Ευρωπαϊκή «Ασπίδα» στην Ερυθρά Θάλασσα: To κανονιστικό πλαίσιο και ο ρόλος των πλοίων
Στην σύσταση της επιχείρησης «Ασπίδες» για την ασφάλεια στην Ερυθρά Θάλασσα προχώρησε επίσημα η ΕΕ. Η επιχείρηση θα συντονίζεται από το Στρατηγείο της Λάρισας με Διοικητή τον Αρχιπλοίαρχο Βασίλη Γρυπάρη.
Ο υποδιοικητής του εν όρμω Στρατηγείο της αποστολής θα είναι Γάλλος, ενώ εκτός από τη Γαλλία, στην επιχείρηση διέθεσαν φρεγάτες η Ιταλία- η οποία θα αναλάβει την εν πλω διοίκηση- το Βέλγιο και η Γερμανία.
Σύμφωνα με το κανονιστικό πλαίσιο της «EUNAVFOR ASPIDES», που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ στις 12 Φεβρουαρίου, η εν λόγω επιχείρηση θα συμβάλει στη θαλάσσια ασφάλεια κατά μήκος των κύριων θαλάσσιων οδών, σε μια περιοχή που περιλαμβάνει τα στενά του Μπαμπ ελ Μαντάμπ και τα στενά του Ορμούζ, καθώς και τα διεθνή ύδατα στην Ερυθρά Θάλασσα, τον Κόλπο του Άντεν, την Αραβική Θάλασσα, τον Κόλπο του Ομάν και τον Περσικό Κόλπο.
Η επιχείρηση ενάντια στο μπλόκο των Χούθι βασίζεται στα ψηφίσματα του ΟΗΕ που καταδικάζουν με τον πιο έντονο τρόπο τις επιθέσεις κατά πλοίων στην Ερυθρά θάλασσα και που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή των ναυτικών και συνιστούν παραβίαση της ελευθερίας της ανοικτής θάλασσας και του δικαιώματος της διέλευσης σε στενά που χρησιμοποιούνται για τη διεθνή ναυσιπλοΐα, όπως στο UNCLOS. Όπως αναφέρεται, αυτές οι πράξεις έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην εμπορική ναυτιλία και στις οικονομίες πολλών χωρών στην Ένωση και στην ευρύτερη περιοχή.
Η ΕΕ αναφέρει αναλυτικά τα ψηφίσματα του ΟΗΕ βάσει των οποίων αποφασίστηκε η διεξαγωγή της επιχείρησης, με το πιο πρόσφατο της 10ης Ιανουαρίου 2024, όπου το ΣΑΗΕ ενέκρινε το ψήφισμα 2722 (2024), το οποίο καταδικάζει με ισχυρότατους όρους τις επιθέσεις των Χούτι σε εμπορικά πλοία, υπογραμμίζοντας τη σημασία της άσκησης των ναυτικών δικαιωμάτων και ελευθεριών των πλοίων όλων των κρατών την Ερυθρά Θάλασσα, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών πλοίων που διέρχονται από τα Στενά Baab al-Mandab , σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και απαιτώντας να σταματήσουν αμέσως όλες αυτές οι επιθέσεις.
Πώς θα εξασφαλιστεί η ναυτική παρουσία της ΕΕ στην περιοχή
Ο στρατηγικός στόχος της επιχείρησης θα είναι η εξασφάλιση της ναυτικής παρουσίας της Ένωσης στην περιοχή όπου σημειώνονται επιθέσεις, με στόχο τη διασφάλιση της ελευθερίας ναυσιπλοΐας και τονίζεται ότι «H αποστολή πρέπει θα παραμείνει σε αμυντικό χαρακτήρα, ως προς την αντιμετώπιση των Χούθι».
Η περιοχή των επιχειρήσεων θα ξεκινάει απο τα Στενά Baab al-Mandab εως τα στενά του Ορμούζ, συμπεριλαμβάνοντας τον κόλπο του Αντεν, την Αραβική θαλασσα, τον Κολπο Ομάν και ένα μέρος του Περσικού Κόλπου.
Eπισημαίνεται ότι οι περιοχές που θα υπάρχει ευρωπαϊκή ναυτική παρουσία έχουν εγκριθεί από το Συμβούλιο της ΕΕ.
Τα πλοία μπορούν να αμυνθούν σε ενδεχόμενο επίθεσης
Οι δυνάμεις που αναπτύσσονται για την επιχείρηση θα πρέπει να ενεργούν σύμφωνα με τους κανόνες Διεθνούς Δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του εθιμικού Διεθνούς Δικαίου και του δικαιώματος της αυτοάμυνας όπου πληρούνται οι προϋποθέσεις. Αυτό σημαίνει ότι τα πλοία μπορούν να αμυνθούν από μια επικείμενη ή συνεχιζόμενη επίθεση. Τα συμμαχικά πολεμικά πλοία θα έχουν ρόλο συνοδείας σκαφών και θα προστεύουν τα εμπορικά πλοία από επιθέσεις, πάντα με πλήρη σεβασμό της διεθνούς νομιμότητας με στόχο τη διασφάλιση της διεθνούς ναυσιπλοΐας στη περιοχή του θεάτρου επιχειρήσεων.
Επίσης, σύμφωνα με το κανονιστικό πλαίσιο, η EUNAVFOR ASPIDES θα εργαστεί σε στενό συντονισμό με τη στρατιωτική επιχείρηση της ΕΕ «EUNAVFOR ATALANTA» η οποία συστάθηκε το 2008, για να συμβάλει στην ασφάλεια στη θάλασσα στο Δυτικό Ινδικό Ωκεανό και στην Ερυθρά Θάλασσα.
Η ευρωπαϊκή επιχείρηση Θα συνεργαστεί και με την υπό την ηγεσία των ΗΠΑ επιχείρηση «Prosperity Guardian», καθώς και με κράτη που επιθυμούν να συμβάλουν στην ασφάλεια στη θάλασσα στην περιοχή δραστηριότητάς της. Η EUNAVFOR ASPIDES υποστηρίζεται από το Δορυφορικό Κέντρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (SATCEN) και το κέντρο ανάλυσης πληροφοριών της ΕΕ για τη συλλογή πληροφοριών, όπου απαιτείται για την εκπλήρωση των καθηκόντων της.
Το χρονοδιάγραμμα και το κόστος της αποστολής
Η αρχική εντολή της EUNAVFOR ASPIDES είναι 12 μήνες από την ημερομηνία έναρξης της λειτουργίας της, με δυνατότητα επανεξέτασης πριν τη λήξη της ισχύος της. Το ποσό δημοσιονομικής αναφοράς για τις κοινές δαπάνες είναι 8 εκατομμύρια ευρώ.
Σημειώνεται ότι στη Σύνοδο των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ που θα πραγματοποιηθεί στις 15 Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες, αναμένεται να οριστικοποιηθούν οι τελικές λεπτομέρειες της ευρωπαϊκής επιχείρησης «Aσπίδες» στην Ερυθρά Θάλασσα, τις οποίες θα επικυρώσουν στις 19 Φεβρουαρίου οι αρμόδιοι υπουργοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης, κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων.