Ενέργεια: Το ελληνικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης - Επάρκεια και εξοικονόμηση οι δύο άξονες

Όπως έχει διαβεβαιώσει η κυβέρνηση έχουν ληφθεί μέτρα ώστε εάν υπάρξει συνολική διακοπή στις ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία, η Ελλάδα θα μπορέσει να το αντικαταστήσει με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) που θα φθάσει με καράβια στην εγκατάσταση στη Ρεβυθούσα, η χωρητικότητα της οποίας διπλασιάζεται.

Το σχέδιο ενεργειακής επάρκειας

Για την αντικατάσταση του φυσικού αερίου που κατά 40 -50% προέρχεται από Ρωσία, υπάρχει προβλεψη για μεταφορά υγροποιημένου LNG σε χρόνο ρεκόρ με δύο πλοία ταυτόχρονα στις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας.

Περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο θα μπορούσε να έρθει με αντίστροφη ροή μέσω του αγωγού TAP από την Ιταλία, με την οποία υπάρχουν ήδη διεργασίες για αποθήκευση μεγάλης ποσότητας.

Παράλληλα υπάρχει η πρόβλεψη για χρήση περισσότερου ντίζελ για τη λειτουργία μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, καθώς και η «επιστροφή στο λιγνίτη» -ακόμη και με διπλασιασμό των ποσοτήτων λιγνιτικής παραγωγής εφόσον χρειαστεί.

Την ίδια ώρα, η Αθήνα συνεχίζει εντατικά τις προσπάθειες για να δημιουργήσει «γέφυρες» ανεφοδιασμού. Ένας από αυτούς είναι ο αγωγός Ελλάδας-Βουλγαρίας που συνδέει τα δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου των δυο χωρών, ώστε να παρέχει την πρόσβαση στο Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου και σε μια σειρά νέων πηγών φυσικού αερίου.

Θα μεταφέρει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν μέσω του Διαδριατικού Αγωγού (TAP), και από άλλες πηγές μέσω του τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη, στη βόρεια Ελλάδα. Ο αγωγός φυσικού αερίου, που έχει μήκος 182 χλμ. εκ των οποίων 151 χλμ. είναι στη Βουλγαρία και 31 χλμ. στην Ελλάδα, έχει αρχική δυναμικότητα 3 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου, η οποία μπορεί να αυξηθεί στα 5 δισ. κ.μ. ετησίως εάν υπάρχει ζήτηση στην αγορά. Εκτείνεται από την Κομοτηνή (βορειοανατολική Ελλάδα), περνά από το Κίρτζαλι, το Χάσκοβο και το Ντιμίτροβγκραντ και καταλήγει στη Στάρα Ζαγόρα (νοτιοανατολική Βουλγαρία).

Το σχέδιο εξοικονόμησης ενέργειας

Σε ό,τι αφορά τον άξονα της εξοικονόμησης ενέργειας κατά 15%, όπως προβλέπουν και οι αποφάσεις της ΕΕ, σύμφωνα με την εφημερίδα «Καθημερινή», δρομολογείται από την κυβέρνηση έκτακτο σχέδιο που αρχίζει από τους δημόσιους χώρους.

Έτσι, μεταξύ άλλων, τα πρώτα φώτα που θα σβήσουν είναι των μνημείων, καθώς ο διακόπτης θα κλείνει στις 3:00 τα ξημερώματα.

Στη συνέχεια, εάν αυτό κριθεί απαραίτητο, οι δήμοι θα σβήνουν την παροχή σε μια στις 10 λάμπες στους δρόμους των πόλεων.

Παράλληλα, αναμένεται να μπει θερμοστάτης στην κατανάλωση ενέργειας στα δημόσια κτήρια.

Όπως δήλωσε ο αρμόδιος υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Κώστας Σκρέκας, οι κυλιόμενες διακοπές ρεύματος στα νοικοκυριά θα είναι ένα ύστατο μέτρο.

«Βεβαίως, το ύστατο μέτρο αντιμετώπισης της κρίσης είναι τα διακοπτόμενα φορτία σε οικιακούς καταναλωτές και άρα σε προστατευόμενους καταναλωτές. Τίποτα δεν μπορεί να αποκλείσει κανείς όταν μαίνεται ένας πόλεμος δίπλα μας» είπε ο κ. Σκρέκας μιλώντας στην εφημερίδα.

Την ίδια ώρα, εξήγησε πως με τη στενότητα ενέργειας που υπάρχει στη διεθνή αγορά ένα «τυχαίο γεγονός» μπορεί να προκαλέσει σοβαρή διαταραχή και στον εφοδιασμό και στις τιμές.

Με τη σειρά του, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης εκτίμησε σε συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ πως «είμαστε πιο κοντά στο χειρότερο σενάριο, δηλαδή τη διακοπή της παροχής ρωσικού αερίου στην Ευρώπη».

«Η Ελλάδα από πλευράς διαθεσιμότητας ενεργειακών πηγών, επειδή είχε πάντα διαφοροποίηση στο LNG, προστατεύεται από την διαθεσιμότητα ενέργειας, όχι από τις τιμές» είπε και σημείωσε επίσης ότι η χώρα μας αντισταθμίζει τις δυσμενείς εξελίξεις όσον αφορά τις αυξήσεις στις τιμές των εισαγόμενων προϊόντων που προκαλεί η αύξηση στα καύσιμα, με την αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό και την αύξηση των επενδύσεων και των εξαγωγών.

Στο έκτακτο σχέδιο της κυβέρνησης εξετάζεται η δυνατότητα αποζημίωσης της βιομηχανίας για τη μείωση κατανάλωσης φυσικού αερίου -μια πρόταση που η ελληνική πλευρά έχει καταθέσει και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ακόμη, όμως και στην περίπτωση που η ΕΕ δεν υιοθετήσει την πρόταση, η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε έναν εθνικό μηχανισμό αποζημίωσης της βιομηχανίας. Στόχος είναι να μην πληγεί η βιομηχανική παραγωγή και η πορεία της οικονομίας.

