Κεραμέως: Με τα Νέα Προγράμματα Σπουδών αλλάζει συνολικά το τι διδάσκεται στα σχολεία

Ειδικότερα, η υπουργός ανέφερε, ότι αλλάζει τόσο το περιεχόμενο, όσο και ο τρόπος διδασκαλίας σε συνδυασμό με τη γενίκευση της ψηφιακής διάστασης. Η πιλοτική εφαρμογή των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών θα ξεκινήσει αμέσως στα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία και θα είναι διετής, ενώ την άλλη εβδομάδα ξεκινά και η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών που θα συμμετέχουν σε αυτή. Οι αλλαγές αυτές αποσκοπούν, σημείωσε η κ. Κεραμέως, σε «ένα σχολείο σύγχρονο, διαδραστικό, που θα ανταποκρίνεται στις υψηλές απαιτήσεις του 21ου αιώνα» και πρόσθεσε, ότι «η συμβολή των εκπαιδευτικών και σε αυτή τη μεταρρύθμιση είναι καθοριστική».

Σχετικά με τις αντιδράσεις που εκδηλώνονται για την αξιολόγηση από την εκπαιδευτική κοινότητα, χαρακτήρισε «ψευδείς ειδήσεις» τις αναφορές για τη δημοσιοποίηση της κατηγοριοποίησης και κατάταξης των σχολείων και πρόσθεσε, πως δεν υπάρχει «απολύτως καμία σύνδεση της αξιολόγησης σχολείων με τη χρηματοδότησή τους». Η κ. Κεραμέως τόνισε, πως «ο χαρακτήρας της αξιολόγησης είναι αμιγώς βελτιωτικός, στοχεύει στο να αποτυπωθεί η υφιστάμενη κατάσταση σε σχέση με το παρεχόμενο εκπαιδευτικό έργο».

Επίσης, αναφέρθηκε στις διαφορές που έχει το νέο νομοσχέδιο για την αξιολόγηση με το νομοσχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης. Τέλος, η κ. Κεραμέως επισήμανε, ότι «είναι χρέος της Πολιτείας να επιμορφώνει τους εκπαιδευτικούς, γι' δίνουμε μεγάλη βαρύτητα σε οριζόντιες επιμορφώσεις».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκης Κεραμέως στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στη Μαργαρίτα Κιάου:

ΕΡ: Θα κλείσουν οι σχολικές μονάδες εφόσον χρειαστεί; Το υπουργείο είναι ικανοποιημένο με τα μέτρα ως τώρα; Ποια είναι η εικόνα με τα κρούσματα στα σχολεία;

ΑΠ: Δεν υπάρχει καμία συζήτηση για κλείσιμο σχολείων. Τα υγειονομικά πρωτόκολλα τηρούνται πολύ καλά στα σχολεία μας από εκπαιδευτικούς, μαθητές, τις οικογένειές τους, μέλη της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τους αυξημένους αυτοδιαγνωστικούς και εργαστηριακούς ελέγχους -σε περίπτωση κρούσματος οι στενές επαφές κάνουν 7 δωρεάν τεστ την εβδομάδα- μας επιτρέπει να εντοπίζουμε εγκαίρως κυρίως ασυμπτωματικούς φορείς και συνεπώς να περιορίζουμε σημαντικά τη διασπορά. Αυτή την ώρα βρίσκονταν σε αναστολή λειτουργίας μόλις οχτώ τμήματα σε όλη τη χώρα σε πάνω από 80.000 τμήματα συνολικά. Εάν είχαμε μαζική διασπορά στα σχολεία, τότε θα είχαμε χιλιάδες τμήματα κλειστά. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι όταν τα σχολεία άνοιξαν τον περασμένο Σεπτέμβριο, περίπου 29% των ημερήσιων κρουσμάτων αφορούσε σε παιδιά έως 18 ετών. Τώρα το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί στο 22%. Έχουμε επιλέξει συνειδητά, παρά το σημαντικό οικονομικό κόστος, να επενδύσουμε στους αυξημένους διαγνωστικούς ελέγχους στην εκπαιδευτική κοινότητα, προκειμένου να διασφαλίσουμε την ατομική και δημόσια υγεία αλλά και τη δια ζώσης λειτουργία των σχολείων μας. Παραμένουμε πάντοτε σε επιφυλακή και παρακολουθούμε πολύ στενά την εξέλιξη της πανδημίας.

