Ελληνοαμερικανική συμφωνία: Παρέμβαση Μητσοτάκη στη Βουλή–Προετοιμασίες για το τετ-α-τετ με Μπάιντεν

Η ατζέντα

Ευκαιρία για επισκόπηση αλλά και περαιτέρω διευθέτησης διαδικαστικών θεμάτων, καθώς επίσης πτυχών στην ατζέντα των συζητήσεων μεταξύ των δυο ηγετών αλλά και στο επίπεδο των διευρυμένων επαφών, δίνει η πρωινή συνάντηση του πρωθυπουργού με τον νέο Πρέσβη των ΗΠΑ, Τζόρτζ Τσούνη. Στο επίκεντρο θα τεθούν τα ελληνοτουρκικά και η κλιμακούμενη ένταση από την Άγκυρα, θέματα που θα συνοδεύονται και από την απαραίτητη τεκμηρίωση, που προοιωνίζεται ότι θα προσθέτει κι άλλα αντίβαρα στη σοβούσα διαβούλευση μεταξύ κυβέρνησης και νομοθετικού σώματος στις ΗΠΑ, σχετικά με τα τουρκικά F-16.

Δεν διαφεύγει της προσοχής ότι στο πρόγραμμα του πρωθυπουργού, εκτός από το τετ-α-τετ με τον Τζο Μπάιντεν, δεσπόζει και η ιστορική ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Κογκρέσο, κατά την κοινή συνεδρίαση της Βουλής των Αντιπροσώπων και της Γερουσίας, όπου έχουν νομοθετηθεί οι σημαντικότερες αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας. Επιπλέον είναι ξεκάθαρο ότι το Κυπριακό καθώς επίσης οι εντεινόμενες προκλήσεις της Άγκυρας στην ΑΟΖ αλλά και στα Βαρώσια, θα τεθούν από τον πρωθυπουργό. Άλλωστε ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δεσμευτεί δημόσια από το Συνέδριο της ΝΔ, ότι σε αυτό το ταξίδι θα εκπροσωπήσει τον ελληνισμό.

Από ελληνικής πλευράς αλλά προδήλως και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η προετοιμασία δεν αφορά μια μονοδιάστατη θεματολογία στις συζητήσεις, ο κύκλος των οποίων θα ανοίξει από την ερχόμενη Δευτέρα. Με φόντο και τις ισχυρές παρενέργειες αλλά και τη μεγάλης κλίμακας κινητοποίηση της Δύσης για τον πόλεμο στην Ουκρανία, κάτω από το μικροσκόπιο εκτός από τη στήριξη της αμυνόμενης συμμάχου, θα βρεθεί και το θέμα της ενέργειας. Τα ελληνικά σχέδια τυγχάνουν της αμερικανικής στήριξης κάτι που διεφάνη και από την πρόσφατη δραστηριότητα, της βοηθού υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Βικτόρια Νούλαντ.

Στις βαλίτσες για ΗΠΑ

Σε κάθε περίπτωση η μετάβαση άλλωστε στην Ουάσιγκτον θα πραγματοποιηθεί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, να έχει στις αποσκευές του, το αποκαλούμενο «διαμάντι» στο στέμμα της στρατηγικής συνεργασίας Ελλάδας – ΗΠΑ, την MDCA, η οποία με ονομαστική ψηφοφορία κυρώνεται απόψε το βράδυ από την Ολομέλεια της Βουλής. Με ώθηση από αυτήν την απτή απόδειξη της προσήλωσης στη διμερή συνεργασία ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα εκπέμψει κατά τη συνάντηση με τον Τζο Μπάιντεν το μήνυμα του αναβαθμισμένου ρόλου της χώρας σε περιφερειακό επίπεδο. Επίσης με όπλο την ενισχυμένη θέση γεωπολιτικά, οικονομικά και αμυντικά τις σημαντικές πρωτοβουλίες που θα αναλάβει η κυβέρνηση σε θέματα που αφορούν στην εξωτερική πολιτική. Αντίστοιχο περιεχόμενο θα έχει και το σήμα που αναμένεται να εκπέμψει με την παρέμβασή του από το βήμα της Βουλής.

Ο κ. Μητσοτάκης θα επιδιώξει μέσα από τη συζήτηση για την κύρωση του Δεύτερου Πρωτοκόλλου Τροποποίησης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας όλες οι πολιτικές δυνάμεις να πάρουν θέση αναφορικά με τις συμμαχίες αλλά και τη θέση της χώρας στον γεωπολιτικό χάρτη ο οποίος, όπως έχει επισημάνει, ανασχεδιάζεται με μεγάλη ταχύτητα. Θα αξιοποιήσει το έδαφος που δημιουργεί η καταψήφιση της συμφωνίας από τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ, για να αναδείξει ότι αυτή η στάση στρέφεται επί της ουσίας κατά του στενού χαρακτήρα, των ελληνο-αμερικανικών σχέσεων, τις οποίες «με ζήλο νεοφώτιστου είχε διατηρήσει». Θα εκθέσει όπως προϊδεάζουν οι δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών τόσο αυτήν την ασυνέπεια όπως επίσης και εκείνη που αφορά στη στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην γεωπολτική κρίση που έχει προκαλέσει η Ρωσία.

