Τσίπρας στον ΣΕΒ: Χρειαζόμαστε μια νέα οικονομική πολιτική

Ξεκινώντας την ομιλίας του, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ανέφερε:

«Τα μεγάλα ερωτήματα που κυριαρχούν αυτή τη στιγμή σε ολόκληρο τον κόσμο είναι δύο:

-Πώς θα ανασχέσουμε την κλιματική κρίση.

-Και πώς θα ανασχέσουμε τις συνέπειες του οικονομικού μοντέλου των τελευταίων δεκαετιών.

Ερωτήματα που δεν τα έθεσε η πανδημία. Η πανδημία όμως έκανε εξαιρετικά επείγον να απαντηθούν. Εδώ και περίπου μια δεκαετία, οι ηγεσίες της Δύσης προσπαθούν να αγνοήσουν τον ελέφαντα στο δωμάτιο. Διάφορες αφηγήσεις σε κάθε χώρα ή και διεθνώς, εμφανίστηκαν για να πείσουν τους πολίτες ότι το κυρίαρχο οικονομικό μοντέλο είναι μια χαρά, απλά υπάρχουν αυτοί που το εμποδίζουν να ανθήσει.

Στην Ελλάδα ήταν το κοινωνικό κράτος. Στις ΗΠΑ ήταν η φορολογία των επιχειρήσεων. Στη Γαλλία ήταν το ασφαλιστικό. Στην Αγγλία ήταν η καταπιεστική Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε κάθε γωνιά του κόσμου, πάντα κάτι άλλο έπρεπε να φταίει εκτός από το προφανές:

Το κυρίαρχο οικονομικό δόγμα. Η πανδημία δυστυχώς κατέδειξε το προφανές αλλά και την ανάγκη υπέρβασης του.

Σε αυτό το περιβάλλον, όποιος αντιμετωπίζει τα πράγματα με στοιχειώδη υπευθυνότητα, βάζει στο τραπέζι το ζήτημα μιας νέας οικονομικής πολιτικής η οποία:

• Θα μειώσει τις ανισότητες.
• Θα προστατέψει το περιβάλλον.
• Θα συμβάλλει σε μια μακρά, βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη.»

Ο Μπάιντεν

Στη συνέχεια, ο κ. Τσίπρας επισήμανε: «Ο Πρόεδρος Μπάιντεν έγκαιρα σημείωσε το τέλος του παλιού κόσμου και της ψευδαίσθησης των trickle-down economics. 83 πολυεκατομμυριούχοι και δισεκατομμυριούχοι από 7 χώρες, δημοσίευσαν πρόσφατα ένα μανιφέστο που λέει: Φορολογήστε μας. Oι G7 έβαλαν στο τραπέζι το την πρόταση για ένα παγκόσμιο εταιρικού φόρου για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις. O OHE μιλά για την ανάγκη καταπολέμησης της ακραίας φτώχειας. Ο ΠΟΥ προειδοποιεί για την ανάγκη μείωσης των ωρών εργασίας. Ακόμα και το ΔΝΤ, κάλεσε τα κράτη να αυξήσουν τη φορολογία στο μεγάλο πλούτο.

Τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά; Ανακάλυψαν τα καλά του σοσιαλισμού; Όχι φυσικά. Είναι μια σειρά προτάσεων που εδράζονται σε μια στοιχειώδη νέα κοινή λογική. Ανεξάρτητα αν κάποιος τις υποστηρίζει ηθικά και ιδεολογικά, ή απολύτως συμφεροντολογικά, δεν έχει καμία σημασία.

Σημασία έχει ότι συζητάμε σε μια νέα βάση. Στην Ελλάδα, δυστυχώς σήμερα αυτή η συζήτηση μοιάζει ξένη. Σχεδόν αιρετική. Οποιαδήποτε αντίστοιχη πρόταση θεωρείται σπατάλη, λαϊκισμός, λεφτόδεντρα.

Και φυσικά, το αναμάσημα όλων εκείνων των συνταγών που οδήγησαν τη χώρα στα μνημόνια και τη χρεοκοπία, εμφανίζονται ξανά στον αφρό ως «αναπτυξιακή πολιτική». Η Ελλάδα σήμερα, τον καιρό που ο κόσμος αλλάζει, έχει μια κυβέρνηση βυθισμένη στις εμμονές της. Βυθισμένη σε μια αναχρονιστική φούσκα στην οποία ζει μαζί με τους χορηγούς της.»

