Φυσικό αέριο: Πολιτική συμφωνία των «27» για το σχέδιο ενεργειακής ασφάλειας

Ειδικότερα σημειώνει:

«Αυτό δεν ήταν μια αδύνατη αποστολή! Οι υπουργοί κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου ενόψει του ερχόμενου χειμώνα».

Τα κράτη - μέλη υπερψήφισαν τη συμφωνία με ειδική πλειοψηφία, καθώς η Ουγγαρία αποφάσισε να την καταψηφίσει.

Είχαν προηγηθεί έντονες ζυμώσεις για να βρεθεί κοινό έδαφος σε ό,τι αφορά στον «κόφτη» για το φυσικό αέριο.

Ήδη δεκάδες κράτη-μέλη βρίσκονται αντιμέτωπα με μειωμένες παροχές φυσικού αερίου από τη Ρωσία και οι Βρυξέλλες έχουν προειδοποιήσει πως το ενδεχόμενο να κλείσει εντελώς η «στρόφιγγα» είναι υπαρκτό.

Την περασμένη εβδομάδα, η Κομισιόν πρότεινε «ψαλίδι» 15% στην κατανάλωση φυσικού αερίου από τον Αύγουστο και μέχρι τον Μάρτιο.

Σύμφωνα με τον προτεινόμενο κανονισμό του Συμβουλίου, ο στόχος είναι εθελοντικός, αλλά θα γίνει νομικά δεσμευτικός εάν η Μόσχα τερματίσει εντελώς τις προμήθειές στην Ευρώπη αυτό το καλοκαίρι.

Ωστόσο, η πρόταση της Κομισιόν είχε δεχτεί σφοδρές επικρίσεις -και από την Ελλάδα- και αρκετά μέλη της ΕΕ ζήτησαν εξαιρέσεις ή τροποποιήσεις.

«Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να σιγουρευτούν ότι οι στόχοι είναι βιώσιμοι με βάση την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα τους» δήλωσε νωρίτερα στο Reuters, Ευρωπαίους διπλωματούχος.

Η γερμανική Deutsche Welle γράφει, επίσης, πως ήδη υπάρχουν φωνές εντός της Ευρώπης που αναφέρουν πως η εν λόγω πρόταση δεν θα είναι αρκετή για να προετοιμάσει τη Γηραιά Ήπειρο για το δύσκολο χειμώνα που έρχεται.

Τι προβλέπει η πολιτική συμφωνία

Τελικώς, τα κράτη μέλη συμφώνησαν να μειώσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά 15% σε σύγκριση με τη μέση κατανάλωσή τους τα τελευταία πέντε χρόνια, μεταξύ 1ης Αυγούστου 2022 και 31ης Μαρτίου 2023, με μέτρα δικής τους επιλογής.

Ενώ όλες οι χώρες της ΕΕ θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να ανταποκριθούν στις μειώσεις, το Συμβούλιο διευκρίνισε ορισμένες εξαιρέσεις και δυνατότητες να ζητηθεί παρέκκλιση από τον υποχρεωτικό στόχο μείωσης, προκειμένου να αντικατοπτρίζονται οι ιδιαίτερες καταστάσεις των κρατών μελών και να διασφαλίζεται ότι οι μειώσεις φυσικού αερίου είναι αποτελεσματικές σε ενίσχυση της ασφάλειας του εφοδιασμού στην ΕΕ.

Το Συμβούλιο συμφώνησε ότι τα κράτη - μέλη που δεν είναι διασυνδεδεμένα με δίκτυα φυσικού αερίου άλλων κρατών - μελών εξαιρούνται από τις υποχρεωτικές μειώσεις φυσικού αερίου καθώς δεν θα μπορούν να απελευθερώσουν σημαντικούς όγκους φυσικού αερίου προς όφελος άλλων κρατών μελών.

Τα κράτη - μέλη των οποίων τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι συγχρονισμένα με το ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εξαιρούνται επίσης, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος κρίσης εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια.

