Φαρμακευτική πολιτική: Σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες η συνάντηση Χρυσοχοΐδη - ΣΦΕΕ

Τα θέματα της φαρμακευτικής πολιτικής πολλά και επείγοντα, τα οποία αναζητούν ουσιαστικές και πρακτικές λύσεις και δεν μπορούν να περιμένουν. Όπως δεν μπορούν να περιμένουν και οι ανάγκες των Ελλήνων ασθενών, οι οποίοι δυστυχώς εν έτη 2023, αντιμετωπίζουν ανισότητες όσον αφορά στην πρόσβαση σε νέες καινοτόμες θεραπείες.

Είναι χαρακτηριστικό, σύμφωνα με το προεδρείο του ΣΦΕΕ- Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος- σε συνάντηση με τους εκπροσώπους του τύπου, ότι από τα 168 σκευάσματα που ενέκρινε ο EMA (European Medicines Agency) το διάστημα 2018 έως 2021, στην Ελλάδα, είναι διαθέσιμα μόλις τα 90.

Από τα καινούρια σκευάσματα επίσης, μόνο το 6% έχει λάβει έγκριση, ενώ από τα παραπάνω φάρμακα, μεγάλο ποσοστό αφορά σε ογκολογικά και ορφανά. Επίσης αξίζει να σημειώσουμε, ότι από τα 168 φάρμακα το 50% βρίσκεται σε διαδικασία αδειοδότησης, ενώ το 50% αφορά σε απροθυμία των ίδιων των φαρμακευτικών επιχειρήσεων να τα φέρουν στην αγορά.

Γιατί; Μα πολύ απλά, διότι οι χαμηλές τιμές τους αποτελούν μείζον ζήτημα για τη βιωσιμότητα των ίδιων των εταιρειών και των εργαζομένων τους (με πολλές απολύσεις τα τελευταία χρόνια είναι γεγονός), και ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα των ελλείψεων φαρμάκων που καταγράφεται στη χώρα μας, όπως διευκρίνισε ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ Ολύμπιος Παπαδημητρίου και ο Γενικός Διευθυντής κ. Μιχάλης Χειμώνας.

Ανασφάλιστοι, ΙΦΕΤ και ακραία υπερφορολόγηση

Το σοβαρό αυτό ζήτημα, σε συνδυασμό με την ακραία υπερφορολόγηση των επιχειρήσεων- μέσα από τις υποχρεωτικές εκπτώσεις clawback & rebate, με το πρώτο να προπληρώνεται (!)- τη δαπάνη των ανασφαλίστων η οποία αυξάνεται ραγδαία αγγίζοντας τα 320 εκατ. ευρώ, την ώρα μάλιστα που οι άνεργοι μειώνονται, την εκρηκτική αύξηση της δαπάνης του ΙΦΕΤ στα 200 εκατ. ευρώ αλλά και την υποχρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης και της νοσοκομειακής και του ΕΟΠΥΥ, δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ το οποίο χρήζει άμεσης αντιμετώπισης από τον Μιχάλη Χρυσοχοίδη.

Να σημειωθεί δε, ότι το ποσό των 200 εκατ. του ΙΦΕΤ, επιβαρύνει τον κλειστό προϋπολογισμό του φαρμάκου, καθώς το Ινστιτούτο δεν καταβάλλει clawback για την υπέρβαση της δαπάνης -την οποία και το ίδιο δημιουργεί σε ένα βαθμό.
Τώρα που γνωρίζουμε λοιπόν το πρόβλημα θα καταφέρουμε να βρούμε μία αξιόπιστη και βιώσιμη λύση για να το αντιμετωπίσουμε; Γιατί εάν η αναδιάρθρωση του ΕΣΥ και του ΕΚΑΒ, αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου στο υπουργείο Υγείας, η φαρμακευτική πολιτική αποτελεί για τη νέα ηγεσία, εξίσου ένα σταυρόλεξο για πολύ δυνατούς λύτες.

Οι άλλοι αυξάνουν τη δαπάνη και η Ελλάδα τη μειώνει…

Με τις υποχρεωτικές λοιπόν επιστροφές (clawback, rebate, εκπτώσεις στη διαπραγμάτευση) να ξεπερνούν συνολικά τα 2 δισ. ευρώ για το 2022, οι φαρμακευτικές εταιρείες στη συνάντηση που θα έχουν, αναμένεται να παραθέσουν στοιχεία στον υπουργό Υγείας για να αποδείξουν ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην Ε.Ε που μείωσε τη συνολική χρηματοδότηση του φαρμάκου κατά 16,4% το διάστημα 2013-2021, τη στιγμή που οι άλλες χώρες την αύξησαν από 8,8% έως 77,6% (σ.σ. διαθέσιμα στοιχεία από 17 χώρες). Σημειώνεται ότι η τάση στην αγορά του φαρμάκου είναι αυξητική, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της αύξησης της νοσηρότητας, αλλά και των νέων καινοτόμων και ακριβών θεραπειών που εισάγονται στα συστήματα υγείας.

Μάλιστα οι ίδιες οι φαρμακευτικές τονίζουν εμφατικά, ότι δεν έχουν μειώσει τις ποσότητες που φέρνουν, αλλά ο πρόεδρος του ΕΟΦ κ. Δημήτρης Φιλίππου μιλώντας στο CNN GR, επισημαίνει ότι εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού αλλά και της νοσηρότητας, οι ανάγκες για φάρμακα όπως είναι λογικό αυξάνονται κάθε χρόνο σε ποσοστό από 7% έως 10%. Επομένως, τη στρατηγική αυτή, θα πρέπει να ακολουθήσουν οι εταιρείες, όσον αφορά στο σχεδιασμό τους για τις ποσότητες φαρμάκων στη χώρα μας, με μία αντίστοιχη αύξηση και στην έλευση των θεραπειών.

