Μάρμαρα του Παρθενώνα: Το «τέχνασμα» για την επιστροφή τους - Τι συζητούν Αθήνα και Λονδίνο

Μετά την αποκάλυψη του βρετανικού Guardian ότι «ανώτεροι Έλληνες αξιωματούχοι έχουν πραγματοποιήσει "προκαταρκτικές" συνομιλίες με το Βρετανικό Μουσείο, την οποία επιβεβαίωσε ο υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης, έρχεται στη δημοσιότητα μια νέα πληροφορία για να λύσει το γρίφο της επιστροφής τους στην πατρίδα.

Ανώτερος κρατικός αξιωματούχους της Βρετανίας μιλώντας στον ΑΝΤ1, αποκάλυψε ποια είναι η βασική πρόταση που συζητούν Λονδίνο και Αθήνα, με «δεδομένο πως ποτέ καμία ελληνική κυβέρνηση δεν θα δεχθεί τη λύση του δανεισμού».

Όπως είπε βρετανός αξιωματούχος «ο μόνος τρόπος για να επιστρέψουν τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην Ελλάδα, χωρίς να αλλάξει ο νόμος του 1963, που απαγορεύει ρητά και κατηγορηματικά στο Βρετανικό Μουσείο να αφαιρέσει αντικείμενα από τις συλλογές του, είναι το Βρετανικό Μουσείο να ανοίξει ένα είδος παραρτήματος στην Ελλάδα».

«Έτσι, τα Γλυπτά του Παρθενώνα θα εξακολουθούν να ανήκουν στο Βρετανικό Μουσείο, όπως ο νόμος επιβάλλει, αλλά την ίδια στιγμή θα βρίσκονται στην Αθήνα, όπως επιθυμεί η ελληνική πλευρά», πρόσθεσε.

Guardian: Η Ελλάδα σε προκαταρκτικές συνομιλίες με το Βρετανικό Μουσείο

Σε άρθρο του το Σάββατο (03/12) ο βρετανικός Guardian αποκαλύπτει ότι «ανώτεροι Έλληνες αξιωματούχοι έχουν πραγματοποιήσει "προκαταρκτικές" συνομιλίες με το Βρετανικό Μουσείο σε κάτι που θα μπορούσε να ισοδυναμεί με τεκτονική αλλαγή στην επίλυση της μακροβιότερης πολιτιστικής διαμάχης στον κόσμο: τον επαναπατρισμό των Μαρμάρων του Παρθενώνα του 5ου αιώνα π.Χ. στην Αθήνα».

Σύμφωνα με άρθρο που υπογράφει η δημοσιογράφος Έλενα Σμιθ, αναφέρεται ότι οι αποκαλύψεις σχετικά με τις διαπραγματεύσεις έγιναν για πρώτη φορά το Σάββατο από την εφημερίδα «Τα Νέα», τα οποία ανέφεραν ότι αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, είχαν συναντηθεί με τον Τζορτζ Όσμπορν, τον πρόεδρο του Βρετανικού Μουσείου, σε ξενοδοχείο πέντε αστέρων στο Λονδίνο μόλις τη Δευτέρα (28/11).

Όπως τονίζει ο Guardian, επικαλούμενος πηγές από την Αθήνα, η εν λόγω έκθεση, η οποία περιγράφει λεπτομερώς το πού διεξήχθησαν οι συνομιλίες, περιγράφεται ως «όχι μόνον αξιόπιστη αλλά και πολύ συναρπαστική».

«Είναι αλήθεια ότι υπάρχει διάλογος μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του Βρετανικού Μουσείου», δήλωσε στον Guardian ο υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης.

«Αυτή τη στιγμή, πρόκειται για προκαταρκτικές συνομιλίες και, ναι, έχω συναντηθεί με τον πρόεδρο του Βρετανικού Μουσείου, Τζορτζ Όσμπορν [για να συζητήσουν το θέμα]».

Η είδηση ήρθε πέντε ημέρες αφότου ο Κυριάκος Μητσοτάκης Μητσοτάκης δήλωσε σε ακροατήριο στο London School of Economics ότι αισθάνεται ότι υπάρχει πρόοδος στο θέμα και ότι είναι δυνατή μια λύση για όλους.

