Κων. Φίλης στο CNN Greece: Το «ναι» στη Σουηδία και ο άσος στο μανίκι Ερντογάν

Εξήγησε πως ο Τούρκος πρόεδρος, θα μπορούσε να συνδέσει την επικύρωσή του πρωτοκόλλου προσχώρησης της Σουηδίας από την τουρκική εθνοσυνέλευση, με τις αποφάσεις του Κογκρέσου για τα F-16, καθώς δεν εμπιστεύεται τους Αμερικανούς.

«Η δική μου αίσθηση είναι, ότι θα ήθελε (ο Ερντογάν) να το συνδέσει με το Κογκρέσο και τα F-16, δηλαδή να πει ότι "εγώ δίνω το πράσινο φως, αλλά η τουρκική εθνοσυνέλευση θα ψηφίσει όταν οι Αμερικανοί αντιστοίχως περάσουν από το κογκρέσο το ζήτημα των F-16’’. (...) Οι δύο πλευρές, Αμερική και Τουρκία λένε ότι είναι αποσυνδεδεμένα τα δύο ζητήματα. Τα δύο ζητήματα είναι εντελώς συνδεδεμένα. Οπότε ο Ερντογάν, που πιθανότατα δεν εμπιστεύεται στους Αμερικανούς σε ό,τι του πουν, για να έχει κάποιες εγγυήσεις, δεν αποκλείω να ‘’κρατήσει’’ το ζήτημα της επικύρωσης από την τουρκική εθνοσυνέλευση για να το συνδέσει χρονικά με την αντίστοιχη έγκριση από το κογκρέσο του ζητήματος των F-16».

Σύμφωνα με τον έμπειρο αναλυτή, η αναφορά στο tweet του γγ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ για άμεση (asap) επικύρωση της προσχώρησης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ δε δεσμεύει απαραιτήτως τον Ερντογάν. Λόγω και της αμοιβαίας δυσπιστίας μεταξύ ΗΠΑ - Τουρκίας, ο Τούρκος πρόεδρος θα μπορούσε «να περιμένει η τουρκική εθνοσυνέλευση και να περασει την έγκριση ταυτόχρονα ή πολύ κοντά χρονικά με την αντίστοιχη του ζητήματος των F-16 (από το Κογκρέσο)».

Ο κ. Φίλης τόνισε ακόμη πως εάν η Τουρκία επέμενε στην άρνησή της στο ζήτημα της Σουηδίας, ο Τζο Μπάιντεν «δεν θα είχε τα μούτρα» να ζητήσει από το Κογκρέσο την έγκριση της σύμβασης για τα τουρκικά F-16, ενώ τώρα θα πάει «με άλλο αέρα».

Σχετικά με τον ελεγκτικό μηχανισμό που θα εξετάζει πως τα τουρκικά F-16 δεν θα χρησιμοποιούνται για επιθετικούς σκοπούς και παραβίαση της κυριαρχίας της Ελλάδας, τόνισε πως «δεν είναι εύκολο να γίνει» και πως μένει να φανεί ποιοι θα είναι πλέον οι συσχετισμοί ανάμεσα στο Κογκρέσο και τον Τζο Μπάιντεν.

«Η Σουηδία πληροί τις προϋποθέσεις για το ΝΑΤΟ αλλά όχι και η Τουρκία για την ΕΕ»

Ο Κωνσταντίνος Φίλης υπογράμμισε, παράλληλα, πως η Σουηδία πληροί τις προϋποθέσεις για το ΝΑΤΟ αλλά δεν ισχύει το ίδιο για την Τουρκία, που έχει ακόμη να διανύσει δρόμο για την ΕΕ.

Σύμφωνα με τον διευθυντή του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων, ο Τούρκος πρόεδρος έχει προχωρήσει σε μία «ιδιότυπη» επιχειρηματολογία αναφορικά με την άρση του βέτο της Άγκυρας για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, μία κίνηση που μπορεί να τον οδηγήσει μόνο σε δύο αποτελέσματα.

«Ο Ερντογάν έχει ταυτίσει την άρση του βέτο για την Σουηδία με την ενταξιακή προοπτική της χώρας του στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Τούρκος Πρόεδρος δεν είναι αδαής για να μην γνωρίζει πως πρόκειται εκ των πραγμάτων για δύο εντελώς διαφορετικά ζητήματα» σημειώνει ο κ. Φίλης, εξηγώντας παράλληλα ότι ενδεχομένως να πρόκειται για ένα νέο αφήγημα του Ερντογάν για το εσωτερικό της Τουκρίας.

