Ενεργειακή κρίση: Η εξοικονόμηση αρχίζει από το Δημόσιο - Την Τετάρτη οι ανακοινώσεις

Πρόκειται για τα μέτρα που αποφασίστηκαν στην σύσκεψη της Δευτέρας υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου και θα αποτελέσουν ένα πρώτο κρας τεστ στην προσπάθεια περιορισμού του ενεργειακού κόστους καθώς και της εξοικονόμησης ενέργειας για την ενίσχυση των αποθεμάτων της χώρας, αρχής γενομένης από το Δημόσιο.

Στον κυβερνητικό σχεδιασμό για την εξοικονόμηση ενέργειας στο Δημόσιο, σύμφωνα με πληροφορίες από την ΕΡΤ θα υπάρχουν κίνητρα και αντικίνητρα για τους φορείς του Δημοσίου με στόχο να αποδώσουν οι παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας ειδικά σε ό,τι αφορά τον τομέα της θέρμανσης ενόψει του χειμώνα, ενώ το σχέδιο περιλαμβάνει και την καμπάνια ενημέρωσης των καταναλωτών προκειμένου να περιορίσουν την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου.

Σκέρτσος: Το δημόσιο θα δώσει το καλό παράδειγμα

Τα μέτρα στο δημόσιο, θα παρουσιαστούν στις 10:00 το πρωί της Τετάρτης στο πλαίσιο κοινής συνέντευξης Τύπου που θα παραχωρήσουν ο υπουργός Εσωτερικών, Μάκης Βορίδης, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θόδωρος Σκυλακάκης.

Την παρουσίαση θα συντονίσει ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, ενώ μια πρώτη «γεύση» έδωσε την Τρίτη 6 Σεπτεμβρίου ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος.

Το Δημόσιο πρόκειται να δώσει το καλό παράδειγμα στην εξοικονόμηση ενέργειας δήλωσε ο υπουργός Επικρατείας παραπέμποντας σε σχετικές ανακοινώσεις που θα γίνουν την Τετάρτη.

Με μικρές, έξυπνες κινήσεις, εξ άλλου, είναι εφικτός ο εθνικός στόχος εξοικονόμησης ενέργειας κατά 10%-15%, πρόσθεσε ο κ. Σκέρτσος.

Σε κάθε περίπτωση, «η εξοικονόμηση, ανεξαρτήτως της κρίσης, είναι κάτι που πρέπει να μπει στην κουλτούρα μας ούτως ή άλλως. Κάνει καλό στο περιβάλλον, στην τσέπη μας, δημιουργεί πιο συνειδητοποιημένους καταναλωτές», σημείωσε μιλώντας στην ΕΡΤ1.

«Μιλάμε για ένα πολύ δυναμικό φαινόμενο, το οποίο μέρα τη μέρα αλλάζει σε βασικά δεδομένα» πρόσθεσε ενώ διευκρίνισε πως οι παρεμβάσεις θα είναι σε ευρωπαϊκό αλλά και σε εθνικό επίπεδο.

Παράλληλα ο κ. Σκέρτσος, υπογράμμισε πως «η Ελλάδα έχει φροντίσει, εδώ κι ένα χρόνο, να λάβει πολλά μέτρα ενίσχυσης των νοικοκυριών και επιχειρήσεων για να μπορέσουν να απορροφήσουν έως και το 95% των αυξήσεων λόγω των διεθνών τιμών. Δεν είναι ένα ελληνικό πρόβλημα, πολλές φορές γίνεται αυτή η παρερμηνεία, και σκοπίμως, και από την αντιπολίτευση».

Επιπλέον, επεσήμανε, μόλις προχθές η Γερμανία ανακοίνωσε ότι υιοθετεί το ελληνικό σχέδιο ενώ «σήμερα συζητιούνται στις Βρυξέλλες τέσσερις προτάσεις, οι δύο από τις οποίες είναι ελληνικές [σ.σ. πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίο και αποσύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος]. Η Ελλάδα έχει κινηθεί εγκαίρως, έχει κάνει ουσιαστική δουλειά», συμπέρανε.

Μέτρα για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης παίρνει ο δήμος Ζωγράφου

Τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας που θα εφαρμοστούν σε τοπικό επίπεδο συζητά ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης με τους δημάρχους της χώρας. Προς αυτήν την κατεύθυνση είναι οι αποφάσεις που λαμβάνονται ήδη από δήμους.

