Το σχέδιο για τον διπλό ελληνικό «Anti-drone» θόλο - Τα τρία στάδια και χρονοδιάγραμμα για το 2026

Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας αναμένεται να προχωρήσει σε περαιτέρω ανάλυση στον πρωθυπουργό στο επόμενο ΚΥΣΕΑ, εκεί όπου και θα παρουσιαστεί η νέα δομή των Ενόπλων Δυνάμεων.

Όπως έγινε γνωστό, η υποβολή των σχετικών προσφορών των εταιρειών αναμένονται μέχρι το καλοκαίρι όπου αναμένεται να τρέξει ο απαραίτητος διαγωνισμός, ώστε οι θόλοι να είναι πλήρως λειτουργικοί από τον Φεβρουάριο του 2026.

Έτσι η Ελλάδα θα αποκτήσει μια σύγχρονη αντιαεροπορική ομπρέλα, με δυνατότητες εγκλωβισμού και κατάρριψης στόχων που ξεπερνούν τα γεωγραφικά της όρια και μπορούν να καταρρίψουν απειλές σε μικρές ή μεγάλες αποστάσεις.

Επίσης πολύ σημαντικός παράγοντας είναι τα συστήματα που θα συνδυαστούν να έχουν διαλειτουργικότητα, όχι μόνο μεταξύ τους αλλά και με κάποια από τα υπάρχοντα (Patriot), αλλά και τα νέα οπλικά συστήματα που θα έχει στη διάθεσή της η χώρας μας στο μέλλον όπως τα F-35 και οι φρεγάτες Belharra.

Τα τρία κύρια στάδια

Σύμφωνα με πληροφορίες της ΕΡΤ, ο Νίκος Δένδιας έθεσε στον πρωθυπουργό τρία κύρια στάδια μέσα από τα οποία θα αναπτυχθεί ο «θόλος».

• Το πρώτο αφορά τη νέα Δομή Δυνάμεων, όπου εκεί αναμένεται ότι θα προστεθεί η Διακλαδική Αντιαεροπορική Διοίκηση, η οποία θα είναι υπεύθυνη για την επιχειρησιακή και εύρυθμη λειτουργία του θόλου.
• Το δεύτερο είναι αυτό της λεγόμενης «επιχειρησιακής αξιολόγησης» των προτάσεων που καταθέτουν εταιρείες από χώρες με τις οποίες συνεργάζεται παραδοσιακά η Ελλάδα και που με ορισμένες εξ αυτών υπάρχει το λεγόμενο γεωπολιτικό αποτύπωμα. Γαλλία, Ισραήλ, Ηνωμένο Βασίλειο & Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής πρόκειται να καταθέσουν τις προτάσεις τους για αντιαεροπορικά- αντιβαλλιστικά συστήματα, ραντάρ, αισθητήρες και ότι άλλο αφορά έναν ολοκληρωμένο θόλο ασφαλείας από αέρος.
• Το τρίτο και ιδιαίτερα κρίσιμο στάδιο μετά την επιχειρησιακή αξιολόγηση, συμβασιοποίηση, κ.ο.κ., είναι το στήσιμο των συστημάτων, αρχικά στον Έβρο και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και όπου αλλού θεωρεί το επιτελείο ότι υπάρχουν κρίσιμες υποδομές της Ελλάδας ανά την επικράτεια. Η επιχειρησιακή λειτουργία του συστήματος υπολογίζεται περίπου το καλοκαίρι του 2026.

Πώς ξεκίνησε η ιδέα

Ωστόσο, πριν φτάσουμε στην παρουσίαση στο σημερινό υπουργικό, προηγήθηκε μια σειρά διαδικασιών. Το... χρονικό της έμπνευσης της ιδέας να αποκτήσει η Ελλάδα τη δικής της αεράμυνα. Τα τελευταία χρόνια Αθήνα και Τελ Αβίβ έχουν σφυρηλατήσει μια ισχυρή στρατηγική σχέση, ενώ έχουν γίνει κινήσεις για συνεργασίες στην αμυντική βιομηχανία των δύο χωρών, όπως και στην αμυντική τεχνολογία.