«Είδαμε πρόοδο», δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης, ο οποίος έχει θέσει ως πολιτιστική προτεραιότητα την επανένωση των κλασικών αγαλμάτων με τα γλυπτά που έχουν παραμείνει στην Αθήνα. «Αισθάνομαι μια δυναμική», πρόσθεσε ο ίδιος.

Η διαμάχη για τα μάρμαρα -που αφαιρέθηκαν υπό αμφιλεγόμενες συνθήκες από τον λόρδο Έλγιν, ο οποίος ήταν τότε πρεσβευτής στην Οθωμανική αυτοκρατορία, μέρος της οποίας ήταν τότε η σημερινή Ελλάδα- μαίνεται για περισσότερα από 200 χρόνια.

Το Βρετανικό Μουσείο απέκτησε τις αρχαιότητες, οι οποίες περιλαμβάνουν 75 μέτρα από την αρχική ζωφόρο του Παρθενώνα μήκους 160 μέτρων, το 1816, όταν, χρεοκοπημένος, απελπισμένος και βασανισμένος από σύφιλη, ο διπλωμάτης αναγκάστηκε να τις αποχωριστεί.

Ο Έλγιν, ο οποίος αρχικά ήλπιζε να στολίσει με τους θησαυρούς από τον Παρθενώνα το σκωτσέζικο κτήμα του, υποστήριξε ότι είχε λάβει «φιρμάν» από τις οθωμανικές αρχές που επέτρεπε στους πράκτορές του στην Αθήνα να αποσυναρμολογήσουν τα κομμάτια. Έκτοτε έχει αποκαλυφθεί ότι μεγάλο μέρος του αγάλματος αποκολλήθηκε βίαια, με πλάκες που βρίσκονται τώρα στην κατοχή του Βρετανικού Μουσείου να έχουν κοπεί από το μνημείο με τη χρήση πριονιών.

Η εφημερίδα «Τα Νέα» ανέφερε ότι η πρώτη από πολλές παρασκηνιακές συναντήσεις είχε πραγματοποιηθεί στο Λονδίνο μεταξύ του Όσμπορν και του Μητσοτάκη το 2021, όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός έκανε τα μάρμαρα το επίκεντρο των συνομιλιών στην Ντάουνινγκ Στριτ με τον τότε ομόλογό του Μπόρις Τζόνσον.

Στη συνέχεια, ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας είχε ακολουθήσει περαιτέρω συζητήσεις, συναντώντας τον κ. Γεραπετρίτη και τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια στο Λονδίνο.

«Τουλάχιστον δύο από αυτές τις συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν στην κατοικία του Έλληνα πρέσβη στο Μέιφερ. Μια άλλη πραγματοποιήθηκε μόλις αυτή την εβδομάδα σε ξενοδοχείο στο Νάιτσμπριτζ», έγραψε ο ανταποκριτής της εφημερίδας στο Λονδίνο, Γιάννης Ανδριτσόπουλος.

«Οι συζητήσεις κρατήθηκαν μακριά από τη δημοσιότητα. Ο πρόεδρος του μεγαλύτερου μουσείου του Λονδίνου επισκέφθηκε για πρώτη φορά την κατοικία του [Έλληνα] πρέσβη, στην 51 Upper Brook Street, στα μέσα Νοεμβρίου του 2021, για να πραγματοποιήσει "διερευνητικές συνομιλίες" με τον Μητσοτάκη σχετικά με την τύχη των γλυπτών ηλικίας 2.500 ετών».

Οι διαπραγματεύσεις, όπως αναφέρεται, εξελίχθηκαν περαιτέρω αυτή την εβδομάδα, όταν ο Όσμπορν επισκέφθηκε το ξενοδοχείο Berkeley στο Knightsbridge για να συναντήσει τον Έλληνα πρωθυπουργό «ένα χρόνο μετά την πρώτη μυστική συνάντησή τους».

Σύμφωνα, πάντα, με τον Guardian, καθώς η ρητορική έχει ενταθεί, οι ακτιβιστές, υποστηριζόμενοι από την αυξανόμενη υποστήριξη των Βρετανών για την επιστροφή τους, έχουν ασκήσει πίεση στο κορυφαίο πολιτιστικό ίδρυμα του Λονδίνου να αλλάξει τη στάση του.

«Οι έξυπνοι πολιτικοί ακούν τους ανθρώπους τους», δήλωσε ο Νίκος Σταμπολίδης, ο Έλληνας ακαδημαϊκός που διευθύνει το Μουσείο της Ακρόπολης.