Αναπόδραστα θα κάνει ειδική μνεία για το μήνυμα που μεταφέρει σε κάθε ακροατή, ειδικά εξ’ανατολών, η ρητή αναφορά που γίνεται στο προοίμιο της συμφωνίας για «τη σταθερή απόφαση να περιφρουρούν και να προστατεύουν αμοιβαίως, Ελλάδα και Ηνωμένες Πολιτείες, την ασφάλεια, την κυριαρχία, την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα των αντιστοίχων χωρών, κατά ενεργειών οι οποίες απειλούν την ειρήνη, περιλαμβανομένης της ένοπλης επίθεσης ή της απειλής επίθεσης και επιβεβαιώνοντας την απόφασή τους να αντιταχθούν ενεργά και ανεπιφύλακτα σε κάθε τέτοια απόπειρα ή ενέργεια και τη δέσμευσή τους να καταβάλλουν τις κατάλληλες μείζονες προσπάθειες».

Το «κλειδί»

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα σταθεί στη στρατηγική σημασία της Αλεξανδρούπολης. Η συμπερίληψη της αποτέλεσε για την κυβέρνηση, ένα από τα κύρια στοιχεία, για να υπογράψει την ανανέωση της συμφωνίας. Ως απόδειξη άλλωστε της στρατηγικής αξίας της, οι προβολείς της ελληνικής διπλωματίας είναι στραμμένοι στο ό,τι η Αλεξανδρούπολη, κατά την πρώτη τηλεφωνική συνομιλία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Τζο Μπάιντεν, ιεραρχήθηκε στην κορυφή των θεμάτων για τα οποία διαμαρτυρήθηκε προς τον Πρόεδρο των ΗΠΑ.

Υπερθεματίζοντας προς αυτήν την κατεύθυνση, αναμένεται να υπενθυμίσει ότι οι νέες τύπου απειλές που ανέδειξαν οι διαδοχικές κρίσεις του 2020, στον Έβρο και στο Αιγαίο, αποδεικνύει ότι η στενότερη συνεργασία με την αμερικανική πλευρά σε περιοχές ιδιαίτερης ευαισθησίας για την Ελλάδα τις θωρακίζει για την καλύτερη αντιμετώπιση νέων προκλήσεων ασφάλειας. Στο πλαίσιο αυτό, προστίθεται στη Συμφωνία η δυνατότητα παρουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών στο στρατόπεδο «Γιαννούλης» της Αλεξανδρούπολης, με την οποία συμπληρώνεται τη δυνατότητα περιοδικής χρήσης του λιμανιού, η οποία είχε προβλεφθεί το 2019.

Από την περιστασιακή και εκ των πραγμάτων σύντομη χρήση ενός λιμανιού γίνεται η μετάβαση σε μία περιοδική μεν αλλά και πιο σταθερή χρήση ενός στρατοπέδου επί εδάφους. Τα τελευταία χρόνια και ιδίως το 2021 με την γνωστή αμερικανική άσκηση «Defender Europe 2021» που είναι η μεγαλύτερη αμερικανική άσκηση μεταφοράς στρατευμάτων που πραγματοποιείται κατ’ έτος στην Ευρώπη, η Αλεξανδρούπολη επιβεβαίωσε και ενίσχυσε τη γεωστρατηγική της αξία. Γενικά, όπως θα αναφέρει, αλλά και ειδικά για τη Βόρεια Ελλάδα η συμφωνία συμβάλλει, στην αποτροπή κινήσεων αναθεωρητισμού σε βάρος της ελληνικής κυριαρχίας και τξης εδαφικής ακεραιότητας.

Ο αντίκτυπος στο ΝΑΤΟ

Ο πρωθυπουργός θα αναδείξει την κυβερνητική οπτική, σύμφωνα με την οποία με τη ρύθμιση αυτή, αποκτά μακροχρόνιο χαρακτήρα η δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών να επενδύσουν γεωπολιτικά στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα διευρύνει τη γεωπολιτική, γεωστρατηγική αξία της Ελλάδας και τον σταθεροποιητικό της ρόλο στην κρίσιμη ζώνη: Βαλκάνια, Μαύρη Θάλασσα, Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειο. Όπως αναμένεται να επισημάνει,η συμφωνία δίνει βαθύτερο πολιτικο-διπλωματικό και επιχειρησιακό - αμυντικό αποτύπωμα στη χώρα μας μέσα στο ΝΑΤΟ που συνιστά κατά την κυβερνητική προσέγγιση, μια εξέλιξη εξισορρόπησης του τουρκικού ρόλου μέσα στη συμμαχία

Ταυτόχρονα, η Ελλάδα αποκτά επιπρόσθετη βαρύτητα και σημασία στις προσπάθειες για τη συγκρότηση και ενίσχυση της ευρωπαϊκής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας. Ενισχύεται η διαπραγματευτική της θέση μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις διαδικασίες διαμόρφωσης της νέας ευρωπαϊκής αμυντικής ταυτότητας, αλλά ταυτόχρονα ενισχύεται και η βαρύτητά της, η διαπραγματευτική της θέση κατά τη διαμόρφωση αποφάσεων εξωτερικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Ένωση.