Η κρίση

Ο Αλέξης Τσίπρας είπε ακόμα:

«Εκ των πραγμάτων η κρίση της ελληνικής οικονομίας αποδίδεται στην ανάπτυξη των παραδοσιακών τομέων με ισχυρά πλεονεκτήματα (της ναυτιλίας, του τουρισμού και των κατασκευών), και στην ψευδαίσθηση της περιόδου, πριν από την κρίση του 2008, ότι τα μεγάλα έργα, η πιο εσωστρεφής οικονομία, και η κατανάλωση, μαζί με τις μαζικές ιδιωτικοποιήσεις, διασφαλίζουν τη ροή διεθνών πόρων στην οικονομία και μπορούν να στηρίξουν μια γρήγορη και βιώσιμη ανάπτυξη.

Το μοντέλο χρεοκόπησε με δραματικές επιπτώσεις και μία δεκαετία μνημονιακών ρυθμίσεων που βύθισαν την οικονομία. Η επαναφορά του ίδιου μοντέλου είναι εξοργιστική.

Ιδιωτικοποιήσεις σε ότι απέμεινε στο δημόσιο, πιο ελαστική αγορά εργασίας, και ιδιωτικοποίηση μέρους του κοινωνικού κράτους, (επικουρικές συντάξεις, κολέγια, υγεία), Real Estate, τουρισμός, και ΣΔΙΤ παντού, αποτελεί ένα νέο περιτύλιγμα της παλιάς αποτυχημένης συνταγής που διαμορφώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του '90.»

Το ευνοϊκό περιβάλλον

Στη συνέχεια, ο πρώην πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο οικονομικό περιβάλλον: «Η κυβέρνηση πριν την πανδημία παρέλαβε μια ευνοϊκή δημοσιονομική και οικονομική κατάσταση (την πιο τακτοποιημένη οικονομία που παρέλαβε κυβέρνηση ποτέ τολμώ να πω).

-Δημοσιονομικά το μαξιλάρι των 37 δις ευρώ για πρώτη φορά στη νεοελληνική ιστορία.

-11 τρίμηνα συνεχούς ανάπτυξης απί κυβέρνησής μας και κατάφερε να επιβραδύνει την οικονομία ήδη το 4^ο τρίμηνο του 2019 και το πρώτο του 2020 πριν την πανδημία

Και μετά την πανδημία αντιμετώπισε το πιο ευνοϊκό περιβάλλον. Έχει διαθέσιμα εργαλεία περισσότερα από οποιαδήποτε κυβέρνηση στο παρελθόν. Άρση του δημοσιονομικού πλαισίου, αγορά ελληνικών ομολόγων από ΕΚΤ, Ταμείο Ανάκαμψης και άλλοι ευρωπαικοί πόροι τακτοποιημένο διάδρομο στην αποπληρωμή του χρέους).

Παρόλα αυτά και εξαιτίας της πολιτικής της κυβέρνησης (από τη φορολογία μέχρι τα εργασιακά και από τον τρόπο που σκέφτεται να αξιοποιήσει τους ευρωπαϊκούς πόρους μέχρι τον πτωχευτικό κώδικα και τις τράπεζες) η χώρα κινδυνεύει να αντιμετωπίσει ξανά δημοσιονομικό πρόβλημα σε ενάμισι με δύο χρόνια !!! Και αυτό δε μας αξίζει να το ζήσουμε ξανά. Αν συμβεί θα είναι αποκλειστικά ευθύνη των πολιτικών επιλογών της σημερινής κυβέρνησης και της παρωχημένης συνταγής που επιλέγει.

Οι μόνοι ωφελημένοι από αυτή την συνταγή είναι οι ιδιοκτήτες της παλιάς Ελλάδας. Όσων θέλουν το παιχνίδι της ελεύθερης αγοράς αλλά με σημαδεμένα χαρτιά. Όσων στην πραγματικότητα φοβούνται τον ανταγωνισμό, φοβούνται να αναμετρηθούν στο επίπεδο της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων. Και οικτίρουν το κράτος, αλλά απαιτούν από αυτό να τους συντηρεί και να τους προστατεύει.»

Οι βάσεις μιας σύγχρονης Ελλάδας

Ο κ. Τσίπρας τόνισε:

«Για να μπορέσει η Ελλάδα να πάει μπροστά, να γίνει μια χώρα που αρμόζει στον καιρό της, στις δυνατότητες της οικονομίας της και το ρόλο της ως ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος, πρέπει να έχει ορισμένες βάσεις για να προχωρήσει. Και οι βάσεις αυτές αφορούν την αφετηρία της επανεκκίνησης της. Το μ;iνιμουμ της εθνικής και κοινωνικής προσπάθειας που πρέπει να γίνει κτήμα όλων μας την επόμενη μέρα μετά την πανδημία.