ΕΡ: Πριν από λίγες ημέρες παρουσιάσατε τα Νέα Προγράμματα Σπουδών. Τι αλλάζει και από πότε θα εφαρμοστούν;

ΑΠ: Για πρώτη φορά μετά από είκοσι χρόνια αλλάζει συνολικά το τι διδάσκεται στα σχολεία από το Νηπιαγωγείο μέχρι και το Λύκειο, το πως διδάσκεται, ενώ γενικεύεται και η ψηφιακή διάσταση σε ό,τι αφορά τα προγράμματα σπουδών. Η προσπάθεια ξεκίνησε πριν από περίπου ένα χρόνο και, παρά την πανδημία, σήμερα έχουμε 166 νέα προγράμματα σπουδών. Τα 123 εκπονήθηκαν εκ νέου και 43 επικαιροποιήθηκαν μετά τη σημαντική προσπάθεια που είχε γίνει την τριετία 2011-2014. Τα προγράμματα σπουδών περιλαμβάνουν το περιεχόμενο του μαθήματος, κατευθύνουν τον σχεδιασμό του μαθήματος με ενδεικτικές δραστηριότητες και προτάσεις αξιολόγησης, ενώ προσδιορίζουν τους στόχους τους μαθήματος και τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα. Η πιλοτική εφαρμογή των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών θα ξεκινήσει αμέσως στα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία και θα είναι διετής, ενώ την άλλη εβδομάδα ξεκινά και η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών που θα συμμετέχουν σε αυτή. Η συμβολή των εκπαιδευτικών και σε αυτή τη μεταρρύθμιση είναι καθοριστική, ενώ ιδιαίτερα σημαντική είναι και η ανατροφοδότηση που αναμένουμε από εκείνους. Για όλους αυτούς τους λόγους προβλέψαμε η πιλοτική εφαρμογή των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών να είναι διετής και βεβαίως δεν θα αφορά ακόμη τους μαθητές της Β' και Γ' Λυκείου, που ετοιμάζονται για τις Πανελλαδικές εξετάσεις, αλλά η ένταξη των μεγαλύτερων τάξεων θα γίνει σταδιακά, μετά την διετία.

ΕΡ: Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Μπορείτε να δώσετε μερικά παραδείγματα;

ΑΠ: Θα σας δώσω συνολικά τρία παραδείγματα, ένα για κάθε άξονα που αλλάζει.

- Το πρώτο που αλλάζει είναι το πώς διδάσκουμε. Πλέον περνάμε σε μία πιο κριτική, πιο βιωματική προσέγγιση. Για παράδειγμα στο μάθημα της Ιστορίας, αντί οι μαθητές να αποστηθίζουν ιστορικά γεγονότα, θα καλούνται να γράψουν μία επιστολή, μπαίνοντας οι ίδιοι στη θέση ενός ιστορικού προσώπου. Αντί να αποστηθίζουν τι έκανε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, θα καλούνται να γράψουν μια επιστολή σαν να είναι ο Ελευθέριος Βενιζέλος, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα της συγκεκριμένης εποχής.

- Το δεύτερο που αλλάζει είναι το τι διδάσκουμε. Πέραν του ότι εκσυγχρονίζεται η ύλη που προβλέπουν τα προγράμματα σπουδών, γενικεύεται και η διαθεματικότητα και η διεπιστημονικότητα. Για παράδειγμα στη Φιλοσοφία, εντάσσονται θεματικές εφαρμοσμένης ηθικής, η βιοηθική και η ηθική στην τεχνητή νοημοσύνη.

- Το τρίτο που αλλάζει είναι η γενίκευση της ψηφιακής διάστασης. Για παράδειγμα στη Γεωγραφία, οι μαθητές θα μπορούν να συμμετέχουν σε εικονικές περιηγήσεις σε διάφορα μέρη ανά τον κόσμο και θα μπορούν να εξασκούνται στη χαρτογραφία κάνοντας χρήση ψηφιακών μέσων. Απαραίτητος για την υλοποίηση αυτής της διάστασης είναι ο κατάλληλος εξοπλισμός, εξ ου και ένα σημαντικό κονδύλι του Ταμείου Ανάκαμψης αφορά στην αγορά διαδραστικών πινάκων που θα μπουν στα σχολεία μας.

ΕΡ: Πού αποσκοπείτε με αυτές τις αλλαγές;

Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα σχολείο σύγχρονο, διαδραστικό, που θα ανταποκρίνεται στις υψηλές απαιτήσεις του 21ου αιώνα. Βρισκόμαστε στο μέσο της θητείας και στον τομέα της Παιδείας έχουμε ήδη υλοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος του κυβερνητικού προγράμματος που είχε εξαγγείλει η Νέα Δημοκρατία και ο πρόεδρος Κυριάκος Μητσοτάκης. Τα νέα προγράμματα σπουδών έχουν πολλαπλά οφέλη, για τους μαθητές, για τους εκπαιδευτικούς, για το σχολικό περιβάλλον. Με τα νέα προγράμματα, οι μαθητές έρχονται σε επαφή με σύγχρονη γνώση στη βάση επιστημονικών και κοινωνικών εξελίξεων, μαθαίνουν μέσω νέων, βιωματικών και συμμετοχικών μεθόδων διδασκαλίας, ενώ εκπαιδεύονται στο πώς να σκέφτονται δημιουργικά και κριτικά και να εστιάζουν στην ουσία της γνώσης αντί να αποστηθίζουν άκριτα την ύλη. Την ίδια στιγμή οι εκπαιδευτικοί ενδυναμώνονται ώστε να γίνουν σχεδιαστές και συντονιστές ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος μάθησης, ενθαρρύνονται να οραματιστούν και να πρωτοτυπήσουν, ενώ παράλληλα αποκτούν πρόσβαση σε πλούσιο υποστηρικτικό υλικό, εκπαιδευτικά εργαλεία και κοινότητες μάθησης. Όλα τα παραπάνω έχουν σαν αποτέλεσμα το σχολικό περιβάλλον να εξελίσσεται σε ζωντανό εργαστήριο έρευνας, επικοινωνίας, δράσης και έκφρασης, να εμπνέει, να ευαισθητοποιεί και να ενεργοποιεί τη σχολική κοινότητα, και ταυτόχρονα να γίνεται ελκυστικό, να κεντρίζει το ενδιαφέρον και την περιέργεια των μαθητών.

ΕΡ: Το τελευταίο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας έφερε αντιδράσεις από τον εκπαιδευτικό κόσμο, οι ομοσπονδίες του οποίου επισημαίνουν, πως τέτοιες μεταρρυθμίσεις οδηγούν σε ένα «αυταρχικό, ταξικό, εμπορευματοποιημένο σχολείο ανισοτήτων». Η ΟΛΜΕ αναφέρει, επίσης, ότι η νέα αξιολόγηση του υπουργείου οδηγεί, μεταξύ άλλων, στην κατηγοριοποίηση των σχολείων σε «καλά-μέτρια-κακά», πρόσθετη γραφειοκρατική δουλειά για τους εκπαιδευτικούς σε ώρες μη εργασίας τους, ενώ ανοίγει το δρόμο στα σχολεία, προκειμένου να επιβιώσουν, να ψάχνουν για χρηματοδότηση από μη δημόσιους θεσμούς. Ποια είναι η θέση του υπουργείου;