Τα πρώτα μέτρα για τη μείωση της ηλεκτρικής κατανάλωσης ανακοίνωσε ο δήμαρχος Ζωγράφου Βασίλης Θώδας, μετά από σύσκεψη όπου εξετάστηκαν όλες οι παράμετροι. Όπως επισημάνθηκε, η αντικατάσταση του φωτισμού σε όλο τον δήμο με νέους λαμπτήρες LED, που ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι, είναι καθοριστική και βοηθά σε πολύ μεγάλο βαθμό στην εξοικονόμηση ενέργειας.

Από εκεί και πέρα, αποφασίστηκε σε πρώτη φάση η μείωση της κατανάλωσης του ηλεκτρικού ρεύματος στα δημοτικά κτήρια μετά τις 9 το βράδυ, με τον περιορισμό του φωτισμού στο Δημαρχείο, στο παλαιό Δημαρχείο, στο κτίριο της καθαριότητας και στις βίλες Ζωγράφου και Κοτοπούλη. Προτάθηκε ακόμη η μείωση της χρήσης των κλιματιστικών στις δημοτικές υπηρεσίες και η λειτουργία τους, εφόσον είναι απαραίτητη, μόνο σε χαμηλή κλίμακα.

Ο κ. Θώδας τόνισε ότι αυτά είναι τα πρώτα μέτρα και ότι ανάλογα με την εξέλιξη της κρίσης, ο δήμος Ζωγράφου θα προχωρήσει στη λήψη νέων μέτρων, προκειμένου να συμβάλλει στη συνολική ευρωπαϊκή προσπάθεια για τη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος. Τέλος, απεύθυνε έκκληση σε όλους τους δημότες να συμβάλουν στην κοινή προσπάθεια μείωσης της ενέργειας, με την ορθή διαχείριση των ηλεκτρικών συσκευών τους.

Πώς αντιμετωπίζουν οι χώρες της ΕΕ την αύξηση του ενεργειακού κόστους

Την ίδια ώρα η Κομισιόν προετοιμάζεται για την παρουσίαση των μέτρων περιορισμού του ενεργειακού κόστους έχοντας στο επίκεντρο των διαβουλεύσεων το ελληνικό μοντέλο της επιβολής πλαφόν στις τιμές αποζημίωσης των ηλεκτροπαραγωγών, που εφαρμόζεται από τον περασμένο Ιούλιο.

Ήδη σε τεχνοκρατικό επίπεδο εξετάζονται τα υπέρ και τα κατά των εναλλακτικών λύσεων που βρίσκονται στο τραπέζι για τον περιορισμό των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης στους καταναλωτές, ενόψει της συνεδρίασης του Συμβουλίου των υπουργών Ενέργειας την ερχόμενη Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου.

Εβδομάδα αποφάσεων: Στην ΕΕ το ελληνικό μοντέλο για την επιβολή πλαφόν στο ενεργειακό κόστος

Σε εθνικό επίπεδο η κάθε χώρα έχει προβεί στις δικές της προσπάθειες περιορισμού του ενεργειακού κόστους και εξοικονόμησης ενέργειας. Συγκεκριμένα:

Ιταλία

Η Ιταλία προσπαθεί να αντιμετωπίσει με σειρά μέτρων τις συνεχιζόμενες αυξήσεις στον τομέα της ενέργειας.

H κυβέρνηση του Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι από την αρχή του χρόνου ενέκρινε έκτακτη βοήθεια για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της χώρας, συνολικού ύψους πενήντα δισεκατομμυρίων ευρώ. Μεταξύ των άλλων, μείωσε κατά τριάντα λεπτά του ευρώ το λίτρο τους κρατικούς φόρους στα καύσιμα, ενέκρινε επιστροφή φόρων στις επιχειρήσεις που καταναλώνουν μεγάλη ποσότητα φυσικού αερίου, όπως και τη μείωση τoυ ΦΠΑ στο 5% για τους λογαριασμούς αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας που αποστέλλονται σε τριάντα εκατομμύρια νοικοκυριά και έξι εκατομμύρια εμπορικές επιχειρήσεις.