«Αν υπήρχε μια λύση, η Βρετανία θα μπορούσε να είναι οι πρωταγωνιστές μιας ηθικής αυτοκρατορίας, διότι αυτό υπερβαίνει τις χώρες μας. Αν τα μάρμαρα επανενώνονταν εδώ στην Αθήνα, μπροστά στο μεγαλύτερο σύμβολο της δημοκρατίας, θα ήταν μια μεγάλη πράξη για την ανθρωπότητα».

Ο κ. Γεραπετρίτης παραδέχθηκε ότι οι συνομιλίες αποσκοπούσαν τόσο στον «καθορισμό αρχών» [της συζήτησης] όσο και στη βελτίωση της ολοένα και πιο τοξικής ατμόσφαιρας που είχε δημιουργηθεί για το θέμα.

«Και οι δύο πλευρές», είπε, «είχαν επίγνωση των "κόκκινων γραμμών" τους και μια συμφωνία δεν ήταν καθόλου κοντά».

«Παρόλο που υπάρχει μια κοινή αντίληψη, πολλές λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη διευθετηθεί», πρόσθεσε ο Έλληνας υπουργός Επικρατείας, ο οποίος απέδωσε στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη την εντολή να συνεχίσει τις συνομιλίες.

Ερωτηθείς για τις κατ' ιδίαν συζητήσεις του με τον Όσμπορν, ο κ. Γεραπετρίτης επέμεινε:

«Οι συζητήσεις δεν είναι πολύ συγκεκριμένες. Αντίθετα, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε έναν καλό δίαυλο διαλόγου».

Υπενθυμίζεται πως Τον Αύγουστο, ο αναπληρωτής διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου, Τζόναθαν Γουίλιαμς, ανακοίνωσε ότι το ίδρυμα επιθυμούσε να αναθερμάνει τη συζήτηση, αφού η Unesco έκρινε επιτακτική την ανάγκη να συζητηθεί η υπόθεση σε διακυβερνητικό επίπεδο.

«Υπάρχει χώρος για μια πραγματικά δυναμική και θετική συζήτηση με την οποία μπορούν να βρεθούν νέοι τρόποι συνεργασίας», είχε δηλώσει ο Γουίλιαμς στους Sunday Times.

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το Βρετανικό Μουσείο αναφέρεται ότι «οι συνομιλίες αποτελούν μέρος των προσπαθειών για τη δημιουργία μιας νέας εταιρικής σχέσης με την Ελλάδα για τον Παρθενώνα».

«Θα μιλήσουμε με οποιονδήποτε, συμπεριλαμβανομένης της ελληνικής κυβέρνησης, για το πώς θα το προχωρήσουμε αυτό. Λειτουργούμε στο πλαίσιο του νόμου και δεν πρόκειται να διαλύσουμε τη σπουδαία συλλογή μας, καθώς αφηγείται μια μοναδική ιστορία της κοινής μας ανθρωπιάς. Αλλά αναζητούμε νέες θετικές, μακροπρόθεσμες συνεργασίες με χώρες και κοινότητες σε όλο τον κόσμο, και αυτό περιλαμβάνει φυσικά και την Ελλάδα».

Στο παρελθόν η ελληνική κυβέρνηση είχε προτείνει να δοθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο μια εναλλασσόμενη έκθεση αρχαιοτήτων που δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ εκτός Ελλάδας σε αντάλλαγμα για τα γλυπτά του Παρθενώνα.

«Υπάρχουν πολλές κόκκινες γραμμές: ο νόμος του 1963 για την εκχώρηση του Βρετανικού Μουσείου, η αναγνώριση της βρετανικής ιδιοκτησίας [των μαρμάρων] για εμάς», δήλωσε ο κ. Γεραπετρίτης, εξηγώντας ότι η Αθήνα δεν θα δεχόταν ποτέ τον επαναπατρισμό των αριστουργημάτων ως δάνειο.

Κατέληξε δε: «Υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος να διανύσουμε, αλλά θα συνεχίσουμε τις συζητήσεις μας. Είναι πολύ καλό που προσπαθούμε τώρα να εδραιώσουμε μια πολύ ευρύτερη συνεργασία με το Βρετανικό Μουσείο, που δεν αφορά μόνο τις κλασικές αρχαιότητες αλλά και τους βυζαντινούς θησαυρούς που θα ήμασταν πρόθυμοι να στείλουμε».