Πρώην ΥΠΕΞ ψευδοκράτους στο CNN Greece: «Δεν έχουμε πολλούς λόγους να είμαστε αισιόδοξοι»

Την στιγμή που ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης μετά τη συνάντησή του με τον Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη στην Λευκωσία ανέφερε ότι «Κύπρος και Ελλάδα έχουν κοινούς στόχους και επιδιώξεις σε σχέση με την ανάγκη επανέναρξης των συνομιλιών για το Κυπριακό», ο πρώην επικεφαλής της διπλωματίας του ψευδοκράτους, Οζντίλ Ναμί εμφανίζεται επιφυλακτικός σε σχέση με τη πρόοδο που μπορεί να σημειωθεί υπογραμμίζοντας «ακόμη κι αν οι συνομιλίες για την ουσία του Κυπριακού είναι επιτυχείς, μπορεί να καταλήξουμε σε αποτυχία».

Ο πρώην διαπραγματευτής και πρώην «Υπουργός Εξωτερικών», της λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου», τονίζει ότι πρέπει να στηριχθεί από όλες τις πλευρές το έργο της ειδικής απεσταλμένης του ΓΓ το ΟΗΕ για το Κυπριακό Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ.

Μία λύση στο Κυπριακό θα βοηθήσει την Τουρκία

Λύση δύο κρατών στην Κύπρο, προωθεί ο εκλεκτός του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Ερσίν Τατάρ, με την Άγκυρα να παραμένει αδιάλλακτη από τη συγκεκριμένη θέση.

«Μια λύση στο Κυπριακό θα επιτρέψει στην Τουρκία να αφαιρέσει μια τεράστια πηγή προβλημάτων στις διεθνείς της σχέσεις, κυρίως με την ΕΕ και τις ΗΠΑ», δηλώνει ο Οζντίλ Ναμί στο CNN Greece και συνεχίζει «θα επιτρέψει στην Τουρκία να συμμετάσχει σε διμερείς και πολυμερείς συμφωνίες για τους υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο και να βελτιώσει την όλα τα στελέχη της οικονομίας και των περιφερειακών της σχέσεων».

Ολόκληρη η συνέντευξη

Υπήρξατε Υπουργός Εξωτερικών της λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» καθώς και Ειδικός Αντιπρόσωπος των Τουρκοκυπρίων στις διαπραγματεύσεις για την επίλυση του Κυπριακού. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να διευκολυνθεί η επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό;

Αυτή τη στιγμή γίνεται προσπάθεια από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος έχει ορίσει Ειδική Απεσταλμένη να αξιολογήσει εάν υπάρχει κοινό έδαφος μεταξύ των δύο πλευρών στο νησί για τη λύση του Κυπριακού. Πιστεύω ότι όλοι πρέπει να τη στηρίξουμε στο έργο της προκειμένου να διευκολυνθούν οι προσπάθειες για την εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής οδού για την επανέναρξη των συνομιλιών. Από αυτή την άποψη, η υποστήριξη που θα δοθεί στην κυρία Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ από την Τουρκία, την Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και την ΕΕ και τις ΗΠΑ θα είναι ζωτικής σημασίας.

Ωστόσο, για να έχει οποιαδήποτε συνέπεια αυτή η υποστήριξη, χρειάζεται πρώτα ένας σωστός ορισμός του προβλήματος. Επιτρέψτε μου, να παραθέσω απόσπασμα της έκθεσης του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ μετά το Κραν Μοντάνα «…η ουσία μιας συνολικής διευθέτησης του Κυπριακού βρίσκεται πρακτικά εκεί. Τα μέρη είχαν πλησιάσει στην επίτευξη στρατηγικής συνεννόησης για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις, καθώς και για όλα τα άλλα σημαντικά βασικά στοιχεία μιας συνολικής διευθέτησης. Επομένως, πιστεύω ακράδαντα ότι χάθηκε μια ιστορική ευκαιρία στο Κραν Μοντανά». Αυτό δείχνει ότι ακόμη κι αν οι συνομιλίες για την ουσία του Κυπριακού είναι επιτυχείς, μπορεί να καταλήξουμε σε αποτυχία. Αυτό σημαίνει ότι από εδώ και στο εξής, πρωταρχικό μας καθήκον είναι να βρούμε έναν κατάλληλο σχεδιασμό της διαδικασίας διαπραγμάτευσης που θα είναι εγγυημένος, από την αρχή, ότι θα αποτρέψει την επανάληψη αυτού που ζήσαμε στο Κραν Μοντανά ή στο δημοψήφισμα του 2004.