Το ευρωπαϊκό πλαίσιο

Υπενθυμίζεται ότι η ΕΕ συμφώνησε σε εθελοντική μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά τουλάχιστον 15% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της κατανάλωσης των προηγούμενων πέντε ετών. Επιπλέον, συμφωνήθηκε ένας ενισχυμένος μηχανισμός συναγερμού της ΕΕ (EU Alert), ο οποίος θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί, σε περίπτωση σοβαρής έλλειψης αποθήκευσης φυσικού αερίου ή εξαιρετικά υψηλής ζήτησης φυσικού αερίου, με τη θέσπιση ενός υποχρεωτικού στόχου μείωσης 15%.

Η ελληνική πλευρά ζήτησε και πέτυχε να περιληφθεί στο κείμενο η πρόβλεψη που, κατ' εξαίρεση στο άρθρο 2 και στο άρθρο 5, επιτρέπει τον υπολογισμό της μείωσης κατανάλωσης φυσικού αερίου σε σχέση, όχι με τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας, αλλά συγκρινόμενο με την προηγούμενη χρονιά.

Επιπλέον, η Ελλάδα, μαζί με την Ισπανία, την Ιταλία και την Πορτογαλία, πέτυχαν να συμπεριληφθεί διάταξη με την οποία, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, μπορούν να εξαιρεθούν από τον υπολογισμό οι ποσότητες φυσικού αερίου που χρησιμοποιούνται από μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, κρίσιμες για την ευστάθεια του συστήματος.

Ενώ όλες οι χώρες της ΕΕ θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να ανταποκριθούν στις μειώσεις, το Συμβούλιο διευκρίνισε ορισμένες εξαιρέσεις και δυνατότητες να ζητηθεί παρέκκλιση από τον υποχρεωτικό στόχο μείωσης, προκειμένου να αντικατοπτρίζονται οι ιδιαίτερες καταστάσεις των κρατών-μελών και να διασφαλίζεται ότι οι μειώσεις φυσικού αερίου είναι αποτελεσματικές σε ενίσχυση της ασφάλειας του εφοδιασμού στην ΕΕ.

Το Συμβούλιο συμφώνησε ότι τα κράτη-μέλη που δεν είναι διασυνδεδεμένα με δίκτυα φυσικού αερίου άλλων κρατών-μελών εξαιρούνται από τις υποχρεωτικές μειώσεις φυσικού αερίου καθώς δεν θα μπορούν να απελευθερώσουν σημαντικούς όγκους φυσικού αερίου προς όφελος άλλων κρατών-μελών. Τα κράτη-μέλη των οποίων τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι συγχρονισμένα με το ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εξαιρούνται επίσης, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος κρίσης εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια.

Τα κράτη-μέλη μπορούν να ζητήσουν παρέκκλιση για να προσαρμόσουν τις υποχρεώσεις τους για μείωση της ζήτησης εάν έχουν περιορισμένες διασυνδέσεις με άλλα κράτη μέλη και μπορούν να αποδείξουν ότι οι εξαγωγικές ικανότητες διασύνδεσης ή η εγχώρια υποδομή LNG τους χρησιμοποιούνται για την ανακατεύθυνση φυσικού αερίου σε άλλα κράτη μέλη στο έπακρο.

Τα κράτη-μέλη μπορούν επίσης να ζητήσουν παρέκκλιση εάν έχουν υπερβεί τους στόχους πλήρωσης αποθήκευσης αερίου, εάν εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το αέριο ως πρώτη ύλη για κρίσιμες βιομηχανίες ή εάν η κατανάλωση αερίου τους έχει αυξηθεί τουλάχιστον κατά 8% το περασμένο έτος σε σύγκριση με τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας.

Την αισιοδοξία της ότι δεν θα ξεσπάσει ενεργειακή κρίση τον επόμενο χειμώνα, εφόσον ληφθούν από τώρα προληπτικά μέτρα, εκφράζει η Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον στην Deutsche Welle.

«Σίγουρα θα επιβιώσουμε τον χειμώνα», λέει η Κάντρι Σίμσον. «Ήδη από τις αρχές της χρονιάς έχουμε αρχίσει τις απαραίτητες προετοιμασίες. Γνωρίζουμε ότι η Ρωσία δεν είναι αξιόπιστος εταίρος και μπορεί να κλείσει τη στρόφιγγα ανά πάσα στιγμή. Αλλά είμαστε προετοιμασμένοι. Ξέρουμε ότι με τη βοήθεια αξιόπιστων προμηθευτών και με τις αποθήκες φυσικού αερίου να γεμίζουν, μπορούμε να βγάλουμε τον χειμώνα με ασφάλεια, χωρίς να καταφύγουμε σε μηχανισμούς έκτακτης ανάγκης».

Αυτό που έχει σημασία τώρα, τονίζει η Επίτροπος, είναι «να αρχίσουμε αμέσως την εξοικονόμηση ενέργειας. Τα προληπτικά μέτρα θα μας επιτρέψουν να βγάλουμε τον χειμώνα με μικρότερη οικονομική απώλεια και με λιγότερο οδυνηρές συνέπειες για τη βιομηχανία μας από εκείνες που θα είχαμε εάν δεν κάναμε τίποτα τώρα και ξαφνικά τον χειμώνα η Ρωσία αποφάσιζε να κόψει το φυσικό αέριο. Δεν περιμένουμε λοιπόν τα επόμενα βήματα των άλλων, προχωρούμε μόνοι μας στην απαραίτητη προετοιμασία».