Ερντογάν για Συνθήκη της Λωζάνης: Ποια θα είναι η απάντηση Τσίπρα;

Χθες, κατά την 27η σύναξη κοινοταρχών στην Άγκυρα, ο Τούρκος πρόεδρος, αμφισβήτησε τη Συνθήκη της Λωζάνης, χαρακτηρίζοντάς την «επιζήμια» για τη χώρα του. Ο Τούρκος Πρόεδρος υποστήριξε ότι «Κάποιοι, προσπάθησαν να μας κοροϊδέψουν, παρουσιάζοντας αυτή τη συμφωνία ως νίκη για την Τουρκία. Στην πραγματικότητα δώσαμε στην Ελλάδα τα νησιά που αν φωνάξεις ακούγεσαι στην άλλη πλευρά του Αιγαίου»

Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Νίκος Ξυδάκης, μιλώντας στον ΣΚΑΪ, απέδωσε τις δηλώσεις Ερντογάν στις πιέσεις που δέχεται στο εσωτερικό της χώρας του, μετά τον μετασχηματισμό του κράτους, από κοσμικό κράτος σε λαϊκό Ισλάμ, και βέβαια, στη μεγάλη αναστάτωση που υπάρχει στα σύνορα της Τουρκίας και την ανησυχία της Άγκυρας για τη γεωγραφία της περιοχής.

Η πρώτη αντίδραση ήρθε χθες, από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών. Όπως ανέφεραν πηγές του υπουργείου Εξωτερικών στο CNN Greece, «η Συνθήκη της Λωζάνης αποτελεί μια πραγματικότητα για τον πολιτισμένο κόσμο και ως εκ τούτου πρέπει να είναι σεβαστή από όλους, και η Άγκυρα να μην την αμφισβητεί όσο οδυνηρό και αν της φαίνεται αυτό».

Λίγο αργότερα ακολούθησε και σχετικό τουίτ στον λογαριασμό του ελληνικού ΥΠΕΞ:

Αντιδράσεις εξέφρασαν και τα κόμματα της αντιπολίτευσης

ΝΔ: Η Συντονίστρια Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών της Νέας Δημοκρατίας, Ντόρα Μπακογιάννη, δήλωσε.

«Σε δήλωσή του ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν περί της Συνθήκης της Λωζάννης επιβαρύνει έτι περαιτέρω το ήδη δύσκολο κλίμα μεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας. Το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών οφείλει να αντιδράσει άμεσα τονίζοντας ότι οποιαδήποτε αμφισβήτηση υπαρχουσών συνθηκών που αποτελούν τη βάση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ενέχουν μόνο προβλήματα για το αύριο. Ο Νέο - οθωμανισμός ανήκει στον προηγούμενο αιώνα και οι σχέσεις των χωρών χτίζονται με το βλέμμα στο μέλλον».

Αντιδράσεις και από την υπόλοιπη αντιπολίτευση

Έντονες ήταν οι αντιδράσεις και από τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης. Για "μέθη Ερντογάν" μίλησε ο βουλευτής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Ανδρέας Λοβέρδος. «H "μέθη" Ερντογάν από τη νίκη του εναντίον των πραξικοπηματιών δεν αποτελεί δικαιολογία για τις παράλογες, αντισυμβατικές, αναθεωρητικές του δηλώσεις», είπε ο κ. Λοβέρδος.

Επικίνδυνες και προκλητικές χαρακτηρίζει το ΚΚΕ τις δηλώσεις του Ερντογάν: «εντάσσονται στη συστηματική προσπάθεια της τουρκικής ηγεσίας να αμφισβητεί τα νησιά του Αιγαίου και γενικότερα τα σύνορα και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, να εγείρει θέμα «γκρίζων Ζωνών».

Το Κομμουνιστικό Κόμμα εκτιμά ότι «η περίοδος που γίνονται αυτές οι δηλώσεις μόνο τυχαία δεν είναι, καθώς εντείνονται οι διαπραγματεύσεις για το «κλείσιμο» του Κυπριακού, στη βάση των δύο συνιστώντων κρατών, ενώ είναι σε εξέλιξη τα παζάρια Τουρκίας – ΕΕ για το προσφυγικό ζήτημα. Με τις συγκεκριμένες δηλώσεις η Τουρκία αντικειμενικά ασκεί πίεση για τη διευθέτηση αυτών των θεμάτων, σε ακόμη πιο αρνητική για τους λαούς κατεύθυνση».

Σε ανακοίνωσή του, ο Τομέας Εξωτερικής Πολιτικής και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Ποταμιού καλεί την Τουρκία «να μην κάνει σκέψεις για δημιουργία νέας εστίας κρίσης».

«Καλούμε την Τουρκία να μην κάνει σκέψεις για δημιουργία νέας εστίας κρίσης με την αμφισβήτηση ενός διεθνούς κειμένου που ρύθμισε το θέμα των ίδιων των συνόρων της και των μειονοτήτων και να τιμήσει την υπογραφή που έβαλε στη Λωζάννη σεβόμενη τις προβλέψεις της Συνθήκης Ειρήνης. Η περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης έχει, περισσότερο από ποτέ, ανάγκη ηρεμίας και σταθερής ειρήνης. Και αυτά εξασφαλίζονται μόνο με την πιστή τήρηση όσων έχουν συμφωνηθεί και την αποφυγή κάθε πρόκλησης που απομακρύνει την ειρήνη, την σταθερότητα, την συνεννόηση και την προσέγγιση των δύο χωρών».

«Οι δηλώσεις του Τούρκου προέδρου Ερντογάν για αμφισβήτηση των συμφωνιών του 1923 της Λωζάννης, τορπιλίζουν τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, ανακόπτουν την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας και επαναφέρουν την Τουρκία σε ρόλο ταραχοποιού στα Βαλκάνια» αναφέρει η Ένωση Κεντρώων.

Σύγκρουση και με τουρκική αντιπολίτευση

Σε καταδίκη των δηλώσεων του προέδρου της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προχώρησε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (ΡΛΚ ) της χώρας Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.

Χαρακτήρισε «απαράδεκτη» τη χθεσινή δήλωση Ερντογάν και πρότεινε στον «σουλτάνο» να στρέψει την προσοχή του «τα 16 νησιά που επί της εποχής του παραδόθηκαν και όπου υψώθηκε η ελληνική σημαία».

«Πρόκειται για απαράδεκτη και λανθασμένη δήλωση η οποία είναι προϊόν της αντίληψης του Ερντογάν περί πολεμικής. Ο Ερντογάν δεν έχει αντιληφθεί ακόμη την αξία της δημοκρατίας και της αρχής της κοσμικότητας. Ας κοιτάξει πρώτα τα 16 νησιά που επί της εποχής του παραδόθηκαν και όπου υψώθηκε η ελληνική σημαία».

Αυτά δήλωσε ο Κιλιτσντάρογλου στη χτεσινή συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΡΛΚ, σύμφωνα με την «Hurriyet».

Στο ίδιο δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας αναφέρεται πως ο αντιπρόεδρος του κόμματος Οζτούρκ Γιλμάζ τόνισε πως «εκείνοι που είχαν καθίσει σε κείνο το τραπέζι (στμ. διαπραγματεύσεις για τη Συνθήκη της Λωζάνης) είχαν σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, αλλά δεν έχουν κάνει το ίδιο αυτοί που έχουν την εξουσία εδώ και 14 χρόνια».

«Τα 16 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο είναι υπό την κατοχή της Ελλάδας όχι επειδή τα έδωσαν αυτοί που βρίσκονταν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων της Λωζάνης, αλλά λόγω της ανικανότητας αυτών που έχουν σήμερα την εξουσία», ολοκλήρωσε ο ίδιος.

Τα τουρκικά πρωτοσέλιδα

Οι δηλώσεις Ερντογάν απασχόλησαν τα πρωτοσέλιδα του τουρκικού τύπου, αλλάζοντας την επικαιρότητα και ανοίγοντας μία καινούρια ατζέντα. Η «Hurriyet», κάνει λόγο για «ατάκα» Ερντογαν για τη Συνθήκη της Λωζάνης που αμφισβητεί τα κατορθώματα του Κεμάλ Ατατούρκ.

Δημοσίευμα της Hurriyet

Τονίζοντας πως τα όσα λέει ο Ερντογάν δεν ισχύουν και διευκρινίζοντας ότι πρόκειται για μία καλή συμφωνία. Η «Cumhuriyet», μία εφημερίδα των υποστηρικτών του Κεμάλ, κατηγορεί τον Ερντογάν ότι δεν αναγνωρίζει το έγγραφο στο οποίο βασίστηκε και θεμελιώθηκε η τουρκική δημοκρατία. Ενώ, η λαϊκή εφημερίδα, «Posta», κυκλοφόρησε με τον τίτλο, «Διαφωνία για τη Λωζάνη», φιλοξενώντας τις απόψεις κυβέρνησης και αντιπολίτευσης.

Το πρωτοσέλιδο της Cumhuriyet

Ο Χριστόφορος Γιαλουρίδης στο CNN Greece

Το CNN Greece ήρθε σε επαφή με τον καθηγητή Χριστόφορο Γιαλουρίδη. Ο διευθυντής του Κέντρου Ανατολικών Σπουδών επισήμανε ότι πρόκειται για την πρώτη δήλωση που κάνει ο τούρκος πρόεδρος σε σχέση με τα Ελληνοτουρκικά μετά την απόπειρα πραξικοπήματος.

