ΣΥΡΙΖΑ: Ενεργοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων για την αντιμετώπιση της πανδημίας

Με επικεφαλής τον τομεάρχη Ανάπτυξης και Επενδύσεων Αλέξη Χαρίτση, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρουν ότι οι διαθέσιμοι πόροι για τη χώρα ίσως αποτελούν μια τελευταία ευκαιρία για ένα ουσιαστικό μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου σε μια δίκαιη βιώσιμη και διατηρήσιμη κατεύθυνση.

Αναλυτικά, το περιεχόμενο της ερώτησης, έχει ως εξής:

«Εδώ και σχεδόν ένα χρόνο η ανθρωπότητα έχει έρθει αντιμέτωπη με τον ιό Covid-19. Οι επιπτώσεις της πανδημίας σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητάς μας είναι εμφανείς. Η ζωή μας έχει αλλάξει και βιώνουμε μια πρωτοφανή παρατεταμένη κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Εκτός από τον τομέα της υγείας, ο ιός του Covid-19 έχει οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες στην παγκόσμια αλλά και την ελληνική κοινωνία.

Αντιλαμβανόμενη την κρισιμότητα της κατάστασης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημιούργησε μια σειρά εργαλείων, προκειμένου να βοηθήσει τα κράτη μέλη της να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες. Παράλληλα, απλοποίησε τις διαδικασίες στα υπάρχοντα χρηματοδοτικά εργαλεία, έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα στη νέα πραγματικότητα.

Από την άλλη, η ελληνική Κυβέρνηση επιδεικνύει χαρακτηριστικά αργά αντανακλαστικά στην ενεργοποίηση όλων αυτών των εργαλείων.

Αρχικά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απλοποίησε τις διαδικασίες του τρέχοντος ΕΣΠΑ,δίνοντας τη δυνατότητα ένταξης σε αυτό μιας σειράς δράσεων που αφορούν τις επιπτώσεις της πανδημίας. Για το θέμα αυτό καταθέσαμε συγκεκριμένες προτάσεις με την επίκαιρη ερώτηση που συζητήσαμε στη Βουλή το προηγούμενο διάστημα και αναμένουμε τις σχετικές ενέργειες από την ελληνική Κυβέρνηση.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι ελληνικές Αρχές υπέβαλαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το πρώτο σχέδιο πρότασης της για το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 (ZeroDraft). Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι πρόκειται για μια χρονοβόρα διαδικασία , που απαιτεί πολλαπλή ανταλλαγή σχεδίων μεταξύ των δύο πλευρών. Παρόλα αυτά, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, με βάση τις επισημάνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε αυτό το πρώτο σχέδιο «δεν φαίνεται να έχουν ληφθεί υπόψη οι υγειονομικές και κονωνικο - οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας του COVID 19, ούτε η σύνδεση (ο συντονισμός) του νέου ΕΣΠΑ με το Ταμείο Ανάκαμψης».

Οι ανωτέρω επισημάνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δηλαδή, έχουν διπλή κατεύθυνση:

α) Από τη μία φαίνεται ότι η πολιτική ηγεσία του Υπ. Ανάπτυξης δεν έχει ενσωματώσει στον σχεδιασμό του νέου ΕΣΠΑ τις κάθε είδους επιπτώσεις της πανδημίας. Στην έλλειψη αυτή εστιάζει η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία προτρέπει την ελληνική Κυβέρνηση να προχωρήσει στη λήψη μέτρων που δημιουργούν βιώσιμη απασχόληση και προωθούν την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις τους Covid -19.

β) Από την άλλη η έλλειψη σύνδεσης του νέου ΕΣΠΑ με το Ταμείο Ανάκαμψης αυξάνει τον προβληματισμό όλων, καθώς και τα δύο εργαλεία θα χρηματοδοτήσουν ως επί το πλείστον παρόμοιες δράσεις (δράσεις που εμπίπτουν στο πλαίσιο υλοποίησης της Πολιτική Συνοχής της ΕΕ). Ο προβληματισμός αυτός ενισχύεται περαιτέρω από την απόφαση της κυβέρνησης να αναθέσει την διαχείριση του Ταμείου Ανάκαμψης στο Υπ. Οικονομικών και όχι στο Υπ. Ανάπτυξης, που έχει στην ευθύνη του τη διαχείριση του ΕΣΠΑ. Εξάλλου, συστήθηκε πρόσφατα στο Υπουργείο Οικονομικών Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού, υπαγόμενη στον Υπουργό, με σκοπό τον συντονισμό της σύνταξης Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, που θα υποβληθεί προς έγκριση στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε, καθώς και την παρακολούθηση και τον συντονισμό της υλοποίησης των προγραμμάτων και έργων, που θα χρηματοδοτηθούν με πόρους του Ταμείου. Από την περιγραφή του σκοπού και των αρμοδιοτήτων της εν λόγω Υπηρεσίας φαίνεται ότι ο συντονισμός αφορά αποκλειστικά την διαχείριση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά σε συντονισμό με αντίστοιχες υπηρεσίες του ΕΣΠΑ.

