Η διπλή ήττα της Λιβύης και τα δυνατά «χαρτιά» της Αθήνας

Η πρώτη ήττα ήρθε από το εσωτερικό της Λιβύης καθώς το Διοικητικό Δικαστήριο Τρίπολης, που εδρεύει στην περιοχή επιρροής του Πρωθυπουργού Ντμπεϊμπά και κατ’ επέκταση δίνει μια ακόμα παραπάνω συμβολική αξία στην εξέλιξη αυτή, απεφάνθη υπέρ της αναστολής της συμφωνίας για τη συνεργασία στους υδρογονάνθρακες και το φυσικό αέριο που υπεγράφη μεταξύ της κυβέρνησης της Τρίπολης και της Τουρκίας στις 3 Οκτωβρίου του 2022.

Η δικαστική απόφαση, βασίζεται σε νομοθεσία του Γενικού Εθνικού Κογκρέσου της Λιβύης που είναι σε ισχύ από το 2013 και αναφέρει χαρακτηριστικά ότι:

«Απαγορεύεται στην προσωρινή κυβέρνηση να υπογράφει με οποιονδήποτε τρόπο συμφωνίες υπό την κυριαρχία του κράτους της Λιβύης, επί της χερσαίας, θαλάσσιας και εναέριας επικράτειάς του, καθώς επίσης και συμφωνίες για την οριοθέτηση των συνόρων ή την εκμετάλλευση φυσικών στρατηγικών πόρων, εκτός εάν εγκριθεί από το Γενικό Εθνικό Κογκρέσο».

Την ίδια ώρα, η κρατική εταιρία πετρελαίων της Λιβύης ζητά από την προσωρινή κυβέρνηση του Αμπντέλ Χαμίτ Ντμπεϊμπά να παρέμβει, ώστε να σταματήσουν οι έρευνες που πραγματοποιεί η Ελλάδα νοτίως της Κρήτης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της Λιβύης (NOC), ακολουθώντας πιστά το «εγχειρίδιο» της τουρκικής προκλητικότητας, έστειλε επιστολή στον προσωρινό πρωθυπουργό της Τρίπολης με την οποία ζητά την παρέμβαση του ώστε να σταματήσουν αμέσως οι έρευνες που πραγματοποιεί η ExxonMobil στα θαλασσοτεμάχια της Κρήτης. Αναφέρεται μάλιστα σε «αμφισβητούμενες» περιοχές και σε οικόπεδα που ανήκουν σε λιβυκές θάλασσες, παραβιάζοντας όχι μόνο κάθε έννοια Διεθνούς Δικαίου αλλά και κοινής λογικής αφού ακόμη και με τον κανόνα της μέσης γραμμής, τα οικόπεδα αυτά απέχουν δεκάδες ναυτικά μίλια από τις περιοχές ελέγχου της Λιβύης.

«Η Εταιρεία θα επανεκτιμήσει τα σεισμικά δεδομένα περιοχών κοντά στα όρια των θαλασσίων συνόρων, ειδικά των περιοχών που βρίσκονται δίπλα στο σημείο 16 της ελληνο-ιταλικής συμφωνίας» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Η απάντηση της Αθήνας ήταν άμεση και με επίσημο τρόπο. Όπως ανέφεραν διπλωματικές πηγές το Υπουργείο Εξωτερικών επέδωσε ρηματική διακοίνωση στην πρεσβεία της Λιβύης στην Αθήνα Το ελληνικό ΥΠΕΞ, αναφέρει ότι οι σεισμικές έρευνες που διεξάγονται από το ερευνητικό σκάφος, νότια της Πελοποννήσου και νότιο-δυτικά της Κρήτης, λαμβάνουν χώρα σε περιοχές ελληνικής δικαιοδοσίας, σύμφωνα με τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Οι συντεταγμένες των περιοχών στις οποίες πραγματοποιούνται οι έρευνες είναι προσβάσιμες σε όλους τους ενδιαφερόμενους μέσω της έκδοσης σχετικών NAVTEX. Η ελληνική πλευρά χαιρετίζει την αναφορά, από τη λιβυκή πλευρά, στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Εντούτοις, υπενθυμίζει στη λιβυκή πλευρά ότι τα δύο παράνομα και ανυπόστατα μνημόνια κατανοήσεως που αυτή έχει υπογράψει με την Τουρκία (Νοέμβριος 20219 και Οκτώβριος 2022) παραβιάζουν κατάφωρα θεμελιώδεις διατάξεις της UNCLOS, οι οποίες αντανακλούν και κανόνες του διεθνούς εθιμικού δικαίου.

Επιπλέον, το ελληνικό ΥΠΕΞ τονίζει ότι τα εν λόγω παράνομα μνημόνια αγνοούν και παραβιάζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας επί της υφαλοκρηπίδας της, καθώς και τα κυριαρχικά της δικαιώματα και τη δικαιοδοσία της επί της Αποκλειστικής της Οικονομικής Ζώνης. Μέσω της Ρηματικής Διακοίνωσης, το ελληνικό ΥΠΕΞ απορρίπτει εκ νέου τα εν λόγω μνημόνια, κάτι το οποίο έχει κάνει και στο παρελθόν με σχετικές Ρηματικές Διακοινώσεις. Στο πλαίσιο των ιστορικών δεσμών φιλίας των δυο χωρών και των λαών τους, το ΥΠΕΞ της Ελλάδας επαναλαμβάνει την επιθυμία της για την επανέναρξη της διμερούς συνεργασίας σε πνεύμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Τέλος, με την εν λόγω Ρηματική Διακοίνωση, η Ελλάδα εκφράζει για μια ακόμη φορά την ετοιμότητά της να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις με τη λιβυκή κυβέρνηση που θα αναδειχθεί μετά τη διενέργεια εκλογών, για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, με βάση τη Σύμβαση των Η.Ε για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Είναι φανερό ότι ο άξονας Τουρκίας- Λιβύης προσπαθεί να δημιουργήσει τετελεσμένα επαναφέροντας συνεχώς θέματα αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, πρόσπαθεια που όμως βρίσκει εμπόδια τόσο στο εσωτερικό της Λιβύης, όσο στην σθεναρή στάση της Αθήνας, που δεν αφήνει αναπάντητη καμία πρόκληση. Είναι βέβαιο ότι όσο συνεχίζονται οι έρευνες για υδρογονάνθρακες οι απόπειρες προσκομμάτων θα συνεχιστούν, με αμφίβολα αποτελέσματα πλέον.