Πόσο κοντά θα φτάσει το Oruc Reis στο Καστελόριζο;

Επίκεντρο των εξελίξεων είναι η θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου. Το ζήτημα της έκταση της ΑΟΖ του Καστελόριζου αποτελεί κομβικό σημείο στην αντιπαράθεση της Ελλάδας με την Τουρκία. Με πλήρη επήρεια της ΑΟΖ του Καστελόριζου, η ΑΟΖ της Ελλάδας θα «ακουμπά» σε αυτήν της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η Τουρκία αρνείται κατηγορηματικά έναν τέτοιο ενδεχόμενο, το οποίο θεωρεί προσπάθεια αποκλεισμού της από την Ανατολική Μεσόγειο. Υποστηρίζει επίσης ότι ένα μικρό νησί δεν μπορεί να αποκόπτει την ΑΟΖ της μακράς ακτογραμμής της. Έτσι κι αλλιώς, η τουρκική θέση είναι ότι τα νησιά -ακόμη και η Κρήτη με το μέγεθος της ή η Κύπρος που εκτός από νησί είναι και ανεξάρτητη χώρα- δεν έχουν καθόλου ΑΟΖ, πράγμα που δεν ισχύει με βάση το Διεθνές Δίκαιο.

Η απάντηση της ελληνικής διπλωματίας είναι ότι τα νησιά έχουν έτσι κι αλλιώς ΑΟΖ. Ειδικά το Καστελόριζο δεν είναι ένα αποκομμένο νησί, αλλά ανήκει στο σύμπλεγμα της Μεγίστης που περιλαμβάνει και άλλα μικρά νησιά. Επομένως, διαθέτει πλήρη επήρεια. Να σημειωθεί πάντως ότι στις Συμφωνίες με Ιταλία και Αίγυπτο σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρξε περιορισμός επήρειας στην ΑΟΖ.

Επιπλέον, η Άγκυρα θέτει έντονα το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης του Καστελόριζου, επικαλούμενη τη Συνθήκη της Λωζάνης.

Η απόσταση από το Καστελόριζο

Η τελευταία τουρκική Navtex για το Oruc Reis που λήγει στις 12 Σεπτεμβρίου, φτάνει στα 30 μίλια από το Καστελόριζο. Σήμερα ο Αλέξης Τσίπρας είπε στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ:

«Σήμερα μάλιστα, πριν από λίγο, πληροφορήθηκα ότι το Oruc Reis βρίσκεται μόλις 44 μίλια νότια του Καστελόριζου. Στο πιο κοντινό σημείο στο Καστελόριζο που έχει επιχειρήσει ποτέ να ερευνήσει. Αλλά ουδείς ασχολείται. Από την ώρα που άρχισε να πλέει εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, ουδείς ασχολείται.»

Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα συμβεί αν η επόμενη τουρκική Navtex δεσμεύσει μετά τις 12 Σεπτέμβρη θαλάσσια περιοχή πιο βόρεια, ακόμα πιο κοντά στο Καστελόριζο. Σε αυτήν την περίπτωση, θα δοκιμαστούν τόσο οι αντοχές της κυβέρνησης όσο και η στάση των Ευρωπαίων εταίρων. Έχει άλλη πολιτική και διπλωματική βαρύτητα να αποπειρώνται έρευνες στο απώτατο όριο που θα μπορούσε να φτάσει η ελληνική ΑΟΖ (η Ελλάδα δεν έχει ανακηρύξει επισήμως ΑΟΖ) και άλλο σε σημείο κοντά σε νησί.

Αν το Oruc Reis πλησιάσει ακόμα περισσότερο το Καστελόριζο ή άλλο ελληνικό νησί ενδεχομένως μπούμε σε απρόβλεπτες καταστάσεις.

Ψυχραιμία, εγρήγορση και ετοιμότητα

Ο Στέλιος Πέτσας μιλώντας στη Φαίη Μαυραγάνη στο Open τόνισε ότι:

«Είναι προφανές ότι και η ρητορεία, αλλά και οι προκλητικές ενέργειες σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο -και όχι μόνο όσον αφορά την Ελλάδα- ξεφεύγουν από οτιδήποτε έχουμε συνηθίσει εδώ και δεκαετίες. Για αυτό, απαιτείται ψυχραιμία, εγρήγορση και ετοιμότητα από τη δική μας πλευράς και ενεργοποίηση όλων των διπλωματικών και των άλλων εργαλείων που έχει η Ελλάδα -συμπεριλαμβανομένης της αποτρεπτικής της δύναμης- ώστε όλες αυτές οι απειλές να σταματήσουν να εκτοξεύονται και να βρεθεί διέξοδος σε μία ειρηνική διευθέτηση της μίας και μοναδικής διαφοράς που έχουμε με την Τουρκία. Της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών μας.»

Τα μηνύματα τoυ Σαρλ Μισέλ

Εντωμεταξύ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ταγύππ Ερντογάν. Σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο, ο κ. Μισέλ εξέφρασε την πλήρη αλληλεγγύη της ΕΕ στην Ελλάδα. Τόνισε ακόμα ότι είναι σημαντικό να υπάρξει αποκλιμάκωση και κάλεσε την Τουρκία να απέχει από δραστηριότητες που αυξάνουν τις εντάσεις. Παράλληλα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καλεί σε πολυμερή διάσκεψη σημειώνει ότι μέσω του διαλόγου μπορούν να λυθούν οι παρούσες διαμάχες.

Ο Λεντριάν για τις κυρώσεις

Το ζήτημα των κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας έθεσε με πολύ σαφή τρόπο ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Ζαν-Ιβ Λεντριάν. Συγκεκριμένα, είπε ότι: «Το εύρος των μέτρων που θα ληφθούν εις βάρος της Τουρκίας αναμένεται να είναι το κύριο θέμα των συζητήσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αργότερα μέσα στον μήνα.» Προσέθεσε ότι μαζί με τους ομολόγους του από άλλες χώρες της ΕΕ έχουν συζητήσει το θέμα αυτό, ενώ και ο ύπατος εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Εξωτερική Πολιτική, ο Ζοζέπ Μπορέλ, έχει αναφερθεί στην πιθανότητα επιβολής κυρώσεων στην Άγκυρα, αλλά μέχρι στιγμής το Παρίσι δεν έχει καταφέρει να πείσει άλλες χώρες του μπλοκ να υιοθετήσουν και εκείνες την ίδια αυστηρή στάση.

Τέλος ο Αυστριακός υπουργός Εξωτερικών Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ εξαπέλυσε νέα επίθεση στην Τουρκία. Είχε προηγηθεί κόντρα του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, με τον καγκελάριο της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς. Ο κ. Σάλενμοπεργκ δήλωσε ότι: «Η Αυστρία θα συνεχίσει να μιλά τελείως ξεκάθαρα, όταν η Τουρκία παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο, παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και τις αρχές του κράτους δικαίου ή εργαλειοποιεί πρόσφυγες και μετανάστες ως μέσο πίεσης.»