και για αυτό που ονομάζουν «ξαναγράψιμο της μεταπολιτευτικής Ιστορίας της Αριστεράς».
Φλαμπουράρης, Βίτσας, Σπίρτζης στηρίζουν
Όπως ήταν αναμενόμενο, βασικοί υπουργοί στήριξαν δημόσια τις θέσεις που εξέφρασε ο Αλ. Τσίπρας στο άρθρο του. Ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας Δ. Βίτσας δήλωσε ότι «το ΠΑΣΟΚ ήταν ένα κόμμα που έβλεπε ότι η αλλαγή πρέπει να πάει πολύ πιο πέρα και να έχει κοινωνικά χαρακτηριστικά», ενώ εκτίμησε ότι υπάρχουν κοινά στοιχεία μεταξύ Αλιέντε, Ανδρέα Παπανδρέου και ΣΥΡΙΖΑ! Από την μεριά του, ο Αλ. Φλαμπουράρης χαρακτήρισε απολύτως θεμιτό το άνοιγμα Τσίπρα στο χώρο της Κεντροαριστεράς. Τέλος, ο υπουργός Μεταφορών, Χρ. Σπίρτζης, είπε ότι «ο Πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, με το άρθρο του και τη στάση του, ανοίγει για μια ακόμη φορά τον δρόμο σύγκλισης των ευρύτερων προοδευτικών δυνάμεων».
«Αδικεί τον εαυτό του»
Η πρώτη δημόσια αρνητική τοποθέτηση για το άρθρο του πρωθυπουργού ήρθε από τον Γ. Κυρίτση. Σε ασυνήθιστα υψηλούς τόνους για μέλος της ΚΟ του ΣΥΙΡΖΑ, ο Κυρίτσης δήλωσε ότι «διαφωνώ με το άρθρο του Πρωθυπουργού για τον Ανδρέα Παπανδρέου. Νομίζω ότι ήταν ένα άρθρο, το οποίο κάνει έναν παραλληλισμό μέσα από έναν οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ αδικείται».
Άλλα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, με μακροχρόνια θητεία στο ΚΚΕ Εσωτερικού, εμφανίζονται ακόμα πιο δυσαρεστημένα με το άρθρο, έως και «οργισμένα». Χαρακτηρίζουν τον Ανδρέα Παπανδρέου «εχθρό της Αριστεράς» που «καπηλεύτηκε τους αγώνες και τα συνθήματα της ΕΑΜικής Αντίστασης και του Πολυτεχνείου».
Τι ενοχλεί στο άρθρο
Ας δούμε ποια σημεία ακριβώς του άρθρου ενοχλούν τους βετεράνους του ΣΥΡΙΖΑ:
- Το άρθρο αντιμετωπίζει γενικά τον Ανδρέα Παπανδρέου με μια οικειότητα που απάδει των παραδόσεων της Αριστεράς. Ο Αλέξης Τσίπας αποκαλεί τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ «Ανδρέα», κάτι που δεν έπραξαν ποτέ μέχρι σήμερα τα στελέχη της Αριστεράς.
- Το άρθρο επαινεί τον Ανδρέα Παπανδρέου («διέθετε το πολιτικό αισθητήριο να διαγνώσει την ιστορική στιγμή της Μεταπολίτευσης, τα ζητούμενα και τις μεγάλες δυνατότητες που αυτή άνοιγε»), την ώρα που παίρνει αποστάσεις από τα μεταπολιτευτικά κόμματα της Αριστεράς. Ο πρωθυπουργός μιλάει για μια «Αριστερά διασπασμένη, ρημαγμένη από τους διωγμούς και καθηλωμένη σε σχήματα που αναφέρονταν σε μεγάλο βαθμό στο παρελθόν». Είναι εντυπωσιακό ότι στο άρθρο η Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη χαρακτηρίζεται «σωστή, δίκαιη και επαναστατική για την εποχή, αλλά και εφαρμόσιμη, εφικτή, καταλυτική».
Στην ουσία, ο Αλέξης Τσίπρας αποδέχεται το βασικό αφήγημα του Ανδρέα Παπανδρέου ότι το ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε τον εκφραστή των αγώνων και των αιτημάτων του ΕΑΜ και των λαϊκών αγώνων. «Το ΠΑΣΟΚ υπήρξε προϊόν και αποτέλεσμα μιας ιστορικής στιγμής, αλλά και ενός ηγέτη που την διέγνωσε σωστά. Η προσπάθεια να συνενωθούν οι τρεις γενιές, της Εθνικής Αντίστασης, του 1-1-4 και του Πολυτεχνείου, κάτω από τους μεγάλους στόχους μιας Διακήρυξης και τη στέγη ενός ριζοσπαστικού κόμματος [...] αποτέλεσε τομή στην πολιτική και στην κοινωνία».
Η θέση αυτή είναι σε χαώδη απόσταση από την παραδοσιακή κριτική της Αριστεράς ότι το ΠΑΣΟΚ καπηλεύτηκε τους αγώνες και τα συνθήματά της. Τέλος, αυτό που πραγματικά εξοργίζει τους «βετεράνους» του ΣΥΡΙΖΑ είναι η σύγκριση του ΣΥΡΙΖΑ με το μεταπολιτευτικό ΠΑΣΟΚ («ένα μικρό πολιτικό κόμμα με το «στίγμα» μάλιστα του εξτρεμιστή, του βομβιστή και του φίλου της «τρομοκρατίας» εκείνης της εποχής, σε ελάχιστα χρόνια μεταμορφώθηκε σε μεγάλο κόμμα εξουσίας»), καθώς και η διεκδίκηση από τον ΣΥΡΙΖΑ της συνέχειας της πασοκικής παράδοσης. «Αν ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγορείται σήμερα ως το κόμμα που έχει ξαναπιάσει το νήμα αυτών των στόχων (ΣτΣ που είχε αρχικά το ΠΑΣΟΚ), τότε η κατηγορία γίνεται δεκτή. Και με υπερηφάνεια».
Με δυο λόγια, τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που έχουν μακροχρόνια θητεία στην Αριστερά, διαβλέπουν στο άρθρο Τσίπρα τη διάθεση του πρωθυπουργού να αποστασιοποιηθεί από την πολιτική παράδοση των κομμάτων της Αριστεράς, τοποθετούμενος σε αυτήν του ΠΑΣΟΚ και της σοσιαλδημοκρατίας. Μια τόσο ριζική αλλαγή στο ιστορικό αφήγημα του ΣΥΡΙΖΑ δεν συνιστά μόνο «άνοιγμα στην Κεντροαριστερά», αλλά μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία της οργανωτικής μετεξέλιξης του ΣΥΡΙΖΑ.