Ανδρέας Ξανθός: Να μην χαθεί η ευκαιρία μακροπρόθεσμης θωράκισης του ΕΣΥ

Τα παραπάνω τονίζει μιλώντας στο αφιέρωμα για την Υγεία του CNN Greece, ο πρώην υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, Βουλευτής Ρεθύμνου ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Τομεάρχης Υγείας Κ.Ο.

Σε μία συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης, ο κ. Ξανθός, αναφέρεται στα λάθη και στις αστοχίες της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ σε θέματα υγείας, τονίζοντας, ότι «Δεν καταφέραμε να αντιστρέψουμε το brain drain, δεν είχαμε τη δυνατότητα να βελτιώσουμε τους μισθούς των εργαζομένων και να εντάξουμε τους υγειονομικούς στα ΒΑΕ, δεν αναμορφώσαμε τους Οργανισμούς, δεν κάναμε κρίσεις προϊσταμένων, δεν ενισχύσαμε όσο έπρεπε τις υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας (παρότι εξυγιάναμε το ΚΕΕΛΠΝΟ και δημιουργήσαμε τον ΕΟΔΥ) και κυρίως, δεν μπορέσαμε να μειώσουμε την ιδιωτική δαπάνη υγείας».

Σχολιάζοντας τις μεταρρυθμίσεις του Θάνου Πλεύρη -μεταξύ των οποίων Προσωπικός γιατρός, Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας κλπ- και αναφερόμενος στις αδυναμίες και στα δυνατά σημεία, της κυβέρνησης Μητσοτάκη σε θέματα υγείας, τονίζει εμφατικά, ότι «το μόνο ‘δυνατό σημείο’ που βλέπω στην υπουργική θητεία Πλεύρη είναι η σπουδή να δώσει στη δημόσια περίθαλψη τη ‘χαριστική βουλή» και να υλοποιήσει το σχέδιο Μητσοτάκη για ΣΔΙΤ και ιδιωτικοποιήσεις στην Υγεία».

Για τον απολογισμό της πανδημίας, ο συνομιλητής μας, υπογραμμίζει μεταξύ άλλων: «Είναι δυστύχημα ότι αυτή την κρίση τη διαχειρίστηκε μια κυβέρνηση που δεν πιστεύει στο ΕΣΥ και που θέλει να αποδυναμώσει τις δημόσιες δομές υπέρ των επιχειρηματιών υγείας».

Σε άλλο σημείο της συνέντευξης, αναφορικά με το πώς μία κυβέρνηση μπορεί να δημιουργήσει ενεργούς πολίτες σε ζητήματα πολιτικής υγείας, ο κ. Ξανθός αναφέρει: «Είναι κρίσιμης σημασίας η εμπέδωση κλίματος ασφάλειας, αξιοπιστίας και επιστημονικής τεκμηρίωσης στη λήψη των αποφάσεων που αφορούν τη Δημόσια Υγεία. Κάτι που η σημερινή κυβέρνηση δεν μπορεί να εξασφαλίσει. Γιατί δεν έχει κουλτούρα κοινωνικής διαβούλευσης και πολιτικής συνεννόησης, αλλά αυταρχισμού, εκφοβισμού και επιβολής».

Εν κατακλείδι, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά, «Χωρίς σοβαρή αναβάθμιση των συνθηκών εργασίας, αμοιβής και εκπαίδευσης των γιατρών και των άλλων υγειονομικών, αλλά και χωρίς σύγκλιση των δημόσιων δαπανών υγείας με το μέσο όρο της ΕΕ (7,5% του ΑΕΠ), θα χαθεί οριστικά η ευκαιρία μιας μακροπρόθεσμης ‘θωράκισης’ του ΕΣΥ και των υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας της χώρας».

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του κ. Ανδρέα Ξανθού στο αφιέρωμα του CNN Greece «Καινοτομία-Εξελίξεις-Προκλήσεις ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ»:

Κύριε υπουργέ, θα ήθελα να σας ρωτήσω πώς αξιολογείτε το έργο της κυβέρνησης, και ειδικότερα του υπουργείου Υγείας τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Ποιες είναι οι αδυναμίες και ποια τα δυνατά σημεία της ηγεσίας του Θάνου Πλεύρη.

