Διερευνητικές επαφές με «παζάρι» Ερντογάν - Μέρκελ

Η λιτή ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών καταδεικνύει πως η Αθήνα θα εξακολουθήσει να πορεύεται με μεθοδικότητα και σταθερές θέσεις, χωρίς να παρασύρεται από τις παλινωδίες και τις κορόνες του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Η λέξη «προσεχώς» που αναγράφεται στην ανακοίνωση έχει καθαρά πρακτικό χαρακτήρα και είναι θέμα ημερών ο Έλληνας πρέσβης Παύλος Αποστολίδης και ο Τούρκος πρέσβης Τσαγατάι Ερτζιγιές να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι στην Κωνσταντινούπολη, όπου η ελληνική αντιπροσωπεία θα μεταφερθεί οδικώς.

Όλο το προηγούμενο διάστημα, η κυβέρνηση μέσω της διπλωματικής οδού έθεσε τις δικές της κόκκινες γραμμές για να ξεκινήσει ο διάλογος με την Άγκυρα, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να ξεκαθαρίζει πως για να ανοίξουν οι δίαυλοι επικοινωνίας θα πρέπει να αποχωρήσουν τα τουρκικά πλοία από την Ανατολική Μεσόγειο και να σταματήσει τις προκλήσεις η γειτονική χώρα.

Την ίδια στιγμή, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ βρισκόταν σε ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με την Αθήνα και την Τουρκία και ο ρόλος της ήταν καταλυτικός στην επανεκκίνηση των διερευνητικών επαφών. Δεν είναι τυχαίο πως η είδηση για την επανέναρξη των συνομιλιών ανακοινώθηκε από την τουρκική προεδρία αμέσως μόλις ολοκληρώθηκε η τηλεδιάσκεψη της Γερμανίδας καγκελάριου με τον Σαρλ Μισέλ και τον Ερντογάν.

Κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης «συζητήθηκαν διάφορες οπτικές που αφορούν τις διμερείς σχέσεις μεταξύ της Ε.Ε. και της Τουρκίας» ανέφερε από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του Σαρλ Μισέλ.

Οι τρεις ηγέτες «συζήτησαν επίσης για την επανέναρξη των άμεσων ελληνο-τουρκικών διερευνητικών συνομιλιών», σημείωσε ο Μπάρεντ Λέιτς και προσέθεσε ότι «αυτό θα προετοιμαστεί σε επίπεδο συμβούλων».

Εκτός από το Βερολίνο, σημαντικές ήταν οι παρεμβάσεις του αμερικανικού παράγοντα.

Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά, επιβεβαιώνει και το ταξίδι που αναμένεται να κάνει στη χώρα μας, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο. Δεν έχουν γίνει ακόμη επίσημες ανακοινώσεις από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ωστόσο ο Πομπέο αναμένεται στην Αθήνα το προσεχές Σαββατοκύριακο 27-29 Σεπτεμβρίου.

Διήμερη επίσκεψη Πομπέο στην Ελλάδα: «Κλείδωσε» το ραντεβού με Μητσοτάκη

Αξίζει να σημειωθεί πως ο πρώτος γύρος διερευνητικών επαφών μετά το 2016, είναι συνολικά ο 61ος γύρος μιας διαδικασίας, όπου ανώτατα διπλωματικά στελέχη από το ελληνικό και το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ανταλλάσσουν απόψεις για το θέμα της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και άλλα παρεμπίπτοντα ζητήματα θα λάβει χώρα στην Κωνσταντινούπολη.

Επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας θα τεθεί ο πρέσβης Παύλος Αποστολίδης, ένας άνθρωπος που γνωρίζει τον τρόπο διαπραγματεύσεων με την Τουρκία στις διερευνητικές επαφές.

Δίπλα στον κ. Αποστολίδη θα τοποθετηθεί ο πρέσβης Αλέξανδρος Κουγιού, επικεφαλής της Ε' Γενικής Διεύθυνσης του υπουργείου Εξωτερικών. Την ελληνική αντιπροσωπεία θα συνδράμουν καθηγητές Διεθνούς Δικαίου, ενώ την αρωγή της θα προσφέρει και η Νομική Υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών.

Θετική εξέλιξη χαρακτήρισε την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών Ελλάδας – Τουρκία ο διεθνολόγος Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος, επισημαίνοντας, ωστόσο πως πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί διότι η Άγκυρα είναι πολύ πιθανό να ανοίξει την ατζέντα των θεμάτων και να κατηγορήσει την Αθήνα πως βάζει φρένο στις συζητήσεις.

Σύμφωνα με το διεθνολόγο η Άγκυρα βάσει των τελευταίων εξελίξεων επιστρέφει στην κανονικότητα, καθώς ουσιαστικά αποδέχεται την κόκκινη γραμμή που είχε θέσει η ελληνική κυβέρνηση, δηλαδή πως η μόνη διαφορά των δύο χωρών είναι οι θαλάσσιες ζώνες (σ.σ. υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ). Όπως επισημαίνει ο κ. Δεσποτόπουλος ακόμα και αν δεν καταστεί δυνατόν οι δύο πλευρές να καταλήξουν σε συγκεκριμένες αποφάσεις, θα ήταν σημαντικό να υπάρξει ένα συνυποσχετικό και με βάση αυτό να προσφύγουμε στη Χάγη.

Αυτό που υποστηρίζουν διεθνείς αναλυτές και πολικοί παρατηρητές είναι πως από τις διερευνητικές επαφές έως να ξεκινήσει ουσιαστικός διάλογος η απόσταση είναι μεγάλη και είναι βέβαιο πως θα υπάρξουν απρόοπτα και εμπόδια και πισωγυρίσματα. Σε αυτή τη φάση των συνομιλιών η τουρκική πλευρά θα ανοίξει την ατζέντα των θεμάτων και δεν θα μείνει μόνο στις θαλάσσιες ζώνες. Από την άλλη πλευρά βεβαίως αν η Άγκυρα θέσει θέμα αποστρατικοποίησης ή κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο, τότε θα διαφανούν οι πραγματικές διαθέσεις της γειτονικής χώρας.

Αναφορικά με την προσφυγή στη Χάγη, οι διεθνολόγοι επισημαίνουν πως είναι μια χρονοβόρα διαδικασία και αυτό δεν εξυπηρετεί τον Ερντογάν που θέλει έως τις εκλογές του 2023 να έχει επιτύχει τις επιδιώξεις του στην Ανατολική Μεσόγειο.

Το μόνο βέβαιο είναι πως ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να... ανακατέψει την τράπουλα μετά την αναδίπλωσή του και αυτό η ελληνική κυβέρνηση το γνωρίζει και δεν θα έκανε βήμα πίσω από τη βασική της τοποθέτηση πως το μόνο που χωρίζει Ελλάδα και Τουρκία είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.