Αλέν Μπαντιού: Να εφεύρουμε μία νέα πολιτική αλήθεια

Γύρω από αυτόν τον άξονα στράφηκε η διάλεξη την οποία έδωσε στις 5/5 στην κατάμεστη αίθουσα του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών ο Γάλλος φιλόσοφος Αλαίν Μπαντιού με τη συμμετοχή του Δημήτρη Βεργέτη, ψυχαναλυτή και διευθυντή του περιοδικού «αληthεια».

«Κινήματα σαν το ''Όρθιοι τη νύχτα'', που έχει ξεσπάσει αυτές τις ημέρες στο Παρίσι με αφορμή την προσπάθεια της γαλλικής κυβέρνησης να τινάξει στον αέρα το σύστημα των εργασιακών σχέσεων, δεν είναι σε θέση να τροποποιήσουν την ιδέα την οποία τρέφουμε περί πολιτικής. Διότι η πολιτική τείνει όχι απλώς να υποχωρήσει, αλλά να καταργηθεί - αποτελεί πλέον απλώς μιαν επινόηση της φιλοσοφίας. Και το μόνο που υπάρχει για να αντιπαρατεθεί στην απουσία της πολιτικής στον ενικό αριθμό είναι οι πολιτικές στον πληθυντικό αριθμό, με όλο το πλέγμα των ενδογενών συγκρούσεων το οποίο προϋποθέτει κάτι τέτοιο. Κι ας μην ξεχνάμε πως μαζί με την πολιτική έχουν καταργηθεί και τα κομμουνιστικά κόμματα, αφήνοντας πίσω τους τον χώρο ελεύθερο για την επέλαση του φιλελευθερισμού και την ψευδή δημοκρατία του κοινοβουλευτισμού. Τα κινήματα στο Παρίσι, αλλά και στην Αίγυπτο, την Τυνησία, την Ελλάδα ή την Τουρκία έχουν ιστορικό βάρος και προκαλούν μεγάλη συμπάθεια, αλλά απέτυχαν να μεταμορφώσουν την πολιτική και να αλλάξουν το κράτος. Και απέτυχαν επειδή δεν ήταν ικανά να δημιουργήσουν μια καινούργια πολιτική πραγματικότητα, επιτρέποντας στην παλαιά εξουσία να ανακαταλάβει το πεδίο. Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί από αυτή την άποψη η Αίγυπτος με την επιβολή μιας δικτατορίας χειρότερης από εκείνην του Μουμπάρακ», αναφέρει το δημοσίευμα του Αθηναϊκού Πρακτορείου.

Για να περάσουμε σε καινούργιες, ριζικά ανατρεπτικές μορφές πολιτικής, παρατήρησε ο Μπαντιού, δεν αρκεί να συμβούν κάποια ιστορικά γεγονότα, πρέπει να υπάρξει και μια δραστική πολιτική μεταβολή. Αυτό που συμβαίνει σε ολόκληρο τον πλανήτη ήδη από τη δεκαετία του 1980 είναι η απόλυτη καθιέρωση του καπιταλισμού. Ο καπιταλισμός κατάφερε να συνδεθεί με τη νεωτερικότητα (με το εμπόριο, την αγορά και την κατανάλωση) και να εδραιώσει σε όλους την πεποίθηση πως δεν υφίσταται καμία εναλλακτική διέξοδος. Από την άλλη πλευρά, ο ιστορικός κομμουνισμός εγκλωβίστηκε στην παράδοση: υπερασπίστηκε την εθνική ταυτότητα, αφέθηκε στη γραφειοκρατική διαχείριση του κράτους και της οικονομίας, προώθησε τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό στην τέχνη και αδυνατώντας να επιβάλει ένα ειδικό ορισμό της ελευθερίας επέτρεψε στον καπιταλισμό και τον κεφαλαιοκοινοβουλευτισμό να πυροδοτήσουν σε πλανητικό επίπεδο την επιθυμία για τη Δύση και τον φιλελευθερισμό».

Τι μπορούμε να κάνουμε απέναντι σε μια τέτοια κατάσταση; Πώς μπορούμε να προσβλέψουμε σε μιαν εντελώς νέα αρχή και αξία, που δεν είναι άλλη από τη χειραφέτηση την οποία επικαλείται ο κομμουνισμός; «Ο μόνος δρόμος είναι η εφεύρεση μιας καινούργιας νεωτερικότητας, μιας νέας πολιτικής αλήθειας, που θα αποσπάσει τους ανθρώπους από την παραπλανητική επιθυμία για τη Δύση και τον καπιταλισμό. Μόνο έτσι θα ανασυγκροτηθεί ένας πραγματικός χώρος μάχης, μόνο έτσι θα αποκτήσει η πολιτική την επαναστατική της υποκειμενικότητα, μόνο έτσι θα κερδηθεί ο αγώνας ενάντια στον θάνατο της πολιτικής».