Τσίπρας: Πρώτος νόμος μας η προστασία της πρώτης κατοικίας

«Η ερχόμενη εκλογική αναμέτρηση είναι πια κυριολεκτικά ένας αγώνας υπέρ βωμών και εστιών», υπογράμμισε ο Αλέξης Τσίπρας στην ομιλία του στο Περιστέρι, κατά την παρουσίαση του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία για την προστασία της πρώτης κατοικίας, της επαγγελματικής στέγης και της αγροτικής γης, την οποία χαρακτήρισε άρτια επεξεργασμένη κι άμεσα εφαρμόσιμη λύση.

Αυτή συμπυκνώνεται στη συλλογική ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών, στην προστασία από ρευστοποίηση πρώτης κατοικίας, επαγγελματικής στέγης κι αγροτικής γης, στη συμμετοχή του Δημοσίου, με την επιδότηση μέρους της ρυθμισμένης οφειλής μέσω του Ταμείου Αναδιαρθρώσεων, καθώς και στην εποπτεία και το συντονισμό της όλης διαδικασίας από την Δημόσια Εποπτική Αρχή.

Ο ίδιος δεν παρέλειψε, εξάλλου, να δεσμευτεί πως νίκη του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ στις 21 Μαΐου θα ανοίξει το δρόμο την επομένη ημέρα για προοδευτική κυβέρνηση συνεργασίας και θα αποτελέσει προϋπόθεση προγραμματικής συμφωνίας ώστε να γίνει νόμος του κράτους από την πρώτη εβδομάδα εργασιών της νέας Βουλής, να γίνει δηλαδή η πρώτη νομοθετική παρέμβαση της νέας προοδευτικής κυβέρνησης της χώρας.

Το σχέδιο που παρουσίασε ο κ. Τσίπρας αφορά κι ένα μεταβατικό στάδιο.

Η πρώτη ενέργεια θα σχετίζεται με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου για την αναστολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας, επαγγελματικής στέγης και αγροτικής γης για χρονικό διάστημα τριών μηνών, έως ότου δηλαδή τεθεί σε πλήρη εφαρμογή το νέο πλαίσιο ρύθμισης οφειλών: «Για να κλείσουμε και την τελευταία κερκόπορτα στους επιτήδειους που εποφθαλμιούν την περιουσία των Ελλήνων πολιτών και πιθανά να σχεδίαζαν ένα ρεσάλτο της τελευταίας στιγμής πριν επανέλθει η δικαιοσύνη και η λογική σε αυτό τον τόπο. Τους προειδοποιώ από τώρα. Το πάρτι τελειώνει στις 21 Μαΐου. Η δικαιοσύνη θα επιστρέψει στον τόπο».

Ο Αλέξης Τσίπρας ξεκίνησε την ομιλία του με ιδιαίτερη αναφορά στο νόμο Κατσέλη που «διαφύλαξε σε μεγάλο βαθμό την ακίνητη περιουσία των ευάλωτων νοικοκυριών και της μεσαίας τάξης» και η επέκτασή του από το νόμο Σταθάκη το 2015.

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία υποστήριξε πως σήμερα η ελληνική κοινωνία βρίσκεται μπροστά στην επανάληψη του ίδιου έργου, κατηγορώντας τη ΝΔ πως στα τέσσερα χρόνια της διακυβέρνησής της το ιδιωτικό χρέος έχει αυξηθεί κατά περίπου 40 δισ. ευρώ, ενώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην ελληνική οικονομία ανέρχονται πλέον σε 111 δισ. ευρώ.

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης σημείωσε πως συνολικώς 4.200.000 πολίτες έχουν μη εξυπηρετούμενες οφειλές σε τράπεζες, funds, εφορία και ΕΦΚΑ, ενώ ένα εκατ. τραπεζικοί λογαριασμοί είναι κατασχεμένοι.

«Κι αυτός ο κατήφορος δεν έχει τέλος. Η συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος, η συνεχιζόμενη αύξηση του κόστους ζωής των πολιτών στην ενέργεια, τα καύσιμα, τα τρόφιμα, αλλά και η επαναλαμβανόμενη μεγάλη αύξηση των επιτοκίων δανεισμού της ΕΚΤ, μας φέρνουν μπροστά στη δημιουργία μιας νέας γενιάς κόκκινων δανείων. Και η κυβέρνηση της ΝΔ, αντί να επέμβει στο πρόβλημα, το κάνει ακόμη χειρότερο επειδή έχει επιλέξει πλευρά. Έχει επιλέξει συνειδητά να ευνοήσει τη μεγαλύτερη αναδιανομή περιουσίας στην πατρίδα μας από τον πόλεμο και μετά. Γι’ αυτό και με τις αποφάσεις της ρίχνει στο τζόγο των funds, τη διαθέσιμη περιουσία κάθε ελληνικού νοικοκυριού», τόνισε ο πρώην πρωθυπουργός.

