Το παρασκήνιο πίσω από την πρόταση Τσίπρα για νέο πλαίσιο ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, άλλωστε, είχε αναφερθεί στους βασικούς άξονες της πρότασής του κατά την παρέμβασή του στη διάσκεψη των Ευρωσοσιαλιστών στις 15 Δεκεμβρίου, τονίζοντας πως «πρέπει να αλλάξουμε τους κανόνες για να αλλάξουμε τις ζωές μας».

Είχε, μάλιστα, συζητήσει την πρότασή του κατ' ιδίαν με τον αρμόδιο Ευρωπαίο Επίτροπο Πάολο Τζεντιλόνι, τον πρωθυπουργό της Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα, και τον πρόεδρο του Δημοκρατικού Κόμματος Ιταλίας, Ενρίκο Λέτα, ο οποίος προσκάλεσε τον κ. Τσίπρα να συμμετάσχει σε συνέδριο που θα διοργανωθεί στην Ιταλία το Μάρτιο με θέμα το μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης.

Αξίζει να σημειωθεί πως η πρόταση Τσίπρα για ένα νέο πλαίσιο ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης αποτελεί ένα από τα πρώτα παραδείγματα συνεργασίας του με το νέο think tank, το οικονομικό επιτελείο και τους οικονομικούς του συμβούλους.

Συγκεκριμένα, η ιδέα να κατατεθεί πρόταση στην επίσημη πλατφόρμα της Κομισιόν ήταν της Ζωρζέτας Λάλη, υπεύθυνης για θέματα ευρωπαϊκής πολιτικής στο think tank. Ο κ. Τσίπρας την βρήκε από την πρώτη στιγμή πολύ ενδιαφέρουσα και στη συνάντηση που είχε με τον κ. Τζεντιλόνι συζήτησαν τις λεπτομέρειες πραγματοποίησης αυτής της ιδέας. Ακολούθησε η συνάντηση με τον κ. Λέτα όπου συμφώνησαν την πρόταση να την παρουσιάσει αναλυτικώς ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ σε ημερίδα που θα διοργανώσει ο επικεφαλής της ιταλικής Κεντροαριστεράς στη Ρώμη στις αρχές Μαρτίου.

Το σχέδιο, εξάλλου, εκπονήθηκε κι οριστικοποιήθηκε στις λεπτομέρειές του σε σειρά συναντήσεων του κ. Τσίπρα με τους σύμβουλους του στα θέματα οικονομικής πολιτικής (Χουλιαράκης, Κορκολής, Παυλόπουλος, Λιάκος), καθώς και με την τομεάρχη Οικονομικών, Έφη Αχτσιόγλου, και τον συντονιστή του Οικονομικού Κύκλου, Ευκλείδη Τσακαλώτο.

H πρόταση Τσίπρα για ένα νέο πλαίσιο ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης στηρίζεται σε πέντε άξονες:

Πρώτα από όλα, η άσκηση της ευρωπαϊκής δημοσιονομικής πολιτικής θα πρέπει να αντιμετωπίζει την Ευρώπη ως ενιαία οντότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης προτείνει να θεσμοθετηθεί διαδικασία συμμετρικής προσαρμογής που θα αφορά ταυτοχρόνως υπερβολικά ελλείμματα και πλεονάσματα, με ένα πλαίσιο δεσμευτικότητας για το σύνολο των κρατών- μελών. Σύμφωνα με το σκεπτικό Τσίπρα, το αναθεωρημένο πλαίσιο θα έχει την απαραίτητη ευελιξία προκειμένου να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικώς οι συνέπειες της πανδημίας, οι δομικές αδυναμίες κρατών- μελών, αλλά και της ευρωπαϊκής οικονομίας στο σύνολό της. Την ίδια ώρα, με αξιοποίηση της υφιστάμενης διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου θα διαθέτει αυτόματους δημοσιονομικούς σταθεροποιητές στη βάση νέων εργαλείων (για παράδειγμα, κοινό επίδομα ανεργίας, ελάχιστο ευρωπαϊκό εγγυημένο εισόδημα) που θα ενεργοποιούνται είτε σε συνθήκες κρίσης είτε όταν ένα κράτος- μέλος αντιμετωπίζει δημοσιονομική ανισορροπία.

Δεύτερον, προτείνεται από τον πρώην πρωθυπουργό η αναθεώρηση των στόχων του δημόσιου χρέους και του ελλείμματος ώστε ο στόχος για δημόσιο χρέος να ανέλθει στα επίπεδα που είναι σήμερα ο μέσος όρος του χρέους της ΕΕ και η ετήσια μείωση του ελλείμματος να αντικατασταθεί με την εφαρμογή ενός ετήσιου στόχου διαφορετικού για κάθε κράτος- μέλος, όπου θα λαμβάνονται εξίσου υπόψη η βιωσιμότητα του χρέους, ο επιδιωκόμενος ρυθμός ανάπτυξης, η απασχόληση, αλλά και κοινωνικοί στόχοι, όπως η μείωση των ανισοτήτων και της φτώχειας.

Τρίτον, προτείνεται από τον κ. Τσίπρα η η θέσπιση ενός κοινού, απλού και σαφούς κανόνα («golden rule») που θα αποτυπώνει το πλαίσιο αναγνώρισης της εκάστοτε δημόσιας επένδυσης ως «παραγωγικής» προκειμένου να εξαιρούνται από τη μέτρηση του ελλείμματος όσες εστιάζουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα και την ενίσχυση των συστημάτων υγείας κι εκπαίδευσης. Ταυτοχρόνως, από τη μέτρηση του ελλείμματος προτείνεται να αφαιρούνται οι δαπάνες για τη διαχείριση του προσφυγικού και η χρηματοδότηση έκτακτων φυσικών φαινομένων (σεισμών, πυρκαγιών κ.ά.).

Τέταρτον, προτείνεται από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ η σταθερή μεγέθυνση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και η διεύρυνση του ρόλου του ως μηχανισμού εξισορρόπησης των εσωτερικών ανισορροπιών, επίλυσης κρίσεων, δημιουργίας των αυτόματων δημοσιονομικών σταθεροποιητών και τελικώς μιας κοινής δημοσιονομικής πολιτικής. Παραλλήλως, ακολουθώντας το παράδειγμα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μέσω της διαδικασίας της έκδοσης κοινού χρέους προτείνεται ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός να συμβάλλει στη σταδιακή μείωση του δημόσιου χρέους των χωρών- μελών και στη δημιουργία safe assets χρεογράφων που θα συνεισφέρουν στην ενίσχυση του ρόλου του ευρώ στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος.

Πέμπτον, προτείνεται το νέο πλαίσιο ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης να βασίζεται στην ενίσχυση του ρόλου των εθνικών κοινοβουλίων και του Ευρωκοινοβουλίου, όπως και των διαδικασιών ευρείας διαβούλευσης με τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, επιστημονικών φορέων, καθώς και των κοινωνικών εταίρων.