Υπό την ιδιότητά σας, συμμετείχατε στις συνομιλίες στο Κραν Μοντανά το 2017. Γιατί κατέρρευσαν τότε οι συνομιλίες και τόσα χρόνια αργότερα δεν έχει σημειωθεί καμία πρόοδος;

Εξακολουθούμε να μην έχουμε μια ικανοποιητική απάντηση ως προς το γιατί ο Ελληνοκύπριος ηγέτης επέλεξε να πυροδοτήσει την κατάρρευση των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά ενεργώντας όπως έκανε. Υπάρχουν διαφορετικές εξηγήσεις που δίνονται από διάφορους κύκλους εντός της ελληνοκυπριακής κοινωνίας, που κυμαίνονται από πολιτικούς υπολογισμούς για τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές στη Νότια Κύπρο το 2018, έως τη ρωσική ανάμειξη. Το μόνο που ξέρουμε είναι ότι η λύση ήταν στο τραπέζι. Τα υπόλοιπα κύρια εκκρεμή ζητήματα καταγράφηκαν από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στο «Περίγραμμα» του και μας ζητήθηκε να οριστικοποιήσουμε και τα έξι στοιχεία που παρατίθενται ως πακέτο σε ένα πνεύμα δεδομένης ανάληψης των κεφαλαίων. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι αρχικά είχε δώσει τη συγκατάθεσή του σε αυτή την προσέγγιση, ο κ. Αναστασιάδης αποφάσισε να κάνει μια μεταστροφή την τελευταία ώρα και ζήτησε να οριστικοποιηθεί το κομμάτι «Ασφάλεια και Εγγυήσεις» πρώτα και να αφήσουμε τα υπόλοιπα για περαιτέρω διαπραγματεύσεις, λέγοντας ουσιαστικά στην τουρκική πλευρά «δώστε μου αυτό που θέλω και θα σκεφτώ τα υπόλοιπα» καθιστώντας έτσι πρακτικά αδύνατη την περαιτέρω πρόοδο σε όλα τα υπόλοιπα ζητήματα.

Νομίζω ότι επικράτησε πανικός της τελευταίας στιγμής για να αναζητήσουμε μια ισορροπημένη λύση που θα σήμαινε ένα τέλος στο status quo στο νησί. Μια πραγματική συμφωνία κατανομής της εξουσίας που βασίζεται στην πολιτική ισότητα με τους Τουρκοκύπριους απομακρύνει την ελληνοκυπριακή πλευρά από την τρέχουσα ζώνη άνεσής της και φαίνεται ότι ακόμη και μετά από 60 χρόνια διαπραγματεύσεων, η ηγεσία τους δεν ήταν πραγματικά έτοιμη για αυτήν την κίνηση.

Ο Ερσίν Τατάρ επαναβεβαιώνει το αίτημα για «δύο ίσα, κυρίαρχα κράτη» στην Κύπρο. Την ίδια αδιάλλακτη στάση έχει εκφράσει και ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Υπάρχει περίπτωση να υποχωρήσουν από αυτή τη θέση;

Αυτή η στάση έχει «γεννηθεί» από τις πικρές απογοητεύσεις που βιώσαμε τόσο το 2004, όπου οι Τουρκοκύπριοι είπαν «Ναι» και οι Ελληνοκύπριοι είπαν «Όχι» σε ένα σχέδιο του ΟΗΕ για επανένωση καθώς και το 2017 στο Κραν Μοντανά όπου ο Ελληνοκύπριος ηγέτης επέλεξε να εγκαταλείψουν τις συνομιλίες παρά το γεγονός ότι η τουρκική πλευρά έκανε μια άνευ προηγουμένου κίνηση, όπως η συμφωνία για αλλαγή της «Συνθήκης Εγγυήσεως» του 1960 με ένα νέο σύστημα που δεν θα περιλαμβάνει το «δικαίωμα επέμβασης» για τους Εγγυητές. Αντιμέτωπη με αυτήν την πραγματικότητα, η τουρκική πλευρά πιστεύει τώρα ότι έχουμε εξαντλήσει ό,τι μπορούμε να κάνουμε για να βρούμε μια ομοσπονδιακή λύση χωρίς επιτυχία και έχει έρθει η ώρα να μιλήσουμε για άλλα μοντέλα, όπως η λύση των δύο κρατών.

Είναι σαφές ότι, δεδομένων των εμπειριών μας που αναφέρθηκαν παραπάνω, από εδώ και στο εξής κανένας Τούρκος ηγέτης δεν μπορεί να συμμετάσχει σε συνομιλίες βασιζόμενος καθαρά στην καλή θέληση των ομολόγων του ότι θα διαπραγματευτούμε, όχι απλώς για να διαπραγματευτούμε, αλλά για να τελειώσουμε πραγματικά το πρόβλημα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει πρώτα να βρούμε έναν τρόπο να πείσουμε την τουρκική πλευρά ότι μια νέα προσπάθεια θα είναι η τελική και η Κύπρος θα διευθετήσει στο τέλος αυτής της ανανεωμένης προσπάθειας με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Εάν δημιουργηθεί και υποστηριχθεί από τον ΟΗΕ μια τέτοια νέα χρονικά περιορισμένη, προσανατολισμένη στα αποτελέσματα προσέγγιση, πιστεύω ότι θα μπορούσαμε να δούμε μια πορεία για την επανέναρξη των συνομιλιών με ουσιαστικό τρόπο.

Θέλει η Τουρκία μία λύση στο Κυπριακό ή όχι;

Κατά τη διάρκεια της θητείας μου ως Διαπραγματευτής και Υπουργός Εξωτερικών είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ στενά με Τούρκους αξιωματούχους όλων των βαθμίδων και διαπίστωσα μεγάλη ειλικρίνεια στην υποστήριξή τους για μια συνολική λύση του Κυπριακού.

Μια λύση στο Κυπριακό θα επιτρέψει στην Τουρκία να αφαιρέσει μια τεράστια πηγή προβλημάτων στις διεθνείς της σχέσεις, κυρίως με την ΕΕ και τις ΗΠΑ, θα επιτρέψει στην Τουρκία να συμμετάσχει σε διμερείς και πολυμερείς συμφωνίες για τους υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο και να βελτιώσει την όλα τα στελέχη της οικονομίας και των περιφερειακών της σχέσεων. Πιστεύω λοιπόν ότι θα τους ενδιέφερε πολύ να υποστηρίξουν μια νέα προσπάθεια, εάν είναι αρκετά ισχυρή ώστε να εγγυηθεί εκ των προτέρων ότι στο τέλος αυτής της διαδικασίας οι Κύπριοι θα πρέπει να επιλέξουν μεταξύ ενοποίησης ή βελούδινου διαζυγίου, τερματίζοντας έτσι το Κυπριακό με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι Ελλάδα και Κύπρος βρίσκονται σε απόλυτο συντονισμό για το Κυπριακό. Πιστεύετε ότι η νέα εποχή στενότερων δεσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας θα βοηθήσει στην εξεύρεση μιας δίκαιης λύσης;

Έχουμε ξαναδεί τέτοιες περιόδους. Σίγουρα δεν πονάνε, αλλά ποτέ δεν ήταν αρκετές για να περάσουν τη γραμμή του τερματισμού εδώ στην Κύπρο. Αυτές οι περίοδοι προσέγγισης πρέπει να συνοδεύονται από μια ρεαλιστική αξιολόγηση για το πώς να ανοίξει ο δρόμος για μια τελική ώθηση με τις ηγεσίες των δύο πλευρών να επιδείξουν την αντοχή να το φτάσουν μέχρι τέλους.

Η ΕΕ παραμένει πλήρως προσηλωμένη σε μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού στη βάση μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) και σύμφωνα με το κεκτημένο της ΕΕ και τις αρχές στις οποίες βασίζεται η ΕΕ. Βλέπετε προοπτικές άρσης του αδιεξόδου για το Κυπριακό;

Φοβάμαι ότι αυτή τη στιγμή δεν έχουμε πολλούς λόγους να είμαστε αισιόδοξοι για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε το τρέχον αδιέξοδο τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Στην Κύπρο έχουμε τώρα δύο ηγέτες που είπαν «Όχι» στο Σχέδιο Ανάν το 2004 και ήταν χαρούμενοι όταν αποτύχαμε στο Κραν Μοντάνα το 2017. Δεν υπάρχει ουσιαστική πολιτική ώθηση ούτε από τους ψηφοφόρους. Αυτό δείχνει ότι χρειαζόμαστε εξωτερική πίεση που δεν φαίνεται να είναι στον ορίζοντα, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις μεγαλύτερες κρίσεις, όπως η Ουκρανία και η Γάζα, με τις οποίες όλοι είναι απασχολημένοι.

Ποιος πιστεύετε ότι πρέπει να δώσει την τελική ώθηση;

Η τελική ώθηση για την επίλυση μιας από τις πιο μακροχρόνιες συγκρούσεις στον κόσμο θα πρέπει να περιλαμβάνει τη συνεργασία όλων εκείνων που πιστεύουν στην ειρήνη και τη συμφιλίωση. Οι Τούρκοι και οι Ελληνοκύπριοι ψηφοφόροι θα πρέπει να εργαστούν για αυτήν, οι ΜΚΟ και τα πολιτικά μας κόμματα θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία. Η υποστήριξη των Εγγυητών είναι απαραίτητη, αλλά πιστεύω ότι στο τέλος θα πρέπει να έχουμε τη συμμετοχή μεγάλων δυνάμεων όπως οι ΗΠΑ και η ΕΕ που θα είναι σε θέση να πουν στις πλευρές με αξιοπιστία τις συνέπειες της απόρριψης μιας νέας διαπραγματευόμενης συμφωνίας ή εγκατάλειψης των συνομιλιών.

Ο Οζντίλ Ναμί θα συμμετάσχει στο 9ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, που είναι προγραμματισμένο να πραγματοποιηθεί 10 με 13 Απριλίου στους Δελφούς