H πρώτη αφορά την εργασία.

Ο γνωστός επιχειρηματίας και εκδότης του διάσημου περιοδικού, MalcolmForbes είχε πει ότι: «Αν πληρώνεις τα ελάχιστα στους εργαζόμενους σου, τότε θα πάρεις το ίδιο από αυτούς». Πώς λοιπόν θα βελτιώσουμε την παραγωγικότητα, χωρίς καλές δουλειές με αξιοπρεπείς μισθούς και συνθήκες εργασίας; Για πόσο ακόμα θα υποκρινόμαστε τους Ευρωπαίους ενώ ανταγωνιζόμαστε το βαλκανικό μοντέλο της μείωσης του μισθολογικού κόστους και της κατάρρευσης της ενεργού ζήτησης;

Πιστεύω λοιπόν βαθιά, ότι οποιαδήποτε συζήτηση για μείωση του μισθολογικού κόστους είναι άκαιρη, άτοπη και βαθιά υπονομευτική της αναπτυξιακής προσπάθειας. Το αντίθετο μάλιστα. Η εσωτερική ζήτηση πρέπει να αναθερμανθεί και ο μόνος τρόπος είναι με την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος. Γι'αυτό και χθες καταθέσαμε την πρόταση μας για την αύξηση του κατώτατου στα 800 ευρώ, που με τη σειρά του θα συμπαρασύρει προς τα πάνω το σύνολο των αμοιβών.

Η δεύτερη αφορά το ιδιωτικό χρέος.

Δεν μπορούμε να κάνουμε ανακαίνιση στο σπίτι μας αν δεν βγάλουμε πρώτα τη βόμβα που έχουμε στα θεμέλια του. Μόνο μέσα στην πανδημία δημιουργήθηκαν νέα χρέη ύψους 17 δις προς το δημόσιο και τις τράπεζες. Για το λόγο αυτό έχουμε καταθέσει αναλυτική πρόταση για τη λήψη μέτρων που αφορούν:

Οφειλές προς το Δημόσιο με πλήρη διαγραφή τόκων και προσαυξήσεων, διαγραφή μέρους βασικής οφειλής και αποπληρωμή της υπόλοιπης οφειλής σε έως 120 δόσεις.

Οφειλές προς τις τράπεζες όπου μεταξύ άλλων προτείνουμε την επιμήκυνση περιόδου αποπληρωμής με αναπροσαρμογή επιτοκίου, διαχωρισμό οφειλών σε εξυπηρετήσιμες και μη (με ρύθμιση του πρώτου μέρους και πάγωμα του δεύτερου), διαγραφή μέρους της οφειλής για ευάλωτους και πληττόμενους.

Καθώς και μια σειρά μέτρων για την ενίσχυση της ρευστότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Η τρίτη είναι η προστασία του περιβάλλοντος.

Η Ελλάδα να γίνει πρωτοπόρος της Πράσινης Επανάστασης. Και ο λόγος που αυτό πρέπει να συμβεί είναι εξαιρετικά απλός. Γιατί εκτός από ηθικά αναγκαίο είναι και οικονομικά επωφελέστερο.

Η Ελλάδα μετά την πανδημία πρέπει να επενδύσει σε ένα μακρόπνοο, βιώσιμο και σύγχρονο παραγωγικό μοντέλο για να μπορεί με ασφάλεια να οργανώσει το μέλλον της, μακριά από νέες επαναλαμβανόμενες κρίσεις.

Κομβικοί κλάδοι της οικονομίας στους οποίους η Ελλάδα έχει δεδομένο συγκριτικό πλεονέκτημα στο διεθνή ανταγωνισμό, όπως ο τουρισμός και η αγροτική παραγωγή έχουν βασική προϋπόθεση την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Την ίδια στιγμή, ένας κεντρικός τομέας στον οποίο η καινοτομία ανθίζει διεθνώς περιστρέφεται γύρω από τη βιωσιμότητα, τις πτυχές της κυκλικής οικονομίας και την ενεργειακή μετάβαση.

Γι’ αυτό και καταθέσαμε ένα πλήρες σχέδιο, που είναι καρπός μιας συλλογικής επιστημονικής δουλειάς που δομείται γύρω από την επιστημονική γνώση, τις καλές πρακτικές άλλων χωρών και τους στόχους του ΟΗΕ για βιώσιμη ανάπτυξη. Κάθε επένδυση, κάθε παραγωγική διαδικασία που λαμβάνει χώρα στην Ελλάδα θα πρέπει να είναι φιλική προς το περιβάλλον. Κάθε μας ενέργεια ως πολιτεία και ως επιχειρηματικός κόσμος, πρέπει να έχει ως πρώτη προτεραιότητα την προστασία και τη διατήρηση του φυσικού μας πλούτου που κινδυνεύει ανεπανόρθωτα.