ΑΠ: Η αξιολόγηση είναι ένα εξαιρετικά πολύτιμο εργαλείο που εφαρμόζεται σε πολλές χώρες εδώ και τριάντα χρόνια. Ο χαρακτήρας της είναι αμιγώς βελτιωτικός, στοχεύει στο να αποτυπωθεί η υφιστάμενη κατάσταση σε σχέση με το παρεχόμενο εκπαιδευτικό έργο, να εντοπιστούν τα σημεία που έχουν περιθώρια βελτίωσης και να επιτευχθεί η βελτίωση αυτή, αναβαθμίζοντας συνολικά την εκπαίδευση στη χώρα μας. Η αξιολόγηση λοιπόν που έχει ξεκινήσει κινείται σε συγκεκριμένους άξονες, όπως οι καινοτόμες διδακτικές μέθοδοι και η εξωστρέφεια. Εάν για παράδειγμα διαπιστωθεί ότι ένα σχολείο δεν κάνει καθόλου δράσεις εξωστρέφειας, αυτό σημειώνεται ως πεδίο βελτίωσης και ενθαρρύνεται η συμμετοχή σε προγράμματα όπως Erasmus+, e-twinning και άλλα ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα που προσφέρουν αυτή τη δυνατότητα και αποφέρουν σημαντικά οφέλη στα παιδιά.

Εντυπωσιάζει πάντα η μανία καλλιέργειας κραυγαλέων "fake news" από κάποιους για να τρομοκρατήσουν εκπαιδευτικούς. Και εξηγούμαι: δεν υπάρχει πουθενά πρόβλεψη για δημοσιοποίηση κατηγοριοποίησης και κατάταξης σχολείων, όπως δολίως αναφέρουν κάποιοι, επίσης δεν υπάρχει απολύτως καμία σύνδεση της αξιολόγησης σχολείων με τη χρηματοδότησή τους - αυτή είναι τελείως ανεξάρτητη και γίνεται απευθείας από τους Δήμους.

Ας είμαστε ξεκάθαροι: επιλέξαμε να αποδώσουμε εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στους εκπαιδευτικούς στη διαδικασία της αξιολόγησης. Το σύστημα ζητάει από τους ίδιους να αποτυπώσουν την υφιστάμενη κατάσταση και να διαγνώσουν περιθώρια βελτίωσης. Και οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι σχεδόν το σύνολο των σχολείων της χώρας μας -περισσότερα από 13.000- έχουν ήδη συμπληρώσει την πρώτη φάση αξιολόγησης. Θεωρώ δε αδιανόητη την πρακτική συνδικαλιστικών ηγεσιών που μοίρασαν στα σχολεία «φασόν» κείμενα αξιολόγησης. Αφενός γιατί ωθεί τους εκπαιδευτικούς σε παραβίαση του νόμου, ο οποίος ρητά προβλέπει εξειδικευμένη για κάθε σχολείο αξιολόγηση, προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητές του, αφετέρου γιατί υποτιμά και επιχειρεί να χειραγωγήσει τους εκπαιδευτικούς, ζητώντας τους να κοροϊδέψουν στην ουσία τους ίδιους τους συναδέλφους τους και τους μαθητές τους, αποκρύπτοντας την αλήθεια σχετικά με περιθώρια βελτίωσης και θετικές δράσεις. Επιχειρεί να τους αφαιρέσει το δικαίωμα να συζητήσουν για το πώς μπορεί να γίνει το σχολείο καλύτερο. Είναι καίριας σημασίας το γεγονός ότι η πλειονότητα των σχολείων συμμετείχε κανονικά στη διαδικασία και η αξιολόγηση εφαρμόζεται επιτέλους για πρώτη φορά οριζοντίως στη χώρα μας. 'Αλλωστε η ίδια η κοινωνία όχι απλά ζητά, αλλά απαιτεί, αξιολόγηση, και η απαίτηση αυτή γίνεται πράξη.