Ο ίδιος έφερε ως παραδείγματα τον πτωχευτικό κώδικα του 2020, με τον οποίο καταργήθηκε οριζόντια η προστασία της κύριας κατοικίας, οδηγώντας σε απελευθέρωση των πλειστηριασμών των πρώτων κατοικιών λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων, τον εξωδικαστικό μηχανισμό στον οποίο δεν προβλέφθηκε καμία δεσμευτικότητα συμμετοχής των πιστωτών, τραπεζών και funds, με αποτέλεσμα να μην ρυθμίζονται οι οφειλές των πολιτών, το σχέδιο «Ηρακλής», με βάση το οποίο οι μεταβιβάσεις των δανείων από τράπεζες σε funds συνδέθηκαν με τον νόμο 3156 του 2003, που αφενός απαλλάσσει από τη φορολογία τα funds για τις κάθε είδους πράξεις τους, αφετέρου δεν υποχρεώνει σε πρόταση ρύθμισης προς τον δανειολήπτη, πριν την όποια πράξη αναγκαστικής εκτέλεσης.

«Κάπως έτσι, μια χώρα στον πυρήνα της Ευρώπης μετατρέπεται σε Άγρια Δύση. Η αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους υπακούει πια στο δόγμα “ό,τι δεν πληρώνεται, κατάσχεται”. Βρισκόμαστε σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή, όσο η χώρα κυβερνάται από μια κυβέρνηση που έχει στρατηγική την αναδιανομή σε λίγους και ισχυρούς, σε funds και σε ημέτερους μπαταχτσήδες επιχειρηματίες. Κι από ένα κόμμα που βουλευτές του, όπως ο κ. Πάτσης, χτίζουν περιουσίες, υφαρπάζοντας το μόχθο και τα σπίτια των Ελλήνων. Ή υπουργοί του όπως ο κ. Παπαθανάσης “καθαρίζουν” με μόλις 50.000 ευρώ, χρέη ύψους δύο εκατομμυρίων. Ένα κόμμα που χρωστά 400 εκατ. ευρώ. Ένα υπουργικό συμβούλιο που χρωστάει συνολικά 12 εκ. ευρώ. Και υπουργοί και στελέχη του απολαμβάνουν χαριστικές ρυθμίσεις, την ώρα που οι τράπεζες πιέζουν και οι εισπρακτικές τρομοκρατούν κάθε οικογενειάρχη που πήρε ένα στεγαστικό και κάθε επιχειρηματία που με κόπο ζωής, προχώρησε σε μια επένδυση για επιχείρηση του».

Ο κ. Τσίπρας υποστήριξε πως αν στη ΝΔ δεν είχαν κάτι να κρύψουν, αν δηλαδή όλα τα στελέχη της κυβέρνησης ήταν τυπικοί με τις υποχρεώσεις τους και είχαν την ίδια αντιμετώπιση με τον μέσο πολίτη, τότε δεν θα αρνούνταν το αυτονόητο, την τροπολογία δηλαδή που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ να δηλώνεται στο πόθεν έσχες όχι μόνο το ύψος των δανείων, αλλά και οι ρυθμίσεις τους: «Το αρνήθηκαν γιατί προφανώς οι “παπαθανάσηδες” είναι ο κανόνας κι όχι η εξαίρεση.

Σε αυτό το σημείο, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ υπενθύμισε παλαιότερες προτάσεις του κόμματός του για ένα μόνιμο κι ολοκληρωμένο πλαίσιο διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους.

Οι τέσσερις πυλώνες τους βασίζονταν στην αντιμετώπιση του μη εξυπηρετούμενου ιδιωτικού χρέους των νοικοκυριών με εγγύηση την κατοικία, στον έλεγχο της δραστηριότητας του Airbnb, στην προστασία του δικαιώματος των νέων σε κατοικία, με το διπλασιασμό της επιδότησης ενοικίου για νέους και νέα ζευγάρια από 24 μέχρι 44 ετών και τη διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων για κάλυψη περισσότερων δικαιούχων, καθώς και τη δημιουργία τράπεζας στέγης από υπάρχοντα διαμερίσματα και κατοικίες ώστε να διατεθούν κατά προτεραιότητα σε νέα ζευγάρια με χαμηλά ενοίκια.

Ειδικότερα, οι θεσμικές παρεμβάσεις αφορούν τη συγκρότηση υφυπουργείου στο υπουργείο Οικονομικών, με αποκλειστική αρμοδιότητα τη Διαχείριση του Ιδιωτικού Χρέους και της Στεγαστικής Πολιτικής, την ίδρυση Δημόσιας Εποπτικής Αρχής για τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους, που θα υπάγεται στο υπουργείο Οικονομικών, τη δημιουργία Ειδικού Ταμείου Αναδιαρθρώσεων Οφειλών και Στεγαστικής Πολιτικής στην Αναπτυξιακή Τράπεζα, που θα υποστηρίζει με ζεστό χρήμα, μέσω στοχευμένων επιδοτήσεων.

Παραλλήλως, η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ φιλοδοξεί να βάλει κανόνες στη λειτουργία των funds:

Πρώτον, καθιστώντας υποχρεωτική την κατάθεση στη Δημόσια Εποπτική Αρχή του συνόλου των πληροφοριών- δεδομένων κι επιχειρηματικών σχεδίων- των τιτλοποιήσεων κι αγορών πακέτων δανείων από τις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων.

Δεύτερον, επιβάλλοντας τη νόμιμη φορολογία στις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων.

Τρίτον, αναμορφώνοντας το πλαίσιο λειτουργίας των εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων.

Τέταρτον, αναβαθμίζοντας τα ΚΕΠ δανειοληπτών που υπάγονται στην ΕΓΔΙΧ για τη συμβουλευτική και νομική υποστήριξη των ευάλωτων οφειλετών.

«Γι’ αυτό η πολιτική αλλαγή είναι επιβεβλημένη. Γιατί είναι απολύτως παράλογο να συζητάμε εν έτει 2023 για αρπακτικά που ξεσπιτώνουν οικογένειες για 10.000 ευρώ. Είναι παράλογο να ζουν υπό καθεστώς καθημερινής τρομοκρατίας από τις εισπρακτικές δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχοι, μεροκαματιάρηδες και έμποροι. Είναι παράλογο να συζητάμε για ανάπτυξη και προοπτική με μια κοινωνία σε υποθήκη».

Οι προϋποθέσεις για ένταξη στις ρυθμίσεις συμπυκνώνονται σε:

- Μόνιμη και γενική αδυναμία ικανοποίησης ληξιπρόθεσμων οφειλών.

- Απουσία καταδολιευτικής ή απατηλής συμπεριφοράς.

- Υποχρέωση ειλικρίνειας, που εξασφαλίζεται με την άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου.

Για την επαγγελματική στέγη, το ακίνητο να χρησιμεύει ως φορολογική και πραγματική έδρα άσκησης κύριας επαγγελματικής δραστηριότητας,

Για την αγροτική γη, το ακίνητο να ανήκει σε κατά κύριο επάγγελμα αγρότη

Το μηνιαίο διαθέσιμο εισόδημα του οφειλέτη να μην ξεπερνά τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης προσαυξημένες κατά 70%.

Και η αντικειμενική αξία του ακινήτου για να ενταχθεί στη ρύθμιση να μην υπερβαίνει τις 300.000 ευρώ για τετραμελή οικογένεια. Όσον αφορά στο πρώτο στάδιο της εξωδικαστικής ρύθμισης, κρίσιμο στοιχείο, κατά τον κ. Τσίπρα, είναι η υποχρεωτικότητα της συμμετοχής του πιστωτή: «Καμία τράπεζα και κανένα πιστωτικό ίδρυμα δεν θα μπορεί πια να κάνει bypass την υποχρέωσή του να προτείνει μια βιώσιμη λύση στον οφειλέτη, αντί να προχωρά σε express αναγκαστικές εκτελέσεις και χιλιάδες πλειστηριασμούς».

Τα βήματα είναι τα εξής :

- Ο οφειλέτης υποβάλλει αίτημα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της ΕΓΔΙΧ.

- Η συμμετοχή των πιστωτών είναι υποχρεωτική όπως και το αποτέλεσμα της παραγόμενης ρύθμισης.

- Αν ο πιστωτής δεν συμμετάσχει, τότε ακυρώνεται κάθε πράξη αναγκαστικής εκτέλεσης.