Η Ελλάδα εκδήλωσε ενδιαφέρον αγοράς του αμυντικού συστήματος «Iron Dome», βλέποντας τις εξελίξεις στα δύο πολεμικά μέτωπα που τρέχουν παράλληλα σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή. Η ενσωμάτωση μιας αντιαεροπορικής «ομπρέλας», σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα αντιαεροπορικά συστήματα που ήδη διαθέτουν οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, θα θωράκιζε τον εθνικό εναέριο χώρο πάνω από το Αιγαίο και τον Έβρο.

Ενδεικτικό είναι ότι μία πιθανή αγορά του Iron Dome από την Ελλάδα απασχόλησε και την Τουρκία, καθώς το σύστημα έχει δοκιμαστεί με επιτυχία κατά πυραύλων cruise, drone και πυραύλων αέρος - εδάφους.

Η ακριβή αντιμετώπιση των drones

Με δεδομένο ότι η χώρα μας αντιμετωπίζει έναν συνεχώς αυξανόμενο στόλο τουρκικών UAV τα οποία επιχειρούν στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, έχει προχωρήσει ήδη σε κινήσεις για την αντιμετώπισής τους, με την αγορά anti-UAV συστήματος που έχει στηθεί και δοκιμάζεται στο Αιγαίο, για να είναι πανέτοιμο όποτε απαιτηθεί, αλλά και δεδομένου ότι η αναχαίτιση των drones από τα μαχητικά μας αεροσκάφη είναι εντελώς ασύμφορη.

Εξάλλου, στη σημερινή συνεδρίαση, ο Νίκος Δένδιας, σημείωσε πως η Ελλάδα πρέπει να αποκτήσει «δυνατότητες anti-drone» και παράλληλα να αναπτύξει «έναν θόλο άμυνας», δημιουργώντας ενός πυραυλικό τείχος στο Αιγαίο, χαρακτηρίζοντας ως «οικονομικότερη λύση σε σχέση με τις συμβατικές προσεγγίσεις».

Πρόσφατα άλλωστε είχε πει: «Η χώρα έχει αλλάξει Δόγμα. Θα δημιουργήσει έναν πλήρη αντιαεροπορικό θόλο, ο οποίος θα καλύπτει την ελληνική επικράτεια σε διάφορα επίπεδα. Αυτός ο αντιαεροπορικός θόλος θα καλύψει τη χώρα με κινητές μονάδες, χρησιμοποιώντας ως πλεονέκτημα, αυτό που θεωρείται κατ' αρχήν ως μειονέκτημα, τα 2.500 νησιά που έχουμε εκτός από τον ηπειρωτικό χώρο. Και επίσης, με τον ίδιο τρόπο θα δημιουργήσουμε τη δυνατότητα αποτροπής στο Αιγαίο»

Reuters: Αυτό είναι το κόστος για ένα «deal»

Όπως είχε αποκαλύψει πρόσφατα και το Reuters, η Ελλάδα βρίσκεται σε προχωρημένες συνομιλίες και με το Ισραήλ για την ανάπτυξη ενός θόλου αντιαεροπορικής και πυραυλικής άμυνας αξίας 2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Οι συνομιλίες πραγματοποιούνται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης αναβάθμισης για τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεών της χώρας.

Ο θόλος θα είναι πιθανότατα αντίστοιχος του Iron Dome του Ισραήλ και άλλων συστημάτων που αναχαιτίζουν πυραύλους μικρού και μεγάλου βεληνεκούς.

«Η Ελλάδα επιθυμεί να επενδύσει στην άμυνά της για να συμβαδίσει στο ΝΑΤΟ με τη σύμμαχό της και την ιστορική αντίπαλό της Τουρκία, η οποία αναπτύσσει επίσης τη δική της αεροπορική άμυνα, παρά τη βελτίωση των σχέσεων των δύο χωρών», ανέφερε το Reuters.

Ακόμα ένας αξιωματούχος επιβεβαίωσε το μέγεθος της πιθανής συμφωνίας, προσθέτοντας ότι η Ελλάδα χρειάζεται να δαπανήσει 12,8 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2035 για να εκσυγχρονίσει τις ένοπλες δυνάμεις της.