Η σημαντική υστέρηση της δημόσιας χρηματοδότησης στην Ελλάδα, οδηγεί σε αυξημένες επιστροφές της φαρμακοβιομηχανίας που αγγίζουν το 47% της συνολικής δαπάνης. Εν τω μεταξύ, σταθερή παραμένει και σίγουρα δεν μειώνεται η συμμετοχή των ασφαλισμένων στα αποζημιούμενα φάρμακα, σε ποσοστό 11% ή 689 εκατ. ευρώ.
Ένα άλλο ζήτημα για τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις, είναι η βελτίωση της απόδοσης των διαθέσιμων πόρων.

Αυτή μπορεί να προκύψει μεσο-μακροπρόθεσμα, με την ψηφιοποίηση των υπηρεσιών υγείας, την ολοκλήρωση του ηλεκτρονικού φακέλου ασθενούς, την αυστηρή εφαρμογή και υποχρεωτικότητα των θεραπευτικών και διαγνωστικών πρωτοκόλλων και τον έλεγχο στη συνταγογράφηση, ώστε να αποτρέπονται φαινόμενα κατάχρησης.

Χαμένες επενδύσεις εξαιτίας του clawback

Η προσέλκυση επενδύσεων αποτελεί σίγουρα μείζον θέμα, το οποίο δυστυχώς έχει απειληθεί, καθώς τα βαρίδια από την υπερφορολόγηση είναι τεράστια και πνίγουν κάθε αναπτυξιακό όραμα και σχεδιασμό. Με τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και τον συμψηφισμό του clawback να έχει δώσει ώθηση στις παραγωγικές επενδύσεις, το μερίδιο είναι πολύ μικρότερο για τις επενδύσεις σε κλινικές μελέτες. Στόχος είναι η επένδυση σε κλινικές μελέτες να φτάσει τα 500 εκατ. ευρώ, μέγεθος που αναλογεί στη χώρα μας.

Ο ΣΦΕΕ ζητά, επίσης, τη βελτίωση της λειτουργικότητας του συστήματος. Δυσκολία στις επιχειρήσεις προκαλεί η καθυστερημένη έκδοση των σημειωμάτων του clawback, όπως και η αναδρομικότητα στις αποφάσεις της Επιτροπής Διαπραγματεύσεων, διαλύοντας οποιαδήποτε έννοια προβλεψιμότητας. Χαρακτηριστικό είναι ότι συμφωνίες που έκλεισαν μέχρι και τον Μάρτιο του 2023, ίσχυσαν αναδρομικά από 1η/1/2022.

Η ευρωπαϊκή φαρμακευτική νομοθεσία

Η αναθεώρηση της ευρωπαϊκής φαρμακευτικής νομοθεσίας και η στάση που θα κρατήσει η χώρα μας, αποτελεί μία ακόμη σημαντική προτεραιότητα για τον κλάδο. Το κύριο πρόβλημα που εντοπίζουν οι φαρμακευτικές εταιρείες που συμμετέχουν στην EFPIA, στην πρόταση της Κομισιόν, είναι η μείωση της προστασίας από 8 σε 6 έτη. Την πρόβλεψη για αύξηση της περιόδου προστασίας υπό προϋποθέσεις, η ευρωπαϊκή φαρμακοβιομηχανία θεωρεί ανέφικτη. Στην περίπτωση που εφαρμοστεί εν τέλει η μείωση της πατέντας, μελλοντική συνέπεια θα είναι η όξυνση των ελλείψεων πρωτότυπων φαρμάκων, στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, προειδοποιούν εκπρόσωποι της φαρμακοβιομηχανίας.

Τι συμβαίνει με το Ταμείο Καινοτομίας

Εάν πάντως η ανάγκη να υπάρξει αύξηση και διόρθωση των τιμών σε πολλά φάρμακα είναι αδήριτη, η ανάγκη να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη πρόσβαση στην καινοτομία, αποτελεί ένα επίσης κρίσιμο ζήτημα.

Η φαρμακοβιομηχανία έχει προτείνει τη δημιουργία ενός Ταμείου Καινοτομίας, ώστε το ελληνικό σύστημα υγείας να μπορεί να χρηματοδοτήσει την πρόσβαση των ασθενών στις ακριβές, καινοτόμες θεραπείες που θα έρθουν τα επόμενα χρόνια. Μέσα στην ερχόμενη 5ετία μάλιστα, αναμένεται να πάρουν έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, 1.000 περίπου σκευάσματα (κυρίως στην ογκολογία) το κόστος των οποίων θα δυσκολέψει ακόμα και τα πιο ισχυρά ευρωπαϊκά συστήματα υγείας. Την ίδια ώρα, 8.000 φάρμακα και θεραπείες, βρίσκονται υπό ανάπτυξη παγκοσμίως, ενώ 9 μεγάλες καινοτομίες, θα αλλάξουν τα δεδομένα και θα επιφέρουν σημαντικά οφέλη στους ασθενείς και τις κοινωνίες τα επόμενα δέκα έτη.

Θα είναι ο Μιχάλης Χρυσοχοίδης ο υπουργός εκείνος, που θα καταφέρει να δρομολογήσει και να υλοποιήσει όλα τα παραπάνω και κυρίως, να αφουγκραστεί τις ανάγκες των ασθενών αλλά και των επιχειρήσεων; Εάν κάτι μας δίδαξε η πανδημία του COVID-19 είναι ότι χωρίς υγεία, δεν υπάρχει οικονομία, ούτε ισχυρές και βιώσιμες επιχειρήσεις.