ΕΡ: Στην απεργία - αποχή από την αξιολόγηση σημειώθηκε η μεγαλύτερη κινητοποίηση εκπαιδευτικών των τελευταίων χρόνων, με το 90% να δηλώνει κατά του νομοσχεδίου. Συμμετείχε και η ΔΑΚΕ εκπαιδευτικών, παράταξη που πρόσκειται στη Νέα Δημοκρατία, η οποία είχε ταχθεί θετικά για την αξιολόγηση του ν/σ Γαβρόγλου. Ποιες οι διαφορές του νέου νομοσχεδίου με το ν/σ Γαβρόγλου; Προηγήθηκε συζήτηση με τους εκπαιδευτικούς φορείς;

ΑΠ: Ασφαλώς και προηγήθηκε συζήτηση με τους εκπαιδευτικούς φορείς αλλά και με εκπαιδευτικούς στα σχολεία, σε επισκέψεις που κάνουμε συστηματικά πάνω από 2 χρόνια τώρα. 'Αλλωστε αρκετές από τις αλλαγές που εν τέλει εισήχθησαν στην αξιολόγηση προήλθαν από θέματα που έθιξαν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί. Για παράδειγμα, σχετικά με την αξιολόγηση εκπαιδευτικών, κάποιοι εκπαιδευτικοί είχαν εκδηλώσει προβληματισμό για το ενδεχόμενο η αξιολόγησή τους να γίνεται μόνο από τον Διευθυντή με τον οποίο μπορεί να μην διατηρούν καλές σχέσεις. Εισακούοντας αυτόν τον προβληματισμό, προβλέψαμε στις τελικές διατάξεις η αξιολόγηση να γίνεται από 3 πρόσωπα: τον Διευθυντή Σχολείου, τον Σύμβουλο παιδαγωγικής ευθύνης του σχολείου και τον Σύμβουλο της συγκεκριμένης ειδικότητας.

Σχετικά με διαφορές με το νομοσχέδιο ΣΥΡΙΖΑ το οποίο δεν εφαρμόστηκε ποτέ, θα αναφέρω κάποιες ενδεικτικά:

- Εκείνο δεν είχε καθόλου αξιολόγηση εκπαιδευτικών, είχε μόνο αξιολόγηση σχολικής μονάδας, και τούτο γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ είχε πάρει ξεκάθαρη θέση κατά της αξιολόγησης εκπαιδευτικών.

- Η δε αξιολόγηση σχολικής μονάδας προβλεπόταν μόνο εσωτερική (δηλ. μόνο από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς).

Εμείς προβλέψαμε υποστηρικτικό ρόλο στη διαδικασία αξιολόγησης σχολικής μονάδας και στους συμβούλους εκπαίδευσης και στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και στην Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

ΕΡ: Οι εκπαιδευτικοί ζητούν μόνιμη συστηματική επιμόρφωση κάθε 5-7 έτη σε ειδικά προγράμματα στο Πανεπιστήμιο, όπως είχε συμβεί παλιότερα. Είναι μια πρόταση που το υπουργείο θεωρεί χρήσιμη;

ΑΠ: Η αλήθεια είναι ότι στο παρελθόν η Πολιτεία δεν έκανε κατά τη γνώμη μου όσα έπρεπε για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Είναι χρέος της Πολιτείας να επιμορφώνει τους εκπαιδευτικούς, γι' αυτό και από την ανάληψη των καθηκόντων μας δίνουμε μεγάλη βαρύτητα σε οριζόντιες επιμορφώσεις. Για οποιαδήποτε καινοτομία εισάγεται στα σχολεία, όπως για παράδειγμα τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων, παρέχουμε επιμόρφωση στους εκπαιδευτικούς μας προκειμένου να τους δώσουμε τα εργαλεία και τα εφόδια που απαιτούνται για να εξελίσσονται διαρκώς και να βελτιώνεται το παρεχόμενο εκπαιδευτικό έργο. Η ενίσχυση της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών μας - και σε καινοτομίες αλλά και σε άλλους τομείς, όπως στους βασικούς εγγραμματισμούς - αποτελεί ξεκάθαρη προτεραιότητά μας.