Το Ταμείο Ανάκαμψης

Συνεχίζοντας, ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης:

Με αυτά τα θεμέλια μπορούμε να ανοίξουμε τη μεγάλη συζήτηση για το παραγωγικό αύριο της χώρας, εκκινώντας πρώτα απ’ όλα από την αξιοποίηση των Πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Δυστυχώς, η πρόταση της κυβέρνησης για τους πόρους του Ταμείου είναι θα μπορούσε εύκολα να είναι γραμμένη το 2005, ή το 2014. Οι κεντρικές ιδέες βρίθουν από την επανάληψη των γενεσιουργών αιτιών της οικονομικής κατάρρευσης της χώρας και της απώλειας σχεδόν του 25% του ΑΕΠ της τα χρόνια της κρίσης. Μείωση μισθολογικού κόστους, κατάρρευση κοινωνικού κράτους, καμία μέριμνα για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καμία στόχευση για την στήριξη της αποσχόλησης.

Πέρα από τις αποδεδειγμένες καταστροφικές επιπτώσεις στην οικονομία, αυτή η συνταγή έχει και κάτι ακόμα πιο βαθιά διαβρωτικό για τη χώρα. Είναι τροχοπέδη για την κοινωνική συνοχή.

Διευρύνοντας το χάσμα των ανισοτήτων, η ελληνική κοινωνία κινδυνεύει ξανά να βρεθεί σε μια κατάσταση ακραίας κοινωνικής πόλωσης και έντασης.

Η δική μας θεώρηση είναι στον αντίποδα:

Η στρατηγική μας θέτει τις βάσεις για μια διατηρήσιμη ανάπτυξη σε σταθερές βάσεις. Είναι ο δρόμος για μια Δυνατή Οικονομία και μια Ισχυρή και δίκαιη Κοινωνία. Είναι ο δρόμος που αποκαθιστά την κοινωνική συνοχή, την ασφάλεια και τη σταθερότητα.

Όχι δια της επιβολής, όχι δια της βίας. Αλλά δια της σταδιακής βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου των πολιτών. Δια της παροχής σταθερού πλαισίου για την οικονομική δραστηριότητα και τις νέες επενδύσεις.

Το σχέδιο που εμείς εισηγούμαστε:

Προωθεί τον μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου στην κατεύθυνση της οικονομίας της γνώσης και της αυξημένης προστιθέμενης αξίας προϊόντων και υπηρεσιών και όχι του ανταγωνισμού στη βάση μείωσης των μισθών.

Προωθεί τη στήριξη και ανανέωση των επιχειρήσεων και ιδίως της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας σε όλο το παραγωγικό και τεχνολογικό φάσμα.

Προωθεί την ρύθμιση της αγοράς εργασίας με συλλογικές συμβάσεις, την ενίσχυση των μισθών, και την πολύπλευρη στήριξη της εργασίας, τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα σε δίκτυα, υποδομές και υπηρεσίες βασικών αγαθών και την ενίσχυση του ενιαίου και καθολικού κοινωνικού κράτους.

Και Προσβλέπει στο συνολικό οικολογικό μετασχηματισμό της οικονομίας και την ανάσχεση της κλιματικής κρίσης.

Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης αποτελούν μια μεγάλη ευκαιρία που δε πρέπει να χάσουμε.

Ωστόσο δεν αρκούν από μόνοι τους για την επανεκκίνηση της οικονομίας.»

Το τραπεζικό σύστημα

Ο Αλέξης Τσίπρας προσέθεσε:

«Χωρίς υγιές τραπεζικό σύστημα, χωρίς την ισχυρή συμβολή του Τραπεζικού τομέα στην αναπτυξιακή διαδικασία δεν είναι εύκολο να ενισχυθεί η οικονομία. Οι 4 συστημικές τράπεζες απέτυχαν παταγωδώς στην αντιμετώπιση των προβλημάτων τους και στην χρηματοδότηση της οικονομίας. Ήταν πλήρης η αποτυχία στη διαχείριση των κόκκινων δανείων και η χρηματοδότηση αφορά ένα μικρό μέρος της ελληνικής οικονομίας, κατά κανόνα έργα και επενδύσεις με εγγυημένη απόδοση, με ή χωρίς κρατικές εγγυήσεις. Αυτό είναι απολύτως επιτακτική ανάγκη να αλλάξει.

Το χρηματοπιστωτικό σύστημα χρειάζεται τομές. Το δημόσιο, ως μέτοχος, χωρίς μνημονιακές δεσμεύσεις, πρέπει να ασκήσει τα δικαιώματα του στη διοίκηση των τραπεζικών ιδρυμάτων, όπως προκύπτουν από τους διεθνείς και ευρωπαϊκούς κοινούς κανόνες και πρακτικές, αξιοποιώντας την επιρροή του για μια πιο ορθολογική πολιτική στη χρηματοδότηση της οικονομίας και τη διαχείριση των κόκκινων δανείων, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα το δημόσιο συμφέρον που απορρέει από τη συμμετοχή του στο μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών. Δηλαδή το ακριβώς ανάποδο από αυτό που έκανε ο κος Μητσοτάκης με την Πειραιώς.

Όσον αφορά το ρυθμιστικό πλαίσιο για την τιμολογιακή πολιτική προμηθειών των διαφόρων συναλλαγών, τραπεζικών προϊόντων και υπηρεσιών πρέπει να ενισχυθεί με πιο σαφή νομοθεσία και ταυτόχρονη ενίσχυση των εποπτικών θεσμών. Από κει και πέρα, πρέπει να αξιοποιηθούν και άλλες σημαντικές δυνατότητες.

Ο αναπτυξιακός νόμος, τα ΕΣΠΑ μπορούν κατά απόλυτη προτεραιότητα να στηρίξουν επενδύσεις και έργα υποδομής στο παραγωγικό-τεχνολογικό κομμάτι της οικονομίας.

Και ταυτόχρονα η Αναπτυξιακή Τράπεζα, που ιδρύθηκε επί ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί και πρέπει να διευρύνει τις δραστηριότητες της «σπρώχνοντας» στην επιθυμητή κατεύθυνση και τις εμπορικές τράπεζες με κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία και εγγυήσεις, και να δημιουργηθούν και άλλοι παράλληλοι αναπτυξιακοί χρηματοδοτικοί θεσμοί (επενδυτικά ταμεία, επενδυτικές τράπεζες, κλπ) που θα αποτελέσουν, στα πρότυπα των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών, τους φορείς χρηματοδότησης επενδύσεων και υποδομών.

Μέριμνα μας πρέπει επίσης να είναι να αναπτύξουμε κρατικές πολιτικές και στρατηγικές, πολιτικές δηλαδή για τη βιομηχανία, τον αγροτικό τομέα, τον τεχνολογικό τομέα, κ.ο.κ.

Η επόμενη μέρα

Κλείνοντας την ομιλία του, ο κ. Τσίπρας είπε:

«Οι σκέψεις που μοιράστηκα σήμερα μαζί σας είναι το πώς αντιλαμβανόμαστε εμείς την ευθύνη για την επόμενη μέρα του τόπου. Μια ευθύνη που κουβαλάμε ως η κυβέρνηση που έκανε τα πάντα για να βγει η χώρα από την πολυετή μνημονιακή περιπέτεια.

Η κυβέρνηση που έβγαλε τη χώρα από την πολυετή ύφεση, μείωσε την ανεργία 10 μονάδες, αποκατέστησε την κοινωνική συνοχή και έδωσε ξανά τη δυνατότητα στην ελληνική οικονομία να αναπτυχθεί.

Ανησυχώ όμως γιατί αποδείχθηκε ότι αυτή η πορεία, ήδη πριν από τον κορωνοϊό είχε ήδη αρχίσει να αντιστρέφεται.

Είμαι όμως ταυτόχρονα και αισιόδοξος. Γιατί η νέα συναίνεση που διαμορφώνεται διεθνώς γύρω από την ανάγκη ενός νέου βιώσιμου και δίκαιου παραγωγικού μοντέλου, μπορεί να είναι η αρχή μιας νέας πιο ελπιδοφόρας περιόδου. Σας καλώ να αναλογιστείτε και εσείς τη δική σας ευθύνη.

Την ευθύνη που έχετε απέναντι στους εργαζόμενους σας. Την ευθύνη απέναντι στην προσπάθεια που κάνατε όλα αυτά τα χρόνια να αναπτύξετε τις επιχειρήσεις σας.

Την ευθύνη απέναντι στην ίδια σας τη χώρα. Η Ελλάδα αξίζει να βρει τη σταθερότητα, την ηρεμία και την αυτοπεποίθηση για να ζήσει καλύτερες μέρες. Και αυτό, στο τέλος της ημέρας, είναι ευθύνη όλων μας.»