O Τομέας Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει εδώ και καιρό παρουσιάσει μια τεκμηριωμένη αξιολόγηση της καταστροφικής κυβερνητικής διαχείρισης στην πανδημία ( βλ. «η Μαύρη Βίβλος της πανδημίας»). Η εγκληματική πολιτική ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη δεν αφορά μόνο την αρνητική πρωτιά της χώρας στους σκληρούς δείκτες (θνησιμότητα , θνητότητα διασωληνωμένων εκτός αλλά και εντός ΜΕΘ κλπ).

Το μεγάλο «πλήγμα» στη Δημόσια Υγεία είναι ότι άφησαν το ΕΣΥ να αποδιοργανωθεί πλήρως, επέτρεψαν την εξουθένωση του προσωπικού, ενίσχυσαν το κύμα παραίτησης και φυγής γιατρών και κυρίως, υπονόμευσαν το δημόσιο χαρακτήρα του, με τον πρόσφατο νόμο για την κατάργηση της πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης των γιατρών, τη μετατροπή δημόσιων μονάδων σε ΝΠΙΔ κλπ. Η αποτίμηση λοιπόν είναι απερίφραστα αρνητική. Το ίδιο πιστεύουν οι εργαζόμενοι των νοσοκομείων και ΚΥ, οι ασθενείς και οι τοπικές κοινωνίες. Το μόνο «δυνατό σημείο» που βλέπω στην υπουργική θητεία Πλεύρη είναι η σπουδή να δώσει στη δημόσια περίθαλψη τη «χαριστική βουλή» και να υλοποιήσει το σχέδιο Μητσοτάκη για ΣΔΙΤ και ιδιωτικοποιήσεις στην Υγεία.

Καθώς η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας βρίσκεται πάντα στην αιχμή του δόρατος και των συζητήσεων του δημόσιου λόγου του υγειονομικού μας συστήματος, πώς αξιολογείτε την μεταρρύθμιση αλλά και τις σχετικές ρυθμίσεις σχετικά με τον προσωπικό γιατρό;

Ο κ. Πλεύρης επαίρεται για το θεσμό του προσωπικού γιατρού που υποτίθεται ότι έχει καλύψει το 50% του πληθυσμού. Αφού άφησαν για 3 χρόνια να «βαλτώσει» η μεταρρύθμιση στην ΠΦΥ που είχε δρομολογήσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ (ΤΟΜΥ, οικογενειακός γιατρός-παιδίατρος, διεπιστημονική ομάδα υγείας, ενίσχυση των Κέντρων Υγείας), επιδίωξαν - χωρίς αποτέλεσμα – να εντάξουν ιδιώτες γιατρούς στο νέο θεσμό και σήμερα έχουμε στην πράξη ένα σύστημα προσωπικού γιατρού χωρίς προσωπική σχέση με τον πολίτη-ασθενή. Γιατί απλώς έχουν δηλωθεί «στα χαρτιά», υπό το φόβο των προστίμων, προσωπικοί γιατροί, χωρίς να έχει αλλάξει στο παραμικρό η παρακολούθηση και φροντίδα σε πρωτοβάθμιο επίπεδο. Η μεταρρύθμιση στην ΠΦΥ με προτεραιότητα στις δημόσιες δομές (ΚΥ-ΤΟΜΥ-ΠΙ) είναι στρατηγικής σημασίας για την καθολική, ισότιμη και ποιοτική κάλυψη των αναγκών υγείας του πληθυσμού.

Πώς μπορούμε να κάνουμε κοινωνούς και άρα ενεργούς πολίτες, τους ανθρώπους σε θέματα πολιτικής υγείας;

Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο Κράτος και στους θεσμούς της Πολιτείας. Η «εργαλειοποίηση» των εμπειρογνωμόνων από την κυβέρνηση στη διάρκεια της πανδημίας, η προσπάθεια να δοθεί εκ των υστέρων επιστημονική κάλυψη σε προειλημμένες πολιτικές αποφάσεις, η προβληματική πρόσβαση της επιστημονικής κοινότητας στα επιδημιολογικά δεδομένα και η μεγάλη αδιαφάνεια στην διαχείριση της κρίσης, ενίσχυσαν τη δυσπιστία της κοινής γνώμης και υπονόμευσαν την αναγκαία κοινωνική συναίνεση για να αντιμετωπιστεί με τις λιγότερες δυνατές απώλειες αυτή η πρωτόγνωρη υγειονομική απειλή. Είναι κρίσιμης σημασίας η εμπέδωση κλίματος ασφάλειας, αξιοπιστίας και επιστημονικής τεκμηρίωσης στη λήψη των αποφάσεων που αφορούν τη Δημόσια Υγεία. Κάτι που η σημερινή κυβέρνηση δεν μπορεί να εξασφαλίσει. Γιατί δεν έχει κουλτούρα κοινωνικής διαβούλευσης και πολιτικής συνεννόησης , αλλά αυταρχισμού, εκφοβισμού και επιβολής.

Η Ελλάδα όπως και όλος ο κόσμος βίωσαν μία πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση, η οποία μας ξάφνιασε, αλλά και μας ωρίμασε σημαντικά. Η πανδημία μας δίδαξε όλους μας πολλά και μας έδωσε χρήσιμα μαθήματα σε κάθε πεδίο, υγειονομικό, οικονομικό, εργασιακό και κοινωνικό. Θέλω να σας ρωτήσω, πώς βλέπετε την επόμενη ημέρα της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα και πώς βλέπετε να ανταποκρίνεται το δημόσιο σύστημα υγείας;

Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχει γίνει καμιά συγκροτημένη αποτίμηση της διαχείρισης στα 3 χρόνια της πανδημίας, καμιά προσπάθεια εντοπισμού ελλειμάτων και λαθών για να διορθωθούν, καμιά αξιολόγηση της ανταπόκρισης του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα στις ανάγκες της υγειονομικής κρίσης. Είναι δυστύχημα ότι αυτή την κρίση τη διαχειρίστηκε μια κυβέρνηση που δεν πιστεύει στο ΕΣΥ και που θέλει να αποδυναμώσει τις δημόσιες δομές υπέρ των επιχειρηματιών υγείας. Γι’ αυτό και το Υπουργείο Υγείας αγνοεί το βασικό δίδαγμα της πανδημίας που είναι η επένδυση στα δημόσια συστήματα υγείας, με όρους καθολικής κάλυψης, ισότητας και ποιοτικής φροντίδας. Χωρίς σοβαρή αναβάθμιση των συνθηκών εργασίας, αμοιβής και εκπαίδευσης των γιατρών και των άλλων υγειονομικών, αλλά και χωρίς σύγκλιση των δημόσιων δαπανών υγείας με το μέσο όρο της ΕΕ (7,5% του ΑΕΠ), θα χαθεί οριστικά η ευκαιρία μιας μακροπρόθεσμης «θωράκισης» του ΕΣΥ και των υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας της χώρας.

Κύριε Ξανθέ, βλέποντας από απόσταση πλέον τα πράγματα, θα ήθελα να σας ρωτήσω με το χέρι στην καρδιά, ποια ήταν τα λάθη και οι αστοχίες της δικής σας διακυβέρνησης, του ΣΥΡΙΖΑ, μιλώντας πάντα για θέματα δημόσιας υγείας; Και ποιες είναι οι άμεσες προτεραιότητες του κόμματός σας, σε περίπτωση εκλογικής νίκης;

Λάθη και αστοχίες προφανώς υπήρξαν στη διακυβέρνηση μας. Αλλά ούτε εδώ χωρούν συμψηφισμοί. Η απαξίωση και διάλυση του ΕΣΥ και η σχεδιασμένη ιδιωτικοποίηση των «φιλέτων» του (βλ. Ογκολογική Μονάδα Παίδων), έχουν την «υπογραφή Μητσοτάκη». Είναι άλλο ζήτημα τα προβλήματα και οι ανεπάρκειες σε μια κατεύθυνση στήριξης και αναβάθμισης του ΕΣΥ και άλλο η συνειδητή πολιτική επιλογή να αποδομηθεί η δημόσια περίθαλψη και να δοθεί χώρος στα ιδιωτικά συμφέροντα. Εμείς και στο πλαίσιο του Μνημονίου είχαμε ριζικά διαφορετικό πολιτικό σχέδιο για την Υγεία. Εξασφαλίσαμε την επιβίωση του ΕΣΥ, μειώσαμε ανισότητες, σταματήσαμε τον «κατήφορο» των δημόσιων δαπανών υγείας (χωρίς όμως να τις φτάσουμε στο αναγκαίο επίπεδο λόγω δημοσιονομικών περιορισμών), εγγυηθήκαμε την ισότιμη ιατροφαρμακευτική κάλυψη και την αξιοπρέπεια των ανασφάλιστων πολιτών, δρομολογήσαμε σημαντικές αλλαγές στην ΠΦΥ και την Επείγουσα Ιατρική, ενισχύσαμε το προσωπικό των δημόσιων δομών και επαναφέραμε τον κανόνα 1:1 ( αντί για 1:5) στις μόνιμες προσλήψεις, κάναμε κινήσεις απο-ιδιωτικοποίησης του ΕΣΥ με την απομάκρυνση των εργολαβικών συνεργείων από τα νοσοκομεία. Δεν καταφέραμε να αντιστρέψουμε το brain drain, δεν είχαμε τη δυνατότητα να βελτιώσουμε τους μισθούς των εργαζομένων και να εντάξουμε τους υγειονομικούς στα ΒΑΕ, δεν αναμορφώσαμε τους Οργανισμούς, δεν κάναμε κρίσεις προϊσταμένων, δεν ενισχύσαμε όσο έπρεπε τις υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας (παρότι εξυγιάναμε το ΚΕΕΛΠΝΟ και δημιουργήσαμε τον ΕΟΔΥ) και κυρίως, δεν μπορέσαμε να μειώσουμε την ιδιωτική δαπάνη υγείας. Μετά τις εκλογές, οι κρίσιμες προτεραιότητες μιας προοδευτικής κυβέρνησης στον τομέα της Υγείας, θα είναι η αντιμετώπιση των παραπάνω εκκρεμοτήτων και επιπλέον η:

1. Αποκατάσταση του δημόσιου χαρακτήρα του ΕΣΥ και η ακύρωση βλαπτικών ρυθμίσεων (για τις εργασιακές σχέσεις των γιατρών, τα ΝΠΙΔ κλπ).
2. Αντιμετώπιση της κρίσης στελέχωσης με νέο πλαίσιο κινήτρων και μηχανισμό αυτόματης αναπλήρωσης του προσωπικού που αποχωρεί λόγω συνταξιοδότησης, μόνιμη παραμονή στο σύστημα των συμβασιούχων και στοχευμένη ενίσχυση κρίσιμων «κρίκων» του ΕΣΥ ( ΠΦΥ-οικογενειακός γιατρός, κατ’ οίκον φροντίδα, ΤΕΠ, Αναισθησιολογικά Τμήματα, Παθολογικές Κλινικές , ΜΕΘ, Εργαστήρια, Αποκατάσταση, Ψυχική Υγεία, ΕΚΑΒ, οδοντιατρική περίθαλψη, ογκολογικές μονάδες, κλπ ).
3. Ριζική αναδιοργάνωση του Δημόσιου Συστήματος Υγείας, νέες και ποιοτικές υπηρεσίες, εξάλειψη των ανισοτήτων, σεβασμό στις ανάγκες επαγγελματιών υγείας και ασθενών, Δικαιοσύνη στην Υγεία.

Δείτε εδώ το αφιέρωμα του CNN Greece «Καινοτομία-Εξελίξεις-Προκλήσεις ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ»