ΚΙΝΑΛ για Εξεταστική: «Βλέπει» ευθύνες, όχι χειραγώγηση κοινής γνώμης
«Δεν μπορεί να υποστηριχθεί ο ισχυρισμός της συμπολίτευσης ότι δεν υπήρξε αθέμιτη παρέμβαση στην τελική κατάρτιση του καταλόγου των επιλεγέντων ΜΜΕ», αναφέρει το ΚΙΝΑΛ στην πορισματική του έκθεση στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τη διαφημιστική εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών για τον κορωνοϊό.
Σύμφωνα με το ΚΙΝΑΛ ωστόσο, οι βαριές κατηγορίες του ΣΥΡΙΖΑ δεν επαληθεύονται από τη διαδικασία, καθώς -όπως αναφέρουν- «υπήρξε μεν αδιαφάνεια στην επικοινωνία μεταξύ υπουργείου και διαφημιστικής εταιρείας, αυτό όμως δεν πιστοποιεί αυτομάτως ότι υπήρξε και "χειραγώγηση της κοινής γνώμης"», πως υποστηρίζει η Αξιωματική Αντιπολίτευση».
Το πόρισμα του ΚΙΝΑΛ
Ειδικότερα το ΚΙΝΑΛ αναφέρει στο πόρισμά του:
«Δύο είναι οι λόγοι που υποστηρίζουν αυτή την άποψη: αφενός ο περιορισμός τον οποίο επέβαλε η πλειοψηφία της Επιτροπής ως προς κρίσιμης σημασίας αποδεικτικά μέσα (αποκλεισμός πολιτικών προσώπων ως μαρτύρων και απουσία καταγραφής των συνεννοήσεων μεταξύ των δύο ομάδων εργασίας), αφετέρου οι καταθέσεις των δύο βασικών μαρτύρων, δηλαδή του Διευθύνοντος Συμβούλου της Εταιρείας (κ. Μιχ. Γκάλγκου) και του Προέδρου της Επιτροπής Παραλαβής του Υπουργείου (κ. Ιορδ. Γιαμουρίδη), από τις οποίες δεν καθίσταται σαφής ο τρόπος με τον οποίο καταρτίστηκε ο οριστικός κατάλογος των επιλεγέντων ΜΜΕ.
Το γεγονός ότι συγκροτήθηκαν δύο ομάδες εργασίας (του Υπουργείου και της αναδόχου εταιρείας), οι οποίες βρίσκονταν σε επικοινωνία μεταξύ τους, τηλεφωνική ή διαδικτυακή, χωρίς να τηρούνται πρακτικά συζητήσεων ή άλλη διαδικασία που να πληροί τις βασικές προϋποθέσεις διαφάνειας, προκαλεί αβεβαιότητα ως προς τους από τη Σύμβαση προβλεπόμενους ρόλους του προτείνοντος και του αποφασίζοντος· πόσω μάλλον όταν οι σύγχρονες πλατφόρμες διαδικτυακής επικοινωνίας παρέχουν τη δυνατότητα καταγραφής εικόνας και λόγου. Ως οιονεί πρακτικό συζητήσεων, η καταγραφή αυτή θα μπορούσε να καταστήσει πλήρως διαφανή την όλη διαδικασία, ιδίως τα κριτήρια επιλογής των ΜΜΕ τα οποία συμμετείχαν στην καμπάνια.
Τέλος, η αβεβαιότητα επιτείνεται και από τη σύγχυση που επικρατεί ως προς τα εξής δύο σημεία : α) την πραγματική ημερομηνία του φερόμενου ως συνταχθέντος την 1η Ιουλίου 2020 εγγράφου της Εταιρείας προς το Υπουργείο, αφού αυτό δεν φέρει αριθμό πρωτοκόλλου καθώς και από το γεγονός ότι, β) παραμένει αδιευκρίνιστη η αλληλουχία των γεγονότων που κατέληξε στην αντικατάσταση του εγγράφου της 26ης Ιουνίου από αυτό της 1ης Ιουλίου.
Για το ΚΙΝΑΛ από τις εργασίες της Εξεταστικής ως προς τις λεγόμενες “Λίστες Πέτσα” δύο βασικά συμπεράσματα θα μπορούσε να συναγάγει η Βουλή:
"α) Καταρχάς ότι η Κυβέρνηση οφείλει να τηρεί τη νομιμότητα υποβάλλοντας εγκαίρως στη γνωμοδοτική κρίση της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων τα σχέδια νομοθετικών ρυθμίσεων που επιβάλλει ο νόμος. Στην προκείμενη περίπτωση, όπως επισημαίνει η ίδια η Αρχή στην Α35/2020 Γνωμοδότησή της, οι σχετικές διατάξεις υποβλήθηκαν σε αυτήν στις 23 Σεπτεμβρίου 2020, δηλαδή την ημέρα κατάθεσης στη Βουλή του νομοσχεδίου και υπερψηφίστηκαν από τη Βουλή πέντε ημέρες αργότερα, δηλαδή στις 28 του ιδίου μηνός. Είναι προφανές ότι ουδεμία σοβαρή προσπάθεια καταβλήθηκε εκ μέρους της Κυβέρνησης, ώστε η Αρχή να έχει χρόνο επαρκή προκειμένου να ασκήσει ουσιαστικά τη γνωμοδοτική της αρμοδιότητα. Η εκ μέρους του Υπουργείου σύμπτυξη των προθεσμιών σε τόσο μεγάλο βαθμό ισοδυναμεί με διακωμώδηση της νομιμότητας.
β) Η ασάφεια που περιβάλλει το περιεχόμενο της επικοινωνίας μεταξύ Υπουργείου και αναδόχου εταιρείας ως προς την επιλογή των ΜΜΕ που θα συμμετείχαν στη διαφημιστική καμπάνια εντοπίζεται ιδίως στην ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των δύο ομάδων εργασίας. Ο άτυπος χαρακτήρας της επικοινωνίας αυτής προκαλεί σύγχυση ως προς το ποιός ήταν ο προτείνων και ποιός ο τελικώς αποφασίζων. Σύγχυση που θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί με τη κατάλληλη χρήση των δυνατοτήτων αποτύπωσης του λόγου και της εικόνας των συμμετεχόντων. Τη δυνατότητα αυτή προσφέρουν όλες οι σύγχρονες πλατφόρμες διαδικτυακής επικοινωνίας, διασφαλιζομένης κατά τα λοιπά της προστασίας των προσωπικών δεδομένων.
Σε ότι αφορά το δεύτερο σκέλος του αντικειμένου της εξεταστικής επιτροπής που αφορά στις δημοσκοπήσεις, το ΚΙΝΑΛ αναφέρει πως "αυτό που αναδεικνύεται κυρίως από την υπόθεση της Opinion Poll είναι ότι δεν λειτουργούν οι κυρωτικοί μηχανισμοί που προβλέπει ο νομοθέτης σε βάρος των εταιρειών δημοσκοπήσεων που έχουν λειτουργήσει κατά τρόπο αθέμιτο. Η κρίση αυτή αφορά κατά βάση το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης».