Σύνοδος Κορυφής: Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα περιμένει τον Μπάιντεν

Στο κείμενο στο κομμάτι για τις ευρωαμερικανικές σχέσεις αναφέρεται ότι: «Οι ηγέτες επέδειξαν ετοιμότητα για να συζητήσουν κοινές προτεραιότητες με τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ.» Και στο τμήμα για τα ευρωτουρκικά τονίζεται: «Η ΕΕ θα ζητήσει συνεργασία για τα θέματα που σχετίζονται με την Τουρκία και την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο με τις Ηνωμένες Πολιτείες.» Η δε συζήτηση για τις νέες κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας θα γίνει στη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου.

Είναι προφανές ότι αυτή η απόφαση δίνει την πρωτοβουλία των κινήσεων στην Ουάσιγκτον. Αποτελεί δε αντανάκλαση της αδυναμίας των κρατών μελών να συντονιστούν ώστε να αποτελέσουν τον αποφασιστικό παράγοντα στον καθορισμό των εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή.

Οι κυρώσεις

Σε ό,τι αφορά τις κυρώσεις στην Τουρκία, δύο είναι οι παράγραφοι του κειμένου συμπερασμάτων που έχουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Συγκεκριμένα:

«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο :

- Καλεί το Συμβούλιο της ΕΕ να υιοθετήσει περισσότερες πιθανές κυρώσεις κατά της Άγκυρας βασισμένες στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2019 και σχετικά με περιοριστικά μέτρα για μη εξουσιοδοτημένες γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

- Ζητεί από τον ύπατο εκπρόσωπο Εξωτερικής Πολιτικής και άμυνας της ΕΕ να υποβάλει μια έκθεση σχετικά με τις πολιτικές οικονομικές και εμπορικές σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας, καθώς επίσης για εργαλεία και επιλογές που μπορούν να υιοθετηθούν, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης του πεδίου εφαρμογής της προαναφερθείσας απόφασης προς εξέταση το αργότερο, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2021.»

Η επέκταση των κυρώσεων και η επεξεργασία νέας λίστας μέτρων πιστώνονται ως επιτυχίες της Αθήνας και της Λευκωσίας, αφού σε αυτήν την απόφαση κερδήθηκε «κάτι παραπάνω» από ό,τι πριν.

Ωστόσο, δεν θα πρέπει να διαφύγουν της προσοχής ότι:

-Η επέκταση των κυρώσεων δεν αφορά κυβερνητικούς αξιωματούχους.

-Η υιοθέτηση των «περισσότερων πιθανών κυρώσεων» έρχεται ως απάντηση σε «μη εξουσιοδοτημένες γεωτρήσεις». Γεωτρήσεις όμως έχουν γίνει μόνο στην Κύπρο, ενώ το Oruc Reis έχει κάνει αποκλειστικά σεισμικές έρευνες. Επομένως, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι οι νέες κυρώσεις αφορούν μόνο την Κύπρο.

-Στην έκθεση που ανατίθεται στον επίτροπο Εξωτερικών, Ζοζέπ Μπορέλ, γίνεται λόγος για «εργαλεία και επιλογές», χωρίς να υπάρχει σαφής αναφορά σε «κυρώσεις».

Βήμα προς τα μπρος

Στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετά τη Σύνοδο Κορυφής, εκτίμησε ότι παρά τις δυσκολίες, ο απολογισμός είναι θετικός για την Αθήνα και τη Λευκωσία. Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι:

«Αν έπρεπε να συνοψίσω σε μία πρόταση αυτό το οποίο έγινε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, θα σας έλεγα ότι η Ευρώπη έκανε ένα βήμα. Συνήθως η Ευρώπη κάνει ένα βήμα τη φορά. Έκανε, όμως, ένα βήμα το οποίο αποτελεί την πιο ισχυρή μέχρι σήμερα προειδοποίηση προς την Τουρκία να αλλάξει συμπεριφορά.»

Προσέθεσε ότι:

«Για την Ελλάδα οι κυρώσεις αυτές καθ’ αυτές δεν είναι αυτοσκοπός. Η απειλή όμως των κυρώσεων, σε περίπτωση που η Τουρκία συνεχίζει την προκλητική συμπεριφορά, είναι το καλύτερο εργαλείο το οποίο έχουμε στη διάθεσή μας για να ασκήσουμε πίεση στην Τουρκία, ακριβώς για να αλλάξει συμπεριφορά.»

Ικανοποιημένος ο Αναστασιάδης

Σε ανάλογο τόνο ο Νίκος Αναστασιάδης. Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας είπε μεταξύ άλλων:

«Λαμβάνοντας υπόψη τη δεδηλωμένη θέση μικρού αριθμού κρατών μελών, που χωρίς να παραγνωρίζουν τη συστηματική παραβατικότητα της Τουρκίας, θεωρούν πως η επιλογή του διπλωματικού διαλόγου είναι η ενδεδειγμένη οδός, έναντι της επιβολής τομεακών κυρώσεων, θα πρέπει να πω ότι είμαι απόλυτα ικανοποιημένος για τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την Ανατολική Μεσόγειο.»

Στρατηγική συμμαχιών

Το CNN Greece ζήτησε από τον Σωτήρη Ρούσσο, αναπληρωτή καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, τη δική του εκτίμηση για τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής. Ο κ. Ρούσσος μας είπε:

«Από τα αποτελέσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μπορούμε να εξαγάγουμε τρία βασικά συμπεράσματα:

Πρώτον, απουσία στρατηγικής συμμαχιών εντός της Ε.Ε. με τις χώρες του Νότου και τις βαλκανικές χώρες. Από την άνοιξη του 2019 έχει περάσει ενάμισι έτος χωρίς οικοδόμηση τέτοιων συμμαχιών.

Δεύτερον, ασάφεια ως προς τις θέσεις της Ελλάδας σε αντίθεση με την Κύπρο. Δηλαδή πού βρίσκονται οι κόκκινες γραμμές μας, στο μέσο της Ανατ. Μεσογείου ή στα 6 μίλια από το Καστελόριζο; Έχουμε de facto αποδεχθεί καθεστώς Βορείου Αιγαίου όσον αφορά την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ στην Ανατ. Μεσόγειο; Θεωρούμε ότι το Διεθνές Δίκαιο δίνει πλήρη επήρεια στο Καστελόριζο;

Τρίτον, βρισκόμαστε ένα βήμα πίσω από την Τουρκία στην διαπραγματευτική διαδικασία. Δηλαδή ζητάμε την απόσυρση του Opus Reis για να αρχίσουν οι διερευνητικές συνομιλίες την στιγμή που οι Τούρκοι ήδη διαμορφώνουν το διεθνές κλίμα για την επιθυμητή για αυτούς ατζέντα των συνομιλιών (ανοικτή ατζέντα, αποστρατιωτικοποίηση νησιών, μειονότητα στη Θράκη κτλ).