Παράλληλα η κυβέρνηση Ντράγκι κατέβαλε και μεγάλη προσπάθεια με στόχο να φορολογηθούν τα υπερκέρδη των εταιριών του τομέα της ενέργειας. Προς το παρόν, όμως, σε σύνολο οφειλών προς το δημόσιο που υπολογίσθηκε ότι αγγίζει τα δέκα δισεκατομμύρια ευρώ, καταβλήθηκε στα κρατικά ταμεία μόνον ένα δισεκατομμύριο.

Όσο για το μέλλον, η Ιταλία ετοιμάζεται να εγκρίνει και νέα μέτρα στήριξης, τα οποία αναμένεται να φτάσουν περίπου τα δέκα δισεκατομμύρια ευρώ. Ο Ιταλός πρωθυπουργός και πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ όμως θέλει να αποφευχθεί -πάση θυσία- η αύξηση του δημοσίου ελλείμματος και για τον λόγο αυτό το τελικό «πράσινο φως» στην δέσμη μέτρων για την ανακούφιση πολιτών και επιχειρήσεων έχει καθυστερήσει.

Σε ό,τι αφορά την εξοικονόμηση ενέργειας, προς το παρόν, οι νέοι κανόνες αφορούν μόνον τα κτήρια που ανήκουν στο ιταλικό δημόσιο: προβλέπεται ότι η θερμοκρασία του κλιματιστικού δεν μπορεί να είναι χαμηλότερη από είκοσι πέντε βαθμούς και του καλοριφέρ υψηλότερη από είκοσι ένα. Υπάρχει, βέβαια, ένα «περιθώριο ανοχής» δυο βαθμών.

Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού ενέργειας Ρομπέρτο Τσινγκολάνι, τις επόμενες ημέρες θα εγκριθεί νέο κυβερνητικό διάταγμα, το οποίο θα αφορά τον ιδιωτικό τομέα και τις ιδιωτικές κατοικίες. Όλα δείχνουν ότι θα επιβληθεί η μείωση της λειτουργίας του καλοριφέρ κατά μια ώρα την ημέρα, με παράλληλη μείωση της θερμοκρασίας κατά έναν βαθμό. Στις πιο ζεστές περιοχές της ώρας (δηλαδή στον νότο) οι περιορισμοί αυτοί είναι πιθανό να είναι μεγαλύτεροι.

Όσο για τις πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο και την σύνοδο των υπουργών ενέργειας της 9ης Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση Ντράγκι συνεχίζει να ζητά με έμφαση την έγκριση ευρωπαϊκού πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου. Ο Ιταλός τεχνοκράτης πρωθυπουργός έχει τονίσει με έμφαση, άλλωστε, ότι οι όποιοι ενδοιασμοί στο όλο αυτό θέμα ζημιώνουν την Ευρώπη και ευνοούν τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Γαλλία

Με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να έχει ήδη εξαγγείλει «το τέλος της αφθονίας και της ανεμελιάς» η Γαλλία προετοιμάζεται για ένα χειμώνα που χωρίς αμφιβολία θα είναι «δύσκολος», χωρίς προς το παρόν να μπορεί κάποιος να προβλέψει το μέγεθος των δυσκολιών.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι γαλλικοί πυρηνικοί αντιδραστήρες θα δουλεύουν εφεξής «στο φουλ». Μόνο που αυτό αφορά τους μισούς από αυτούς που υπάρχουν στην χώρα, αφού οι άλλοι μισοί είναι εκτός λειτουργίας για λόγους συντήρησης.

Βέβαιο επίσης είναι ότι θα αυξηθεί η παραγωγή ενέργειας από άνθρακα, κάτι που λίγο-πολύ θα συμβεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, σε πείσμα των συμφωνιών που υπάρχουν για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Σε ό,τι αφορά ωστόσο τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, θεωρείται μάλλον βέβαιο ότι αυτόν τον χειμώνα θα δουλεύουν στο «ρελαντί», ενώ σε ό,τι αφορά τα νοικοκυριά είναι επίσης βέβαιο ότι πολλά θα εξακολουθήσουν να λαμβάνουν και το 2023 οικονομικές ενισχύσεις για να αντιμετωπίσουν την αύξηση των τιμών της ενέργειας.

Γερμανία

Δημόσιο, επιχειρήσεις, καταστήματα και καταναλωτές καλούνται να συνεισφέρουν στην προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας και κυρίως φυσικού αερίου, η οποία πρέπει να φθάσει το 20%, προκειμένου να αποτραπεί ο κίνδυνος επιβολής δελτίου.

