Ξανθός στο CNN Greece: Η κυβέρνηση έδωσε σήμα χαλάρωσης και αμεριμνησίας μετά το lockdown

Στην πιο σκληρή τοποθέτησή του από την έναρξη της υγειονομικής κρίσης, ο τομεάρχης Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ κάνει λόγο για παλινωδίες και υποχωρήσεις της κυβέρνησης σε πιέσεις της αγοράς ή εξαιρέσεις λόγω πολιτικού κόστους. Υπενθυμίζεται ότι ο Ανδρέας Ξανθός υπήρξε ο «αρχιτέκτονας» της συναινετικής πολιτικής της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατά τη διάρκεια του lockdown.

Ο κ. Ξανθός υπογραμμίζει ότι:

«Η κυβέρνηση έδωσε, αυτή πρώτη, το "σήμα" της χαλάρωσης και της αμεριμνησίας. Υπήρξε μια μεγάλη περίοδος που "επαναπαύθηκε στις δάφνες της", επέδειξε ολιγωρία για την καλύτερη δυνατή προετοιμασία του "ανοίγματος" της οικονομίας και του τουρισμού, υπήρξαν παλινωδίες και αντιφάσεις στους χειρισμούς , ήταν εμφανής η ενδοτικότητα στις πιέσεις της αγοράς και, κυρίως, δεν αξιοποίησε το διαθέσιμο χρόνο για να στηρίξει με μόνιμο και σταθερό τρόπο το ΕΣΥ και να "θωρακίσει" υγειονομικά τη χώρα».

Στηρίζει όμως την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων υπό τον Σωτήρη Τσιόδρα.

Κατά τον κ. Ξανθό, χρειάζεται ενισχυμένο testing στις «πύλες εισόδου» και στις περιοχές υψηλής τουριστικής επισκεψιμότητας, στους εργαζόμενους του Δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα που συναλλάσσονται με το ευρύ κοινό, στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, στις μεγάλες παραγωγικές μονάδες, στο προσωπικό του ΕΣΥ.

Χρειάζεται επίσης αναδιοργάνωση και αποκεντρωμένη παρουσία του ΕΟΔΥ στα νησιά και την ενδοχώρα, έτσι ώστε να υπάρχει επιδημιολογική επιτήρηση της πανδημίας πιο κοντά στις τοπικές κοινωνίες και άρα πιο έγκαιρη και αποτελεσματική διαχείριση κάθε ύποπτου ή επιβεβαιωμένου κρούσματος.

Τέλος, απαιτούνται αυστηρότεροι περιορισμοί στους χώρους μαζικών συναθροίσεων, επείγοντα μέτρα αποσυμφόρησης στα μέσα μαζικής μεταφοράς , μείωση οικονομικών επιβαρύνσεων των πολιτών (διατίμηση της μάσκας, δωρεάν διανομή στο προσωπικό σε εργασιακούς χώρους που είναι υποχρεωτική κτλ) και, πάνω, απ’ όλα επιτάχυνση των παρεμβάσεων μόνιμης και σταθερής στήριξης του ΕΣΥ και των υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας.

Τέλος, εκφράζει την ανησυχία του για τον κίνδυνο εκθετικής αύξησης των κρουσμάτων κορωνοϊού.

Αναλυτικά η συνέντευξη του Ανδρέα Ξανθού στο CNN Greece:

Η έξαρση των κρουσμάτων κορωνοϊού σημαίνει ότι μπήκαμε στο δεύτερο κύμα της πανδημίας;

Την επιστημονική απάντηση θα μας τη δώσουν οι επιδημιολόγοι, ο ΠΟΥ, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων (ECDC). Νεότερες απόψεις μιλούν για μια ενιαία πορεία της πανδημίας, με εξάρσεις και υφέσεις, και όχι για ασυνέχειες ανάμεσα σε επιδημικά κύματα.

Το σίγουρο είναι ότι η επιδείνωση των τελευταίων ημερών δείχνει εκτεταμένη διασπορά του ιού στην κοινότητα και άρα ο κίνδυνος μιας εκθετικής αύξησης περιστατικών covid-19 που θα επηρεάσει τα πάντα ( οικονομία, τουρισμό, ΕΣΥ, Δημόσια Υγεία) είναι πλέον ορατός.

Ο SARS-CoV-2 είναι παρών, είναι απειλητικός όχι μόνο για τις ευπαθείς ομάδες , δεν πρέπει να υποτιμηθεί και επιβάλλεται εγρήγορση , σωστή πληροφόρηση και σοβαρό σχέδιο από την κυβέρνηση και τους αρμόδιους κρατικούς φορείς για την αποτελεσματικότερη διαχείριση της κατάστασης.

Κυβερνητικές παλινωδίες

Εκτιμάτε ότι υπήρξαν λάθη στους κυβερνητικούς χειρισμούς που έφεραν την έξαρση των κρουσμάτων ή αυτή ήταν αναπόφευκτη;

Η έξαρση κρουσμάτων είναι παγκόσμια , σε ένα βαθμό ήταν αναμενόμενη μετά το άνοιγμα της οικονομίας και κυρίως του τουρισμού , αλλά θα μπορούσε να ήταν πιο ελεγχόμενη αν είχαν ληφθεί μέτρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο (ενιαία υγειονομικά πρωτόκολλα) και αν στη χώρα μας υπήρχε μια πιο σταθερή και αποφασιστική γραμμή υπέρ της Δημόσιας Υγείας, χωρίς παλινωδίες και υποχωρήσεις σε πιέσεις της αγοράς ή εξαιρέσεις λόγω πολιτικού κόστους.