«Είναι ενδιαφέρουσα η δήλωσή του, γιατί δείχνει ότι ο Ερντογάν όχι μόνο συνεχίζει την πολιτική των προκατόχων του, αλλά αμφισβητεί το διεθνές καθεστώς του Αιγαίου και με εκκωφαντικό τρόπο την νομιμότητα των νήσων του Αιγαίου» λέει ο κ. Γιαλουρίδης και προσθέτει:.

«Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία δεν θέτει απλά θέμα νησιών αλλά Αιγαίου και αμφισβητεί το διεθνές καθεστώς και τη νομιμότητα. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και προετοιμασμένοι».

Η Συνθήκη της Λωζάνης

Η Συνθήκη της Λωζάνης έθεσε τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας. Υπεγράφη στη Λωζάνη της Ελβετίας στις 24 Ιουλίου 1923 από την Ελλάδα, την Τουρκία και τις άλλες χώρες που πολέμησαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και την Μικρασιατική εκστρατεία (1919-1922) και συμμετείχαν στην Συνθήκη των Σεβρών συμπεριλαμβανομένης και της ΕΣΣΔ (που δεν συμμετείχε στην προηγούμενη συνθήκη).

Κατήργησε την Συνθήκη των Σεβρών που δεν είχε γίνει αποδεκτή από την νέα κυβέρνηση της Τουρκίας που διαδέχθηκε τον Σουλτάνο της Κωνσταντινούπολης. Μετά την εκδίωξη από την Μικρά Ασία του Ελληνικού στρατού από τον Τουρκικό υπό την ηγεσία του Κεμάλ Ατατούρκ, εμφανίστηκε η ανάγκη για αναπροσαρμογή της συνθήκης των Σεβρών. Στις 20 Οκτωβρίου 1922 ξεκίνησε το συνέδριο που διακόπηκε μετά από έντονες διαμάχες στις 4 Φεβρουαρίου 1923 για να ξαναρχίσει στις 23 Απριλίου. Το τελικό κείμενο υπεγράφη στις 24 Ιουλίου μετά από 7,5 μήνες διαβουλεύσεων.

Η Τουρκία ανέκτησε την Ανατολική Θράκη, την Ίμβρο και την Τένεδο, μια λωρίδα γης κατά μήκος των συνόρων με την Συρία, την περιοχή της Σμύρνης και της Διεθνοποιημένης Ζώνης των Στενών η οποία όμως θα έμενε αποστρατικοποιημένη και αντικείμενο νέας διεθνούς διάσκεψης. Παραχώρησε τα Δωδεκάνησα στην Ιταλία, όπως προέβλεπε και η συνθήκη των Σεβρών, αλλά χωρίς πρόβλεψη για δυνατότητα αυτοδιάθεσης. Ανέκτησε πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα σε όλη της την επικράτεια και απέκτησε δικαιώματα στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε όλη την επικράτειά της εκτός της ζώνης των στενών.

Η Ελλάδα υποχρεώθηκε να πληρώσει σε είδος (ελλείψει χρημάτων) τις πολεμικές επανορθώσεις. Η αποπληρωμή έγινε με επέκταση των τουρκικών εδαφών της Ανατολικής Θράκης πέρα από τα όρια της συμφωνίας. Τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος παραχωρήθηκαν στην Τουρκία με τον όρο ότι θα διοικούνταν με ευνοϊκούς όρους για τους Έλληνες. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχασε την ιδιότητα του Εθνάρχη και το Πατριαρχείο τέθηκε υπό ειδικό διεθνές νομικό καθεστώς.

Σε αντάλλαγμα, η Τουρκία παραιτήθηκε από όλες τις διεκδικήσεις για τις παλιές περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκτός των συνόρων της και εγγυήθηκε τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Τουρκία. Με ξεχωριστή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποφασίστηκε η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών από τις δύο χώρες και η αποστρατικοποίηση κάποιων νησιών του Αιγαίου.

Πού το πάει ο Ερντογάν;

Από το 2003 μέχρι και πριν από δύο μήνες, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερτογάν, έκανε μόνο θετικές δηλώσεις για τη συνθήκη της Λωζάνης, χαρακτηρίζοντάς την, και ο ίδιος, ως θεμελιώδη για την τουρκική δημοκρατία. Τώρα, το νέο αφήγημα του Τούρκου προέδρου και οι συχνές μεταστροφές προκαλούν ερωτήματα, για το που το πάει ο Ερντογάν.