Από την 1η Σεπτεμβρίου και για έξι μήνες έχουν ήδη τεθεί σε εφαρμογή τα πρώτα μέτρα:

Στα δημόσια κτίρια η μέγιστη θερμοκρασία ορίζεται στους 19 βαθμούς, ενώ καταργείται η θέρμανση διαδρόμων και κλιμακοστασίων και το ζεστό νερό στις τουαλέτες. Όπου εκτελείται χειρονακτική εργασία, η μέγιστη θερμοκρασία περιορίζεται στους 12 βαθμούς. Από τους περιορισμούς εξαιρούνται νοσοκομεία, σχολεία, νηπιαγωγεία.

Μνημεία και δημόσια κτίρια δεν θα φωτίζονται πλέον τη νύχτα και σίγουρα όχι αποκλειστικά για λόγους αισθητικής. Επιπλέον, τα φώτα σε διαφημιστικές ταμπέλες θα σβήνουν κάθε βράδυ στις 22:00. Τα φώτα στους δρόμους ωστόσο παραμένουν αναμμένα, όπως και στις βιτρίνες των καταστημάτων, εάν το επιθυμεί ο ιδιοκτήτης.

Όσο ακόμη οι θερμοκρασίες είναι υψηλές, στα εμπορικά καταστήματα που λειτουργεί κλιματισμός οι πόρτες θα πρέπει να παραμένουν κλειστές.

Σε ιδιωτικό πεδίο, οι πισίνες δεν επιτρέπεται να θερμαίνονται με αέριο ή ηλεκτρικό ρεύμα. Κάποιοι δήμοι μάλιστα προχωρούν ακόμη περισσότερο, καταργώντας εντελώς το ζεστό νερό στα ντους σε δημόσιες πισίνες και γυμναστήρια.

Τα πρώτα μέτρα εκτιμάται ότι μπορούν να αποφέρουν εξοικονόμηση της τάξεως του 2%, ενώ τον Οκτώβριο θα ακολουθήσει δεύτερη δέσμη μέτρων, περισσότερο μακροπρόθεσμων, όπως η υποχρέωση ελέγχου του κεντρικού συστήματος θέρμανσης ανά δύο έτη.

Την ίδια ώρα πυκνώνουν οι δραματικές συστάσεις προς τους πολίτες για περιορισμό της οικιακής κατανάλωσης και κάποιες εταιρίες ακινήτων επιβάλλουν περιορισμό της θερμοκρασίας τις νυχτερινές ώρες.

Από την 1η Οκτωβρίου αναμένεται η εισαγωγή του ειδικού τέλους φυσικού αερίου, ύψους 2,419 σεντ/kWh, με στόχο τη σταθεροποίηση της αγοράς ενέργειας και τη διάσωση των παρόχων, οι οποίοι θα μετακυλίουν πλέον στους καταναλωτές το 90% του επιπλέον κόστους προμήθειας ενέργειας. Ήδη το ομοσπονδιακό κράτος έχει ανταποκριθεί στο αίτημα της Uniper για έκτακτη στήριξη, υποσχόμενο ταυτόχρονα «τεράστιες στοχευμένες και ακριβείς» ελαφρύνσεις για τους πολίτες, στο πλαίσιο πακέτου βοήθειας 30 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Ενόψει της έκτακτης σύνοδου της ΕΕ η Γερμανία, υπό τον φόβο κοινωνικών αναταραχών, αφήνει πλέον ανοιχτή και τη συζήτηση για την επιβολή πλαφόν στην ανώτατη τιμή του φυσικού αερίου.

Αυστρία

Η ομοσπονδιακή αυστριακή κυβέρνηση και η πόλη της Βιέννης συμφώνησαν πριν από λίγες ημέρες τη διάσωση, με μια πιστωτική γραμμή τουλάχιστον 2 δισεκατομμυρίων ευρώ έως τον Απρίλιο, του μεγαλύτερου παρόχου ενέργειας στη χώρα, της Wien Energie, προκειμένου να μη διαταραχθεί η ενεργειακή ασφάλεια των περίπου 2 εκατομμυρίων κατοίκων της πρωτεύουσας.

Η πόλη ανακοίνωσε όμως από τώρα ότι θα κρατήσει σβηστά τα διάσημα χριστουγεννιάτικα λαμπιόνια στο ιστορικό κέντρο, ενώ στις υπαίθριες χριστουγεννιάτικες αγορές ο φωτισμός θα ανάβει μία ώρα αργότερα από ό,τι μέχρι πέρυσι.

Τα μεγάλα εργοστάσια της χώρας θα πρέπει να είναι προετοιμασμένα ώστε εν ανάγκη να λειτουργήσουν με πετρέλαιο, ενώ ήδη εμπορικά καταστήματα περιορίζουν τον εξωτερικό φωτισμό τους και στα χιονοδρομικά κέντρα σχεδιάζεται περιορισμός της λειτουργίας των λιφτ. Προς το παρόν ωστόσο η ιδιωτική οικιακή εξοικονόμηση γίνεται κυρίως σε εθελοντική βάση.

Η κυβέρνηση, μέχρι πρότινος επιφυλακτική σχετικά με ενδεχόμενες παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας, έχει πλέον θεαματικά μετακινηθεί: «Πρέπει επιτέλους να βάλουμε ένα τέλος στην τρέλα των αγορών ενέργειας. Αυτές οι αγορές, στην παρούσα μορφή τους, δεν θα αυτορυθμιστούν. Καλώ την ΕΕ των 27 να σταθεί ενωμένη στην προσπάθεια να σταματήσει άμεσα η έκρηξη των τιμών», δήλωσε ο καγκελάριος Καρλ Νεχάμερ ενόψει της συνόδου της 9ης Σεπτεμβρίου.

Οι αποφάσεις της συνόδου θα κρίνουν εν πολλοίς και την κυβερνητική πολιτική, με το Διάταγμα Ελέγχου Φυσικού Αερίου να βρίσκεται ακόμη υπό επεξεργασία. Καθυστέρηση σημειώνεται και στη συζήτηση για επανενεργοποίηση του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Μέλαχ με λιγνίτη αντί για φυσικό αέριο.

Βέλγιο

Τη μείωση του ΦΠΑ στην ενέργεια στο 6% σε μόνιμη βάση αποφάσισε την η βελγική κυβέρνηση, προκειμένου να ξεφουσκώσουν οι λογαριασμοί των καταναλωτών και των επιχειρήσεων. Το μέτρο αυτό υιοθετήθηκε αρχικώς σε προσωρινή βάση το Μάρτιο του 2022.

Την ίδια στιγμή, η βελγική κυβέρνηση ενθαρρύνει τους πολίτες να προσέχουν την ενεργειακή κατανάλωση, η οποία έχει ήδη μειωθεί μεταξύ 10%-15% σε σχέση με πέρυσι. «Η ενέργεια που δεν χρησιμοποιείτε είναι σαφώς η φθηνότερη. Εάν κάνουμε όλοι μαζί προσπάθεια, θα πέσουν οι τιμές», δήλωσε ο Βέλγος πρωθυπουργός, Αλεξάντερ ντε Κρο.

Ο Φλαμανδός φιλελεύθερος πρωθυπουργός του Βελγίου έχει ταχθεί υπέρ της επιβολής ενός ευρωπαϊκού πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας. Έχει μάλιστα εκφράσει την πρόθεση της κυβέρνησής του να προχωρήσει σε εθνικό πλαφόν στις τιμές της ενέργειας, σε περίπτωση που δεν επιβληθεί ένα ευρωπαϊκό, αν και παραδέχεται ότι κάτι τέτοιο θα ήταν λιγότερο αποτελεσματικό.

Παράλληλα, ο Βέλγος πρωθυπουργός καθώς και αρκετά κόμματα στη χώρα ζητούν ένα «ευρωπαϊκό πλαίσιο» που θα επιτρέπει την ανάκτηση «των εξαιρετικών υπερκερδών» του κλάδου της ενέργειας, μέσω φορολόγησης.

H υπουργός Ενέργειας Τιν βαν ντε Στράτε δήλωσε ότι, σύμφωνα με την Ρυθμιστική Επιτροπή Ηλεκτρικής Ενέργειας και Αερίου του Βελγίου (Creg), υπολογίζεται σε 2 δισ. ευρώ το ποσό των πλεοναζόντων κερδών της εταιρείας Engie Electrabel μέσω των πυρηνικών αντιδραστήρων της που δεν υπόκεινται σε παράταση. Η υπουργός εκτίμησε ότι περίπου 700 εκατομμύρια ευρώ θα μπορούσαν να ανακτηθούν από τα υπερκέρδη που συνδέονται με την κρίση.