Εκλογες 2023 - Ώρα διερευνητικών: Τι προβλέπει το Σύνταγμα

Στις 11:00 σήμερα (22/5), η υπηρεσιακή υπουργός Εσωτερικών, καθηγήτρια Καλλιόπη Σπανού, θα διαβιβάσει στο γραφείο του προέδρου της Βουλής Κωνσταντίνου Τασούλα τα τελικά αποτελέσματα της εκλογικής αναμέτρησης. Ο κ. Τασούλας, στη συνέχεια θα μεταβεί στην Ηρώδου Αττικού όπου θα τα επιδώσει στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

Σύμφωνα με το άρθρο 37 του Συντάγματος, «η Πρόεδρος της Δημοκρατίας αφού εκ των τελικών αποτελεσμάτων διαπιστώσει ότι ο αρχηγός του πρώτου κόμματος δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία (151) των εδρών στην νέας Βουλή» θα εκκινήσει τη διαδικασία των διερευνητικών εντολών.

Σε περίπτωση που η προσπάθεια να σχηματιστεί κυβέρνηση από τον Κυριάκο Μητσοτάκη αποβεί άκαρπη, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα παρέχει τη διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος.

Σε περίπτωση που δεν τελεσφορήσει και αυτή, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα δώσει την διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος.

Κάθε πολιτικός αρχηγός των τριών πρώτων κομμάτων, έχει την δυνατότητα έως τρείς ημέρες να κρατήσει την διερευνητική εντολή προκειμένου να ολοκληρώσει τις σχετικές διαβουλεύσεις με τα υπόλοιπα κοινοβουλευτικά κόμματα για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας.

Η εξάντληση του τριημέρου, βεβαίως, δεν είναι υποχρεωτική.

Εάν ένας εκ των τριών πολιτικών αρχηγών, θέλει, μπορεί να αρνηθεί την δυνατότητα άσκησης των διερευνητικών εντολών και να την παραδώσει αμέσως με την επίδοσή της από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή σε οποιαδήποτε στιγμή εντός του τριημέρου.

Να σημειώσουμε ότι το συνταγματικό όριο για τον σχηματισμό κυβέρνησης, βάσει του άρθρου 84 του Συντάγματος, είναι η δυνατότητα να λάβει ψήφο εμπιστοσύνη από την Βουλή των Ελλήνων, δηλαδή είτε 151 θετικές ψήφους είτε από την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών που δεν επιτρέπεται να είναι κατώτερη από τα 2/5 του συνολικού αριθμού των βουλευτών, δηλαδή 120 ψήφων, αρκεί βέβαια να είναι περισσότεροι εκείνων που θα την καταψηφίσουν.

Στην περίπτωση όμως που οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν και δεν διαφαίνεται ότι μπορεί να προκύψει κυβέρνηση, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα καλέσει στο Προεδρικό Μέγαρο τους αρχηγούς όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων που έχουν προκύψει από τις εκλογές, για τη διερεύνηση του σχηματισμού Κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής.

Εάν και αυτή η προσπάθεια αποδειχθεί άκαρπη, τότε η κυρία Σακελλαροπούλου θα επιδιώξει το σχηματισμό υπηρεσιακής Κυβέρνησης ευρύτερης αποδοχής από όλα τα κόμματα της Bουλής για τη διενέργεια νέων εκλογών.

Τα καθήκοντα του Πρωθυπουργού θα ανατεθούν στον Πρόεδρο του Eλεγκτικού Συνεδρίου Ιωάννη Σαρμά, ο οποίος είναι ο αρχαιότερος εκ των τριών προέδρων των τριών Ανώτατων Δικαστηρίων της χώρας.

Ορκωμοσία νέας Βουλής

Ασχέτως του αποτελέσματος σχηματισμού Κυβέρνησης (μονοκομματικής, συνεργασίας, ανοχής ή υπηρεσιακής για την διενέργεια νέων εκλογών), η Βουλή που έχει προκύψει από τις κάλπες θα συνέλθει στις 11 το πρωί της Πέμπτης 1ης Ιουνίου 2023 για την ορκωμοσία της.

Την επόμενη ημέρα, η Ολομέλεια της ΙΘ΄ Κοινοβουλευτικής Περιόδου θα συνέλθει για την εκλογή του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων.

Και την επόμενη ημέρα θα πραγματοποιηθεί η εκλογή των Αντιπροέδρων της Βουλής (αναλογικά από όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα), των Γραμματέων και Κοσμητόρων της Βουλής των Ελλήνων.

Σε περίπτωση, που οι διερευνητικές εντολές και ο σχηματισμός Κυβέρνησης που να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από την Βουλή έχουν αποβεί άκαρπες και έχει σχηματιστεί Υπηρεσιακή Κυβέρνηση για την διενέργεια νέων εκλογών, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα εκδώσει νέο Προεδρικό Διάταγμα διάλυσης της ΙΘ' Κοινοβουλευτικής Περιόδου, προκήρυξης εκλογών και την ημέρα και ώρα σύγκλισης της Κ' Κοινοβουλευτικής Περιόδου.

Οι επόμενες εθνικές εκλογές, θα διεξαχθούν με το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής (όπου το πρώτο κόμμα λαμβάνει «μπόνους» 40 εδρών) και οι βουλευτές θα προκύψουν όχι με σταυρό προτίμησης από τους ψηφοφόρους, αλλά με βάση την λίστα των υποψηφίων που θα έχουν καταρτίσει τα κόμματα.

Η νέα προεκλογική περίοδος, μπορεί να είναι από 22 ημέρες έως ένα μήνα.

Τα κόμματα και οι συνδυασμοί κομμάτων θα πρέπει να παρακαταθέσουν στον 'Αρειο Πάγο την σχετική αίτηση συμμετοχής στις εθνικές εκλογές.