Λειτουργεί μέσα δευτερόλεπτα

Πρόκειται ίσως για το ισχυρότερο σύστημα αεράμυνας στον κόσμο που έχει τρία στοιχεία: ένα ραντάρ που ανιχνεύει τους εισερχόμενους πυραύλους, ένα σύστημα εντολών και ελέγχου που καθορίζει το επίπεδο απειλής και έναν αναχαιτιστή. Κάθε φορά που εκτοξεύεται ένας πύραυλος, το ραντάρ ανίχνευσης και εντοπισμού ανιχνεύει την τροχιά του και διαβιβάζει τις πληροφορίες στο σύστημα ελέγχου όπλων, το οποίο «σε χρόνο μηδέν» ανιχνεύει την ταχύτητα και τον αναμενόμενο στόχο του πυραύλου.

Στην περίπτωση που ο πύραυλος κατευθύνεται προς κατοικημένη περιοχή ή μια στρατηγική εγκατάσταση, ο εκτοξευτής πυροδοτεί αυτόματα τον πύραυλο Tamir και ο πύραυλος καταστρέφεται στον αέρα εξουδετερώνοντας την απειλή.

Όπως επισημαίνουν στρατιωτικοί αναλυτές: «Ανάλογα με την απόσταση που εκτοξεύεται ο πύραυλος, οι αμυντικές δυνάμεις έχουν από 15 έως 90 δευτερόλεπτα για να ξεφύγουν και να προστατευτούν».

Το αντίστοιχο κυπριακό «Iron Dome»

Πρόσφατα η Κύπρος απέκτησε το δικό της ισραηλινό σύστημα «Barak MX» της ΙΑΙ το οποίο θεωρείται ανώτερο σε δυνατότητες σε σχέση με το «Iron Dome», το οποίο χρησιμοποιεί βλήματα μικρού βεληνεκούς Tamir. Η έκδοση του Barak που έχει επιλέξει η Εθνική Φρουρά είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα αεράμυνας και μπορεί να εξαπολύσει κατευθυνόμενα βλήματα μικρού, μέσου και μεγάλου βεληνεκούς. Πρόκειται για τα Barak MR με εμβέλεια έως 35 χλμ., Barak LR μέσου βεληνεκούς που καλύπτουν αποστάσεις έως 70 χλμ. αλλά και τα Barak ER μεγάλου βεληνεκούς που προσεγγίζουν τα 150 χλμ.

Σε αυτές τις αποστάσεις, το αντιαεροπορικό σύστημα δημιουργεί ζώνη απαγόρευσης πτήσεων (No Flight Zone) «κλειδώνοντας» με σχετική άνεση το FIR Λευκωσίας. Σύμφωνα με τους κατασκευαστές του συστήματος, το Barak μπορεί να εγκλωβίσει και να βάλλει ταυτόχρονα κατά πολλαπλών απειλών, ενώ όλα τα βλήματα είναι εφοδιασμένα με σύστημα εντοπισμού RF.

Το Barak μπορεί να αντιμετωπίσει εναέριες απειλές κάθε είδους, όπως ελικόπτερα, μη επανδρωμένα αεροσκάφη, πύραυλοι τύπου Cruise, αεροπλάνα, ακόμη και βαλλιστικούς πυραύλους. Ταυτόχρονα, με την ένταξη του Barak MX στο οπλοστάσιο της Εθνικής Φρουράς, η Λευκωσία μπορεί να αποσύρει παλαιότερα οπλικά συστήματα όπως το ρωσικής κατασκευής BUK-M1. Αντίστοιχη εμβέλεια είχαν και οι ρωσικοί S-300 που αγόρασε η Κύπρος το 1997, για να καταλήξουν τελικά στην Κρήτη, ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Barak είναι ένα σαφώς ισχυρότερο σύστημα με μεγαλύτερες δυνατότητες αποκάλυψης, εγκλωβισμού και κατάρριψης στόχων που ενισχύει δραματικά την κυπριακή αεράμυνα.