ΕΕ και στρατηγική αυτονομία: Έτος ευρωπαϊκής Άμυνας «κηρύσσεται» το 2022

Δίνοντας τον «τόνο», ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, «κηρύσσει» το 2022 ως «έτος ευρωπαϊκής άμυνας», και η συζήτηση για την άμυνα και την ασφάλεια «θερμαίνεται» στις 5 Οκτωβρίου σε δείπνο των αρχηγών και κρατών και κυβερνήσεων των «27» στη Σλοβενία, που θα προηγηθεί της Συνόδου της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια.

Στο προσκήνιο έχουν επανέλθει επιτακτικά μακροχρόνιες ανησυχίες αναφορικά με τις στρατιωτικές δυνατότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και την έλλειψη συντονισμού μεταξύ των κρατών-μελών.

Και στην επίμαχη δήλωση του Σαρλ Μισέλ, διακρίνεται σαφής παραδοχή ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει πλέον να αντιμετωπίσουν τη διάχυτη αμφιβολία ότι η ΕΕ μπορεί να προστατεύσει τον εαυτό της στρατιωτικά, όπως έρχεται να επισημάνει σε σχετικό του άρθρο το Politico.

Το ζήτημα της ευρωπαϊκής άμυνας έρχεται επί τάπητος στους «27» και με τη δυναμική που προκαλεί η αμυντική συμφωνία Ελλάδας-Γαλλίας, την οποία o πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει χαρακτηρίσει ως «ένα πρώτο τολμηρό βήμα προς την ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία», με την Γαλλίδα υπουργό Άμυνας, Φλοράνς Παρλί, να συμπληρώνει πως πρόκειται για τεκμήριο μίας φιλόδοξης ευρωπαϊκής άμυνας.

Τα πρώτα μηνύματα που έχουν έλθει από την ΕΕ ως προς την αμυντική συμφωνία είναι θετικά, με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές να εκτιμούν πως «θα καταστήσει δυνατή την περαιτέρω συμβολή στην ευρωπαϊκή άμυνα και την ευρωατλαντική ασφάλεια», κάνοντας λόγο για μία «στρατηγική εταιρική σχέση που ενισχύει τους δεσμούς Ελλάδας-Γαλλίας με πλήρη σεβασμό των δεσμεύσεων εντός της ΕΕ και του ΝΑΤΟ».

Από ελληνικής πλευράς, ο κ. Μητσοτάκης εκτιμά ότι η συζήτηση αναφορικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία «έχει ξεκινήσει να αποκτά πραγματικό περιεχόμενο», και θεωρεί ότι με την έναρξη της γαλλικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από την 1η Ιανουαρίου του 2022 θα μπορέσει να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος προς αυτή την κατεύθυνση.

Σαρλ Μισέλ: «Λιγότερη εξάρτηση, μεγαλύτερη επιρροή»

Στο πλαίσιο αυτό, ήλθε και η αναφορά του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, περί «έτους ευρωπαϊκής άμυνας» το 2022.

«Θέλουμε λιγότερη εξάρτηση. Θέλουμε μεγαλύτερη επιρροή, επειδή έχουμε αξίες να προωθήσουμε και να υπερασπίσουμε, και πολίτες να προστατεύσουμε» δήλωσε σήμερα, Σάββατο, ο Σαρλ Μισέλ κατά την απονομή του Βραβείου «Καρλομάγνος» στον πρόεδρο της Ρουμανίας Κλάους Γιοχάνις. Είχε προηγηθεί η πρόσκλησή του προς τους «27» για το δείπνο της 5ης Οκτωβρίου, σε ανάλογο ύφος.

«Η μεγαλύτερη αυτονομία μας πρέπει να βασίζεται σε δύο στρατηγικούς πυλώνες: Την κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη και την ασφάλεια. Ο πρώτος πυλώνας είναι οικονομικός και κοινωνικός. Ο δεύτερος πυλώνας είναι αυτός της ασφάλειάς μας. Η Ατλαντική Συμμαχία είναι η ραχοκοκαλιά της. Ενίσχυση της αμυντικής Ευρώπης σημαίνει ενίσχυση της Συμμαχίας. Οι ισχυρότεροι σύμμαχοι κάνουν ισχυρότερες συμμαχίες. Το 2022 θα είναι επομένως η χρονιά της ευρωπαϊκής άμυνας» υπογράμμισε.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναγνώρισε, επίσης, τις βαθιές και ιστορικές διαιρέσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τη «στρατηγική αυτονομία».

«Γνωρίζουμε ότι η στρατηγική αυτονομία, αυτή η έκφραση μπορεί να έχει διάφορες αποχρώσεις, μπορεί επίσης μερικές φορές να αποτελεί αντικείμενο παρεξηγήσεων, ίσως ακόμη και υποψιών» είπε.

«Όσοι τάσσονται υπέρ της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας υποψιάζονται ότι μερικές φορές όσοι φαίνονται πιο απρόθυμοι θέλουν να επιβραδύνουν την ενσωμάτωση. Και άλλοι βλέπουν σε μεγαλύτερη ενδυνάμωση τον κίνδυνο αποδυνάμωσης της Ατλαντικής μας Συμμαχίας» δήλωσε.

«Ο στόχος για μεγαλύτερη αυτονομία δεν είναι νέος» σημείωσε ο Σαρλ Μισέλ, λέγοντας πως η ιδέα είχε υποστηριχθεί και στο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένης της συνόδου του 2019 στη Ρουμανία.

«Θα προστατεύσουμε τους πολίτες μας και θα εγγυηθούμε την ασφάλειά τους επενδύοντας στη δύναμή μας για να πείσουμε και στη δύναμή μας να αναγκάσουμε, και συνεργαζόμενοι με τους διεθνείς εταίρους μας» συνέχισε ο Σαρλ Μισέλ.

Η αναφορά του στους διεθνείς εταίρους ήλθε προκειμένου να καθησυχάσει τις χώρες της ΕΕ που πιστεύουν ότι η ασφάλειά τους μπορεί να διασφαλιστεί μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το αν αυτές οι χώρες είναι έτοιμες να αλλάξουν αυτή τη θεμελιώδη προϋπόθεση σύντομα, μένει να το δούμε, σχολιάζει ενδεικτικά το Politico.

Ως προς το δείπνο της προσεχούς Τρίτης, ο Σαρλ Μισέλ ανέφερε πως θα ξεκινήσει μία συζήτηση μεταξύ των ηγετών επί νέας διακήρυξης στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΝΑΤΟ, η οποία θα εντατικοποιηθεί στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών τον Μάρτιο.

Όπως έχει επισημάνει και στη σχετική επιστολή του προς τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, στη συνάντηση θα πραγματοποιηθεί μία «στρατηγική συζήτηση» για τον ρόλο της ΕΕ «στη διεθνή σκηνή υπό το φως των πρόσφατων εξελίξεων στο Αφγανιστάν, της εταιρικής σχέσης ασφάλειας AUKUS και της εξέλιξης των σχέσεων με την Κίνα».

«Όπως συμφωνήσαμε στη Στρατηγική Ατζέντα 2019-2024, πρέπει να ακολουθήσουμε μια στρατηγική πορεία δράσης και να αυξήσουμε την ικανότητά μας να ενεργούμε αυτόνομα για να προστατεύσουμε τα συμφέροντά μας, να υποστηρίξουμε τις αξίες και τον τρόπο ζωής μας και να βοηθήσουμε στη διαμόρφωση του παγκόσμιου μέλλοντος. Αυτό απαιτεί η ΕΕ να γίνει πιο διεκδικητική και αποτελεσματική» αναφέρει ο Σαρλ Μισέλ.

«Οι σχέσεις με στρατηγικούς εταίρους, συμπεριλαμβανομένων των υπερατλαντικών εταίρων μας, και των αναδυόμενων δυνάμεων πρέπει να αποτελούν βασικό συστατικό μιας ισχυρής εξωτερικής πολιτικής. Οι στόχοι μας από αυτή την άποψη δεν έχουν αλλάξει, αλλά οι πρόσφατες εξελίξεις απαιτούν από εμάς να σκεφτούμε πώς να τους επιτύχουμε καλύτερα» προσθέτει.

Ζοζέπ Μπορέλ: Ήρθε η στιγμή για τον ευρωπαϊκό στρατό

Ο Ζοζέπ Μπορέλ, ο πιο ένθερμος υπέρμαχος ενός ευρωπαϊκού στρατού αφότου αποσύρθηκε ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, έχει προειδοποιήσει πως η τροπή που έλαβαν οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν με την απόσυρση των ΗΠΑ πρέπει να ωθήσει τους Ευρωπαίους να αποκτήσουν ικανότητες στρατιωτικής επέμβασης για να αντιμετωπίσουν τις προσεχείς κρίσεις που παραμονεύουν στο Ιράκ και στο Σαχέλ.

«Ορισμένες χώρες θα θέσουν ερωτήματα για τον Αμερικανό σύμμαχο, ο οποίος, όπως είπε ο Τζο Μπάιντεν, δεν θέλει πια να πολεμά τους πολέμους των άλλων» δήλωνε ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας στα μέσα Αυγούστου, όσο πλησίαζε η καταληκτική προθεσμία της οριστικής απόσυρσης των ΗΠΑ και η λήξη της επιχείρησης εκκένωσης -που τελικά άφησε πίσω εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες ευάλωτους Αφγανούς.

«Δεν υπάρχει εναλλακτική για τους Ευρωπαίους. Πρέπει να οργανωθούν για να αντιμετωπίσουν τον κόσμο όπως είναι και όχι όπως τον ονειρεύονται. Προτείνουμε να αποκτήσει η Ευρωπαϊκή Ενωση μία δύναμη ταχείας αντίδρασης 50.000 στρατιωτών ικανή να αντιδράσει σε συνθήκες όπως αυτές που ζούμε στο Αφγανιστάν» υπογράμμισε ο Μπορέλ με τον Σαρλ Μισέλ να συμπληρώνει κατά την ίδια περίοδο πως «η στρατηγική αυτονομία παραμένει στην κορυφή της ατζέντας».