Τα κράτη - μέλη μπορούν να ζητήσουν παρέκκλιση για να προσαρμόσουν τις υποχρεώσεις τους για μείωση της ζήτησης εάν έχουν περιορισμένες διασυνδέσεις με άλλα κράτη μέλη και μπορούν να αποδείξουν ότι οι εξαγωγικές ικανότητες διασύνδεσης ή η εγχώρια υποδομή LNG τους χρησιμοποιούνται για την ανακατεύθυνση φυσικού αερίου σε άλλα κράτη μέλη στο έπακρο.

Την ίδια ώρα, τα κράτη -μέλη μπορούν επίσης να ζητήσουν παρέκκλιση εάν έχουν υπερβεί τους στόχους πλήρωσης αποθήκευσης αερίου, εάν εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το αέριο ως πρώτη ύλη για κρίσιμες βιομηχανίες ή εάν η κατανάλωση αερίου τους έχει αυξηθεί τουλάχιστον κατά 8% το περασμένο έτος σε σύγκριση με τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας.

Οι «27» συμφώνησαν δε να αυξήσουν τον ρόλο του Συμβουλίου για την ενεργοποίηση «συναγερμού της Ένωσης».

Η ειδοποίηση θα ενεργοποιηθεί με εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου, κατόπιν πρότασης της Επιτροπής. Η Επιτροπή υποβάλλει πρόταση για την ενεργοποίηση «συναγερμού της Ένωσης» σε περίπτωση σημαντικού κινδύνου σοβαρής έλλειψης αερίου ή εξαιρετικά υψηλής ζήτησης αερίου ή εάν πέντε ή περισσότερα κράτη μέλη που έχουν κηρύξει συναγερμό σε εθνικό επίπεδο ζητήσουν από την Επιτροπή να το κάνεις.

Κατά την επιλογή μέτρων μείωσης της ζήτησης, τα κράτη μέλη συμφώνησαν ότι θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα σε μέτρα που δεν επηρεάζουν προστατευμένους πελάτες, όπως νοικοκυριά και βασικές υπηρεσίες για τη λειτουργία της κοινωνίας, όπως κρίσιμες οντότητες, υγειονομική περίθαλψη και άμυνα.

Πιθανά μέτρα περιλαμβάνουν τη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, μέτρα για την ενθάρρυνση της αλλαγής καυσίμου στη βιομηχανία, εθνικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης, στοχευμένες υποχρεώσεις για μείωση της θέρμανσης και ψύξης και μέτρα που βασίζονται στην αγορά, όπως οι πλειστηριασμοί μεταξύ εταιρειών.

Τα κράτη μέλη θα επικαιροποιούν τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης που καθορίζουν τα μέτρα μείωσης της ζήτησης που σχεδιάζουν και θα αναφέρουν τακτικά στην Επιτροπή την πρόοδο των σχεδίων τους.

Η ρύθμιση είναι ένα εξαιρετικό και έκτακτο μέτρο, που προβλέπεται για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

Ως εκ τούτου, θα ισχύει για ένα έτος και η Επιτροπή θα προβεί σε επανεξέταση για να εξετάσει την παράτασή του υπό το φως της γενικής κατάστασης του εφοδιασμού με φυσικό αέριο στην ΕΕ, έως τον Μάιο του 2023.

Το κείμενο που συμφωνήθηκε σήμερα θα εγκριθεί επίσημα μέσω γραπτής διαδικασίας.

Η γραπτή διαδικασία θα κινηθεί και θα ολοκληρωθεί τις επόμενες ημέρες, μετά από τεχνικές αναθεωρήσεις του κειμένου.

Η ελληνική πρόταση

Η Αθήνα είχε προσέλθει στο διαπραγματευτικό τραπέζι με δύο προτάσεις: την επιστολή Μητσοτάκη στην Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού μηχανισμού αποζημίωσης των βιομηχανικών καταναλωτών για τη μείωση φυσικού αερίου και μια δεύτερη για το κόστος ρεύματος.