Είναι εμφανές ότι η κυβέρνηση, με την επιλογή της να αναθέσει σε δύο διαφορετικά Υπουργεία και σε διαφορετικές διοικητικές δομές την υλοποίησή δύο παρόμοιων χρηματοδοτικών εργαλείων, όχι απλώς δεν επιτυγχάνει τον αναγκαίο συντονισμό αλλά δημιουργεί επιπρόσθετες ανάγκες συντονισμού, υπονομεύοντας, έτσι, εξαρχής την ικανότητα αποτελεσματικής και άμεσης αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων, γεγονός που ήδη φαίνεται στο πρώτο σχέδιο του νέου ΕΣΠΑ και εντοπίζεται από την ΕΕ.

Περαιτέρω, ως προς τον σχεδιασμό του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027, ήδη από τον Φεβρουάριο, με την Υ5/2020 απόφαση του Πρωθυπουργού (ΦΕΚ Β΄ 432) περί «σύστασης οργάνων κατάρτισης του ΕΣΠΑ 2021-2027» προβλέφθηκαν οι εξής Επιτροπές και Ομάδες: α) Επιτροπή Σχεδιασμού Πολιτικής ΕΣΠΑ, με επικεφαλής τον Υφυπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, β) Ομάδα Συντονισμού του Σχεδιασμού ΕΣΠΑ, για την οποία προβλέπεται ορισμός ως Προέδρου, προσωπικότητα εγνωσμένου κύρους και γ) πέντε (5) Ομάδες Στόχων Πολιτικής, για καθεμία εκ των οποίων ορίζεται Συντονιστής.

Η Επιτροπή Σχεδιασμού Πολιτικής απαρτίζεται από κυβερνητικά και υπηρεσιακά στελέχη ενώ προβλέπεται ότι μπορεί να συμμετέχουν, όταν απαιτείται, εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης και κοινωνικοί εταίροι. Η Ομάδα Συντονισμού του Σχεδιασμού απαρτίζεται από κυβερνητικά και υπηρεσιακά στελέχη, ενώ για τις Ομάδες Στόχων Πολιτικής προβλέπεται εκτός των υπηρεσιακών στελεχών και η συμμετοχή κοινωνικών εταίρων και φορέων, καθώς και εμπειρογνωμόνων αλλά και λειτουργική υποστήριξη από εξωτερικό Σύμβουλο.

Επειδή ήδη διανύουμε το δεύτερο lockdown από την εκδήλωση της πανδημίας στη χώρα.

Επειδή τα μέτρα της Κυβέρνησης για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας αποδεικνύονται ελλιπή.

Επειδή επιχειρήσεις, οικογένειες και λοιποί πολίτες εκτός της αγωνίας για την υγεία και τη φυσική τους επιβίωση, βιώνουν καθημερινά την αγωνία της οικονομικής επιβίωσης.

Επειδή δεν έχει υπάρξει ενημέρωση για την σύσταση και τις εργασίες των οργάνων κατάρτισης του ΕΣΠΑ 2021-2027 και τη συμμετοχή ή μη κοινωνικών εταίρων και φορέων στις διεργασίες σχεδιασμού του νέου ΕΣΠΑ (πχ εργασιακές και επιχειρηματικές ενώσεις, επιμελητήρια, περιβαλλοντικές οργανώσεις ενόψει και της επικέντρωσης στην πράσινη ανάπτυξη και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, που συνδέεται άρρηκτα με την εξάπλωση πανδημιών).

Επειδή οι ευρωπαϊκοί πόροι που είναι διαθέσιμοι για τη χώρα αποτελούν ίσως μια τελευταία ευκαιρία για ένα ουσιαστικό μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου σε μια δίκαιη βιώσιμη και διατηρήσιμη κατεύθυνση.

Ερωτάται ο κος. Υπουργός:

1. Με ποιο τρόπο πρόκειται η ελληνική κυβέρνηση να αναπροσαρμόσει την πρόταση για το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027, μετά και τις παρατηρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να ενσωματώσει στο σχεδιασμό τις επιπτώσεις της πανδημίας; Πότε αναμένεται να υποβληθεί η αναμορφωμένη ελληνική πρόταση για το ΕΣΠΑ 2021-2027; Θα υπάρξει διαδικασία διαβούλευσης με τα πολιτικά κόμματα, τους κοινωνικούς και παραγωγικούς φορείς για το νέο ΕΣΠΑ; Σε περίπτωση καταφατικής απάντησης ποια θα είναι αυτή η διαδικασία και ποιο το χρονοδιάγραμμά της;

2. Ποιες οι ενέργειες για τη σύσταση των οργάνων κατάρτισης του ΕΣΠΑ 2021-2027, για την οποία προβλέπεται η έκδοση υπουργικών αποφάσεων και ποια η συμμετοχή τους στην κατάρτιση του σχεδίου ΕΣΠΑ; Έχουν κληθεί για συμμετοχή κοινωνικοί και παραγωγικοί φορείς και έχουν ληφθεί υπόψη οι θέσεις τους;

3. Ποια είναι τα μέτρα που θα λάβει η κυβέρνηση ώστε να επιτευχθεί ο απολύτως απαραίτητος συντονισμός για την αξιοποίηση του νέου ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης, δηλαδή του συνόλου των ευρωπαϊκών πόρων; Θα αναθεωρήσει – και δη εμπρόθεσμα - την επιλογή της για τα δύο διαφορετικά κέντρα λήψης αποφάσεων και διαχείρισης των πόρων;».