Η ελληνική «ακτινογραφία» της συνάντησης Μπάιντεν – Ερντογάν

Καταρχάς τα διαμειβόμενα πίσω από τις κλειστές πόρτες καταδεικνύουν ότι οι θέσεις του Προέδρου των ΗΠΑ έκοψαν τα φτερά του Ταγίπ Ερντογάν.

Αυτό το συμπέρασμα-όπως εξηγείτο από αρμόδιες πηγές- και παρά τα επικοινωνιακά τεχνάσματα της Άγκυρας, εδράζεται τόσο στο επίσημο ανακοινωθέν του Λευκού Οίκου όσο και στις διαρροές αμερικανών αξιωματούχων, πριν αλλά και μετά τις συνομιλίες διάρκειας 65 λεπτών.

«Ο Πρόεδρος Μπάιντεν επιβεβαίωσε την αμυντική μας συνεργασίας και τη σημασία της Τουρκίας ως Συμμάχου στο ΝΑΤΟ, αλλά σημείωσε τις ανησυχίες των Ηνωμένων Πολιτείων για την κατοχή από την Τουρκία του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400. Επίσης τόνισε τη σημασία των ισχυρών δημοκρατικών θεσμών, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου για την ειρήνη και την ευημερία», είναι η χαρακτηριστική αναφορά στην ανακοίνωση της αμερικανικής προεδρίας.

Από τις συζητήσεις προκύπτει με σαφήνεια ότι η αμερικανική πλευρά έθιξε εμφατικά το ζήτημα της Ανατολικής Μεσογείου, με την ξεκάθαρη σύσταση για αποφυγή στη δημιουργία νέων κρίσεων σε περιφερειακών επίπεδο.

Παρότι η Τουρκική Προεδρία, αλλά και στην τοποθέτησή του ο Ταγίπ Ερντογάν επιχείρησε να εξαφανίσει από την ατζέντα των συζητήσεων με τον Τζο Μπάιντεν το συγκεκριμένο θέμα: «Υπήρξε θετική ατμόσφαιρα. Συζητήθηκαν οι διμερείς σχέσεις και τα περιφερειακά ζητήματα», ήταν η διατύπωσή που επελέγη από τους Τούρκους επικοινωνιολόγους για την ανακοίνωση που εξέδωσε η τουρκική Προεδρια.

Επιπλέον, όπως μεταδόθηκε από πηγές από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στο τραπέζι μπήκαν και τα βασικά αγκάθια στις σχέσεις με ΗΠΑ και Ε.Ε. Αυτά δεν είναι άλλα από τα ευαίσθητα ζητήματα του σεβασμού στα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και στο κράτος δικαίου. Στην ανάλυση που γίνεται από τους ίδιους αξιωματούχους προβάλλεται και η σημασία της στάσης Μπάιντεν σε μια από τις επιδιώξεις Ερντογάν για ένα εξοπλιστικό ριμπάουντ μετά την αμετάκλητη αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F-35.

Η προσπάθεια να παρακάμψει τα εμπόδια των Αμερικανών νομοθετών, αποσπώντας από αυτήν την συνάντηση μια πολιτική λύση από τον Τζο Μπάιντεν. Βάζοντας έτσι στο ταμείο του ραντεβού με τον Αμερικανό Πρόεδρο την αναβάθμιση των τουρκικών F-16 αλλά και την προμήθεια νέων μαχητικών αυτού του τύπου, έπεσε στο κενό.

Εξ ου και η διατύπωση στη δήλωση του Αμερικανού Προέδρου: «Υπάρχει μια διαδικασία που πρέπει να περάσουμε στις Ηνωμένες Πολιτείες και δεσμευόμαστε για τη συνέχιση των εργασιών μέσω αυτής της διαδικασίας». Κατέστη, όπως εξηγείται από τις ίδιες αρμόδιες πηγές, σαφές ότι το Κογκρέσο πλέον έχει τον πρωτεύοντα λόγο και ρόλο στη διαμεσολάβηση των διμερών σχέσεων.

Στο ίδιο φόντο προστίθεται και η εκτίμηση που γίνεται από αναλυτές ότι ο Προέδρος των ΗΠΑ δεν είναι ούτε διατεθειμένος αλλά ούτε και μπορεί να ξοδέψει πολιτικό κεφάλαιο για να αποδυθεί σε ενέργειες πίεσης στο Κογκρέσο για να βοηθήσει στην ευόδωση των στόχων του Ταγίπ Ερντογάν.

Εξίσου εύγλωττη η σημειολογία αυτής της δεύτερης επαφής Μπάιντεν - Ερντογάν που συνοδεύεται από την κυρίαρχη ανάλυση ότι η συνάντηση της Ρώμης δεν θα καθίστατο πραγματοποιήσιμη εάν ο Ταγίπ Ερντογάν δεν υποχωρούσε στο θέμα της απέλασης των 10 πρεσβευτών. Όμως δεν επρόκειτο για το τετ-α-τετ που επιζητούσε ο Τούρκος Πρόεδρος με τον Αμερικανό ομόλογό του. Την ατμόσφαιρα αμηχανίας δε, μπροστά στις καμέρες με τις ψυχρές χειραψίες και τα ανέκφραστα πρόσωπα, διαδέχθηκε το ανακοινωθέν με την τυπική διπλωματική γλώσσα.

Έμπειροι παρατηρητές μάλιστα το συνέκριναν με το θερμού ύφους, περιεχόμενο, της επιστολής του Άντονι Μπλίνκεν στον Κυριάκο Μητσοτάκη αλλά και της κοινής δήλωσης του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας και του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια με την οποία επισφραγίστηκε ο 3ος γύρος του Στρατηγικού Διαλόγου, Ηνωμένων Πολιτείων Αμερικής και Ελλάδας.