- Η όλη διαδικασία διενεργείται μέσα από ηλεκτρονική πλατφόρμα. Με αντικειμενικότητα, γρήγορη, εύκολη και αξιόπιστη συλλογή δεδομένων και πραγματοποίηση διασταυρώσεων, με ταχύτητα στην έκδοση ρύθμισης, χωρίς κόστος για τον δανειολήπτη.

Πρώτη εναλλακτική είναι η ρύθμιση της οφειλής με μεγάλη διαγραφή μέρους της, αλλά σύντομη διάρκεια αποπληρωμής.

Αυτή η κατηγορία, αφορά ήδη μεταβιβασθέντα στεγαστικά δάνεια που τα διαχειρίζονται εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων.

Και περιλαμβάνει:

- Διαγραφή οφειλής, της τρέχουσας ονομαστικής αξίας του δανείου, μεταξύ 40%- 60%.

- Πρόβλεψη για κρατική επιδότηση ως και 50% για την εξυπηρέτηση της εναπομείνασας οφειλής, με βάση εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια.

- Σύντομη διάρκεια αποπληρωμής από πέντε ως δέκα έτη, με βάση την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη.

Σε περίπτωση που ο οφειλέτης δε δύναται να ακολουθήσει τη βραχυχρόνια ρύθμιση, υπάρχει και η δεύτερη εναλλακτική, της ρύθμισης της οφειλής με μακρόχρονη διάρκεια αποπληρωμής και χαμηλές δόσεις.

Σε αυτή την περίπτωση:

- Καταβάλλεται το 100% της αντικειμενικής αξίας του προστατευόμενου ακινήτου, σε μηνιαίες ισόποσες δόσεις. Η αξία προσδιορίζεται από την εκκαθαριστική δήλωση ΕΝΦΙΑ κι όπου αυτή δεν υπάρχει, από την εκτίμηση συμβολαιογράφου.

Σε περίπτωση που η αντικειμενική αξία είναι μεγαλύτερη από το οφειλόμενο ποσό, καταβάλλεται το οφειλόμενο ποσό σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις.

- Η διάρκεια της ρύθμισης κυμαίνεται από 10 έως 35 έτη, κάτι που εξαρτάται από την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη.

- Εξασφαλίζεται σταθερό χαμηλό επιτόκιο (ίσο με 2%).

- Και όσον αφορά τις δόσεις, μια σημαντική παράμετρος. Γιατί γνωρίζουμε πολύ καλά ότι υπάρχουν χιλιάδες περιπτώσεις που η ρύθμιση βγήκε, αλλά το μηνιαίο ποσό ήταν αδύνατο να καταβάλλεται με συνέπεια λόγω της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος.

Για το λόγο αυτό, υπάρχει η δικλείδα ώστε η μηνιαία δόση υπολογισμένη με βάση το διαθέσιμο εισόδημα του νοικοκυριού, να μην ξεπερνά τα 3/10 του εισοδήματος.

Για τις πιο ευάλωτες κατηγορίες οφειλετών, η χορήγηση ρύθμισης συνοδεύεται από πρόγραμμα επιδότησης της αποπληρωμής των δόσεων, για να μη χαθεί η ρύθμιση.

Τα όρια ευαλωτότητας που ισχύουν σύμφωνα με το σχετικό νόμο 4472 που ψήφισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2017 διευρύνονται κατά 50% προκειμένου να αφορά ακόμα περισσότερους συμπολίτες, δεδομένης και της αύξησης του κόστους διαβίωσης.

Αν, πάλι, η υπόθεση φτάσει στα δικαστήρια, θα υπάρχει ειδική σύντομη προθεσμία εκδίκασης των σχετικών υποθέσεων στο πλαίσιο της εκουσίας δικαιοδοσίας.

Ο κ. Τσίπρας αναφέρθηκε και στις περιπτώσεις πάνω από 70.000 δανειοληπτών που έλαβαν στεγαστικά δάνεια σε ελβετικό φράγκο και βρέθηκαν με υπέρογκες επιβαρύνσεις μετά το ξεκλείδωμα της ισοτιμίας, επιβαρύνσεις έως και τρεις φορές πάνω από το ποσό που δανείστηκαν: «Δικαιοσύνη για αυτούς τους συμπολίτες μας σημαίνει νομοθετική ρύθμιση ώστε προστατευτεί η πρώτη κατοικία τους και να ρυθμιστεί η οφειλή τους με βιώσιμο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη την ισοτιμία την περίοδο που έλαβαν το δάνειο, αλλά και το ποσό που έχουν ήδη αποπληρώσει».