«Με αυτό τον τρόπο, λαμβάνοντας μία διαβεβαίωση από τον Γενς Στόλτενμπεργκ πως η Συμμαχία είναι υπέρ την επανέναρξης του διαλόγου με την Ευρώπη και μία αντίστοιχη από τους Αμερικανούς που παραδοσιακά ξεκαθαρίζουν πως πρόκειται για θέμα της Ένωσης, στην πραγματικότητα ο ίδιος δεν κερδίζει τίποτε άλλο, παρά χρόνο στο εσωτερικό» υπογραμμίζει ο αναλυτής διεθνών θεμάτων.

Ο κ. Φίλης επισημαίνει επίσης πως «ο Ερντογάν είναι αδύνατο σήμερα να συνεχίσει να βασίζει στο αφήγημα της καύσης του κορανίου την ένταξη στο ΝΑΤΟ μίας χώρας που έχει εκπληρώσει το μεγαλύτερο τμήμα του τριμερούς συμφώνου και που έχει αποδείξει εμπράκτως πως πληροί όλες τις προϋποθέσεις. Εάν επιλέξει αυτόν τον δρόμο ο Ερντογάν στο Βίλνιους, είναι βέβαιο πως θα βρεθεί και ο ίδιος σε εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση».

Επιστροφή στον ευρωπαϊκό δρόμο;

Για το εάν ο Ερντογάν πραγματικά πιστεύει πως η χώρα του είναι δυνατόν, μετά από χρόνια αποποίησης και απομάκρυνσης από τον ευρωπαϊκό δρόμο, να επιστρέψει στον ενταξιακό διάλογο ο κ. Φίλης λέει:

«Είναι αλήθεια πως η Τουρκία σήμερα είναι πιο μακριά από ποτέ από την Δύση. Εάν πραγματικά πιστεύει ο Τούρκος Πρόεδρος σε μία τέτοια επιστροφή δεν μπορώ να το γνωρίζω, αλλά είναι ίσως και η τελευταία του ευκαιρία να μην χαθεί η επαφή, έστω και μέσα από τον διμερή διάλογο με την ΕΕ, με τα πολιτικά και διπλωματικά δρώμενα στην Ευρώπη. Δεν είναι απίθανο να ανοίξουν εκ νέου τα ενταξιακά κεφάλαια. Αυτό που μοιάζει απίθανο είναι η Τουρκία του Ερντογάν να εκπληρώσει τα όσα αυτά προβλέπουν για τις υπό ένταξη χώρες».

Η Ελλάδα σε προνομιακή θέση

Για το πού τοποθετεί η συγκεκριμένη συγκυρία την χώρα μας ο διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων σημείωσε: «Πρόσκαιρα η Ελλάδα μπορεί να βρεθεί σε προνομιακή θέση. Είτε ο Ερντογάν έχει αποφασίσει όντως να κάνει στροφή είτε είναι αποφασισμένος να δυναμιτίσει την κατάσταση, η Ελλάδα θα βρίσκεται εκεί ως καθοριστικός παράγοντας. Ο Ερντογάν δεν γίνεται να παραγνωρίσει την επιτυχημένη στρατηγική Μενέντεζ στο Κογκρέσο, με την οποία τα εμπόδια για την Τουρκία αυξάνονται».

Παράλληλα, ο διεθνολόγος τονίζει πως εάν ο Τούρκος πρόεδρος προχωρήσει τα συμφωνηθέντα και λάβει τα F-16, τότε θα βρίσκεται υπό παρακολούθηση για τον τρόπο με τον οποίο θα επιλέξει να τα χρησιμοποιήσει.

«Το γεγονός πως το τελευταίο διάστημα οι υπερπτήσεις έχουν μειωθεί, έως σχεδόν μηδενιστεί, είναι ένα δείγμα για το πώς προσεγγίζει τις καταστάσεις με τρίτους μέσω της χώρας μας, η Τουρκία» καταλήγει λέγοντας ο Κων. Φίλης.

* Ο κ. Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων, καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και αναλυτής διεθνών θεμάτων.