Μήνυμα ΕΕ προς Τουρκία: Μην εργαλειοποιείτε τους μετανάστες για πολιτικούς σκοπούς

Κατά τις εργασίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου παρουσιάστηκε, παράλληλα, εκ μέρους της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν η πρόταση της Κομισιόν για νέα κοινοτική χρηματοδότηση, ύψους 3,5 δισ. ευρώ, προς την Τουρκία, στο πλαίσιο επικαιροποιημένης συμφωνίας για τη διαχείριση του μεταναστευτικού.

Στο σκέλος του σχεδίου συμπερασμάτων του Συμβουλίου που αφορά στο μεταναστευτικό, οι «27» επισημαίνουν ότι θα πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης μεταναστών, ως αναπόσπαστο μέρος της εξωτερικής δράσης της ΕΕ.

«Ενώ τα μέτρα που ελήφθησαν από την ΕΕ και τα κράτη-μέλη έχουν μειώσει τις συνολικές παράτυπες ροές τα τελευταία χρόνια, οι εξελίξεις σε ορισμένες διαδρομές προκαλούν σοβαρές ανησυχίες και απαιτούν συνεχή επαγρύπνηση και επείγουσα δράση» αναφέρουν και προσθέτουν:

«Προκειμένου να αποφευχθεί η απώλεια ζωών και να μειωθεί η πίεση στα ευρωπαϊκά σύνορα, θα πρέπει να ενταθούν οι αμοιβαία επωφελείς εταιρικές σχέσεις και η συνεργασία με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης».

Η προσέγγιση θα είναι «ρεαλιστική, ευέλικτη και εξατομικευμένη», και θα κάνει συντονισμένη χρήση, ως Team Europe, όλων των διαθέσιμων μέσων και κινήτρων της ΕΕ και των κρατών-μελών και θα πραγματοποιηθεί σε στενή συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΙΟΜ).

Θα πρέπει να βασίζεται σε μία συνολική προσέγγιση όλων των διαδρομών, αντιμετωπίζοντας τα βασικά αίτια, την υποστήριξη των προσφύγων και των εκτοπισμένων στην περιοχή, την ανάπτυξη της ικανότητας για τη διαχείριση της μετανάστευσης, την εξάλειψη του λαθρεμπορίου, την ενίσχυση του ελέγχου των συνόρων, τη συνεργασία στην αναζήτηση και διάσωση, την αντιμετώπιση της νόμιμης μετανάστευσης, με σεβασμό των εθνικών αρμοδιοτήτων καθώς και την εξασφάλιση επιστροφής και επανεισδοχής.

Για το σκοπό αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο:

• Καλεί την Επιτροπή και τον Ύπατο Εκπρόσωπο, σε στενή συνεργασία με τα κράτη-μέλη, να ενισχύσουν άμεσα συγκεκριμένες δράσεις με, και απτή υποστήριξη για, χώρες προέλευσης και διέλευσης προτεραιότητας.
• Καλεί την Επιτροπή και τον Ύπατο Εκπρόσωπο, σε στενή συνεργασία με τα κράτη-μέλη, να υποβάλουν σχέδια δράσης για τις χώρες προέλευσης και διέλευσης προτεραιότητας το φθινόπωρο του 2021, αναφέροντας σαφείς στόχους, περαιτέρω μέτρα στήριξης και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.
• Καλεί την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τουλάχιστον το 10% του χρηματοδοτικού κονδυλίου NDICI, καθώς και τη χρηματοδότηση από άλλα σχετικά εργαλεία, για δράσεις που σχετίζονται με τη μετανάστευση και να υποβάλει έκθεση στο Συμβούλιο τον Νοέμβριο.

Η συζήτηση στις Βρυξέλλες επικεντρώθηκε στην εξωτερική διάσταση του μεταναστευτικού, η οποία είναι και η μόνη στην οποία υπάρχει μέχρι σήμερα συναίνεση μεταξύ των «27», σε αντίθεση με το ζήτημα της αλληλεγγύης, όπως σχολίαζε Ευρωπαίος αξιωματούχος.

Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, παρουσίασε ενώπιον των Ευρωπαίων ηγετών την πρόταση περί νέας κοινοτικής χρηματοδότησης ύψους 3,5 δισ. ευρώ προς την Τουρκία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγείται συνολικά τη διάθεση 5,7 δισ. ευρώ για τη στήριξη των Σύρων προσφύγων που φιλοξενούνται στην Τουρκία, τον Λίβανο και την Ιορδανία, με χρονικό ορίζοντα έως το 2024.

Η ΕΕ έχει ήδη εγκρίνει κοινοτικά κονδύλια ύψους 6 δισ. ευρώ για τους πρόσφυγες στην Τουρκία, στο πλαίσιο της συμφωνίας του 2016, εκ των οποίων έχουν εκταμιευθεί περίπου 4,1 δισ. ευρώ, ενώ τα υπόλοιπα 1,9 δισ. ευρώ αναμένεται να αποδεσμευθούν τα επόμενα έτη.

Προσερχόμενος νωρίτερα στις εργασίες της Συνόδου Κορυφής ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, είχε υπογραμμίσει πως η πρόσθετη χρηματοδότηση της Τουρκίας στο μεταναστευτικό δεν βρίσκει καθόλου αντίθετη την Ελλάδα, όμως πρέπει να συνοδεύεται από συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Στο ζήτημα της μετανάστευσης αναγνωρίζουμε το σημαντικό ρόλο που η Τουρκία έχει να παίξει ως προς την ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών. Δεν είμαστε καθόλου αντίθετοι σε μία πρόσθετη χρηματοδότηση, υπό δύο προϋποθέσεις όμως, τις οποίες θα πρέπει η Τουρκία να τηρήσει απαρέγκλιτα: Πρώτα από όλα η αποφυγή οποιασδήποτε εργαλειοποίησης μεταναστών και η δεύτερη προϋπόθεση είναι η αποδοχή της επιστροφής στην Τουρκία ανθρώπων που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στα ελληνικά νησιά και οι αιτήσεις ασύλου τους έχουν απορριφθεί» επισήμανε ο πρωθυπουργός.

Η γερμανική πλευρά είχε ήδη καταστήσει, πάντως, σαφές ότι το βασικό θέμα που την απασχολεί στην παρούσα Σύνοδο Κορυφής σε ό,τι αφορά την Τουρκία είναι το μεταναστευτικό, παρά το γεγονός ότι η ατζέντα των ευρω-τουρκικών σχέσεων είναι «πλούσια».

Στην καθιερωμένη πρωινή ομιλία της στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο της Γερμανίας προ της Συνόδου Κορυφής, η Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε ότι παρά τις «σοβαρές διαφορές» στα θέματα θεμελιωδών δικαιωμάτων και κράτους Δικαίου, πρέπει να επιδιωχθεί ο διάλογος με την Τουρκία και η ανανέωση της συμφωνίας για το μεταναστευτικό.

Η Γερμανίδα καγκελάριος επανέλαβε την ανάγκη συνεργασίας της Ευρώπης με τις χώρες προέλευσης των μεταναστών, λέγοντας:

«Είναι σαφές ότι τα σημερινά και μελλοντικά ζητήματα μετανάστευσης μπορούν να λυθούν μόνο με τον διάλογο με την Τουρκία».

Παράλληλα, κάλεσε στην ταχεία εφαρμογή της ατζέντας διαλόγου που συμφωνήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στην οποία, όπως σημείωσε, περιλαμβάνονται ο εκσυγχρονισμός της Τελωνειακής Ένωσης, αλλά και θέματα αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, υγείας και προστασίας του κλίματος. «Αυτή τη στρατηγική σχέση πρέπει να την προωθήσουμε, παρότι έχουμε σοβαρές διαφορές σε θέματα κράτους δικαίου και θεμελιωδών δικαιωμάτων» επέμεινε.

Από πλευράς του, ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, δήλωσε προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής πως «σε συνέχεια μιας συλλογικής δουλειάς που έχει γίνει, θα διαλευκάνουμε τις γραμμές για την επανεκκίνηση του διαλόγου και χαίρομαι γι' αυτό».

Ο Γάλλος πρόεδρος προσέθεσε ότι θα συζητηθεί το μεταναστευτικό και η πολιτική σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.