Στις συμπληγάδες Σόιμπλε-ΔΝΤ η β' αξιολόγηση

Η κυβέρνηση έχει στοιχηματίσει την πολιτική επιβίωσή της στην έγκαιρη ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης. Το κλείσιμο της αξιολόγησης θα ανοίξει το δρόμο σε βραχυπρόθεσμα μέτρα ρύθμισης του χρέους που θα επιτρέψουν την ένταξη της Ελλάδας στο QE (πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης) του Ντράγκι. Οι κυβερνητικοί ιθύνοντες, με προεξάρχοντα τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, εκτιμούν ότι το φτηνό χρήμα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα δώσει στην ελληνική οικονομία την αναγκαία πιστωτική ανάσα για να κάνει το μεγάλο βήμα της εξόδου από την ύφεση.

«Πόρτα» Σόιμπλε σε Τσακαλώτο

Ωστόσο, άλλες οι βουλές Σόιμπλε και ΔΝΤ. Στις 17/11 σε συνέντευξή του στη Wall Street Journal, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος κάλεσε τους «θεσμούς» σε άμεση ελάφρυνση του χρέους. «Η επείγουσα δράση είναι ζωτικής σημασίας», τόνισε χαρακτηριστικά ο υπουργός Οικονομικών. Μια μέρα μετά, ο «Μέτερνιχ» της Ευρωπαϊκής οικονομίας μιλώντας σε συνέδριο, απάντησε με ένα μεγαλοπρεπές «Nein» στο ελληνικό αίτημα: «Η Ελλάδα δεν έχει πρόβλημα με την εξυπηρέτηση του χρέους της την επόμενα δεκαετία... Δεν βοηθά η ελάφρυνση χρέους. Σε περίπτωση που δοθεί η ελάφρυνση χρέους, δεν θα προχωρήσουν τις μεταρρυθμίσεις. Θα συμβεί το αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα».

Σύμπλευση Σόιμπλε-ΔΝΤ

Την ίδια στιγμή το ΔΝΤ εμφανίζεται πιο σκληρό από ποτέ στις θέσεις του για τα εργασιακά και τα προνοιακά επιδόματα. Κυβερνητικές πηγές εκτιμούν ότι το ΔΝΤ συμπλέει με τον Σόιμπλε στις πλέον ακραίες θέσεις. Μάλιστα, εκφράζεται ο φόβος ότι η εκλογή Τραμπ οδηγεί στη σκλήρυνση της στάσης του ΔΝΤ.

Πέρα από τις εκτιμήσεις, είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού η διαφορά τόνου μεταξύ του προέδρου Ομπάμα (οποίος στην επίσκεψή του στην Αθήνα εξέφρασε ανοιχτά θέσεις που υποστηρίζουν την κυβέρνηση) με τους τεχνοκράτες του Ταμείου –που είναι πιο σκληροί από ποτέ. Επιπλέον, δεν θα πρέπει να λησμονούμε τη σταθερή διαφοροποίηση Μοσκοβισί - Γιούνκερ από τον σκληροπυρηνικό Σόιμπλε.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι οι σοσιαλδημοκράτες σύμμαχοι της κυβέρνησης χάνουν έδαφος στην Ευρώπη. Μετά την εκ νέου πρωθυπουργοποίηση Ραχόι στην Ισπανία, ο Ρέντσι περνάει πολύ δύσκολες στιγμές δεδομένου ότι πλέον είναι πολύ πιθανό να χάσει το δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου από το οποίο εξαρτάται η πορεία της κυβέρνησής του.

Το χρονοδιάγραμμα της αξιολόγησης

Τις επόμενες ώρες η κυβέρνηση θα λάβει το σχέδιο του staff level agreement (συμφωνίας σε τεχνικό επίπεδo) που συντάσσουν οι δανειστές. Μετά την εξέτασή του και τη διαμόρφωση των ελληνικών αντιπροτάσεων, οι δύο πλευρές θα βρεθούν δια ζώσης σε εντατικές διαβουλεύσεις επί ένα διήμερο, Κυριακή και Δευτέρα, επί ελληνικού εδάφους (Hilton). Και στη συνέχεια στο «ουδέτερο γήπεδο» των Βρυξελλών, στο Euro Working Group (EWG) της 28 Νοεμβρίου. Της ελληνικής αντιπροσωπείας θα ηγηθεί ο αναπληρωτής υπουργός Γιώργος Χουλιαράκης. Μετά το EWG αναμένεται να υπάρξει μια εβδομάδα εντατικών διαβουλεύσεων μέχρι το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου, όπου ο Ευκλείδης Τσακαλώτος θα επιχειρήσει πολιτική συμφωνία με τους Ευρωπαίους ομολόγους του για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης.

Κυβερνητικές πηγές θεωρούν εφικτή τη σύναψη συμφωνίας στις 5/12, αλλά όχι ως την πιθανόιτερη εκδοχή, δεδομένης της στάσης Σόιμπλε-ΔΝΤ. Αν τα πράγματα δεν πάνε όπως τα θέλει η κυβέρνηση, ο χρόνος για περαιτέρω διαπραγματεύσεις είναι περιορισμένος. Για να μπορέσει η Ελλάδα να μπει στο QE, η συμφωνία πρέπει να έχει κλείσει μέχρι το τέλος Δεκεμεβρίου.

Περιορισμός του δικαιώματος απεργίας;

Οι δυσκολίες της διαπραγμάτευσης εντοπίζονται τόσο στα εργασιακά όσο και στα προνοιακά επιδόματα. Αν κι έχει γίνει πολύς λόγος για τις ομαδικές απολύσεις (οι δανειστές ζητούν αύξηση του επιτρεπόμενου ορίου, από 5% σε 10%) και τον τρόπο ορισμό του κατώτατου μισθού (οι δανειστές δεν θέλουν να καθορίζεται από συλλογικές διαπραγματεύσεις αλλά να τον ορίζει το κράτος), θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο προκήρυξης των απεργιών.

Οι δανειστές ζητούν να θεωρούνται νόμιμες οι απεργίες που προκηρύσσονται μόνο μετά από γενική συνέλευση των εργαζομένων στην οποία η πλειοψηφία των εγγεγραμμένων μελών του σωματείου (και όχι των παρόντων) θα υπερψηφίζουν την απεργία –οι παλιότεροι θα θυμούνται το «άρθρο 4» του Γεράσιμου Αρσένη. Στην πραγματικότητα, ο παραγκωνισμός των Διοικητικών Συμβουλίων των συνδικάτων οδηγεί σε δραστικό περιορισμό του δικαιώματος στην απεργία. Μέχρι στιγμής η κυβέρνηση αρνείται την πρόταση των δανειστών.

«Ψαλίδι» στα προνοιακά επιδόματα

Ενώ με τον προϋπολογισμό του 2017 τα προνοιακά επιδόματα παραμένουν στο σημερινό επίπεδο των 750 εκατομμυρίων, οι δανειστές έχουν βγάλει το μεγάλο ψαλίδι για το 2018. Ούτε λίγο ούτε πολύ, ζητούν περικοπές ύψους περίπου 250 εκατομμυρίων ευρώ. Τόσο μεγάλες περικοπές θα θίξουν επιδόματα από τα οποία εξαρτάται η επιβίωση ευπαθών κοινωνικών ομάδων όπως οι ανάπηροι. Η καθ’ ύλην αρμόδια αναπληρώτρια υπουργός Θεανώ Φωτίου έχει καταστήσει σαφές ότι θα δυσκολευτεί να παραμείνει στην κυβέρνηση αν τα προνοιακά επιδόματα μπουν στην κλίνη του Προκρούστη. Μια άλλη δυνατότητα θα ήταν να βρεθούν τα χρήματα από περικοπές στις αμυντικές δαπάνες. Εκεί όμως, ο Αλέξης Τσίπρας προσκρούει στο βέτο του Πάνου Καμμένου.

Όπως και να έχει, μπαίνουμε σε μια περίοδο εξαιρετικά πυκνού πολιτικού χρόνου. Από την έκβαση της θα εξαρτηθεί η πορεία της ελληνικής οικονομίας και η επιβίωση της κυβέρνησης.