Η έλλειψη σαφούς επιδημιολογικής στρατηγικής για τους διαγνωστικούς ελέγχους, η κατάργηση της υποχρέωσης για μάσκα στα πολυκαταστήματα για μια περίοδο, η αύξηση του μέγιστου αριθμού ατόμων στα καταστήματα εστίασης και μάλιστα χωρίς όριο, η καθυστερημένη απαίτηση για μάσκα στους λατρευτικούς χώρους, η αύξηση του ποσοστού πληρότητας στα πλοία εν μέσω έξαρσης κρουσμάτων, είναι πολύ χαρακτηριστικά παραδείγματα αντιφάσεων που έπληξαν την αξιοπιστία της διαχείρισης στη νέα φάση και ενίσχυσαν ένα ρεύμα δυσπιστίας και αμφισβήτησης των μέτρων στην κοινωνία.

Αυτό, με τη σειρά του, οδήγησε στη «χαλάρωση» της συμπεριφοράς των πολιτών, στην αγνόηση των συστάσεων των ειδικών , στις υγειονομικά επισφαλείς μαζικές συναθροίσεις, που απ’ ότι φαίνεται είναι η βασική πηγή μετάδοσης σήμερα.

Σήμα χαλάρωσης και αμεριμνησίας

Τι πρέπει να κάνει αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση για να αναταχθεί η κατάσταση;

Κατ’αρχάς, οφείλει να αντιστρέψει το κοινωνικό κλίμα αμφισβήτησης της δικής της σοβαρότητας και αξιοπιστίας . Με κινήσεις που θα στέλνουν «σήμα» επιστημονικής εγκυρότητας, διαφάνειας και υπεύθυνης ενημέρωσης για τα επιδημιολογικά δεδομένα , καλής στάθμισης του κινδύνου και ορθολογικού σχεδιασμού στη λήψη των αναγκαίων περιοριστικών μέτρων.

Δυστυχώς η κυβέρνηση έδωσε, αυτή πρώτη, το «σήμα» της χαλάρωσης και της αμεριμνησίας. Υπήρξε μια μεγάλη περίοδος που «επαναπαύθηκε στις δάφνες της», επέδειξε ολιγωρία για την καλύτερη δυνατή προετοιμασία του «ανοίγματος» της οικονομίας και του τουρισμού, υπήρξαν παλινωδίες και αντιφάσεις στους χειρισμούς, ήταν εμφανής η ενδοτικότητα στις πιέσεις της αγοράς και, κυρίως, δεν αξιοποίησε το διαθέσιμο χρόνο για να στηρίξει με μόνιμο και σταθερό τρόπο το ΕΣΥ και να «θωρακίσει» υγειονομικά τη χώρα.

Τώρα η κυβέρνηση «τρέχει και δεν φτάνει». Έστω και καθυστερημένα λοιπόν, οφείλει να αποκαταστήσει το απαραίτητο κλίμα πολιτικής και κοινωνικής συναίνεσης για την αντιμετώπιση της νέας φάσης, να αξιοποιήσει πιο ενεργά την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για να ευαισθητοποιήσει και να πείσει την κοινή γνώμη και να διασφαλίσει τη συνειδητή συμμόρφωση των πολιτών. Γιατί η «γραμμή» των απειλών, της ενοχοποίησης των ανθρώπων για ανευθυνότητα, των προστίμων και της επιβολής έχει όρια.

Ταυτόχρονα χρειάζεται ενισχυμένο testing στις «πύλες εισόδου» και στις περιοχές υψηλής τουριστικής επισκεψιμότητας, στους εργαζόμενους του Δημόσιου και του Ιδιωτικού τομέα που συναλλάσσονται με το ευρύ κοινό, στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, στις μεγάλες παραγωγικές μονάδες, στο προσωπικό του ΕΣΥ. Χρειάζεται επίσης αναδιοργάνωση και αποκεντρωμένη παρουσία του ΕΟΔΥ στα νησιά και την ενδοχώρα, έτσι ώστε να υπάρχει επιδημιολογική επιτήρηση της πανδημίας πιο κοντά στις τοπικές κοινωνίες και άρα πιο έγκαιρη και αποτελεσματική διαχείριση κάθε ύποπτου ή επιβεβαιωμένου κρούσματος. Τέλος, απαιτούνται αυστηρότεροι περιορισμοί στους χώρους μαζικών συναθροίσεων, επείγοντα μέτρα αποσυμφόρησης στα μέσα μαζικής μεταφοράς, μείωση οικονομικών επιβαρύνσεων των πολιτών (διατίμηση της μάσκας, δωρεάν διανομή στο προσωπικό σε εργασιακούς χώρους που είναι υποχρεωτική κτλ) και, πάνω, απ’ όλα επιτάχυνση των παρεμβάσεων μόνιμης και σταθερής στήριξης του ΕΣΥ και των υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας.

Δεν ενισχύθηκε το ΕΣΥ

Έχει ενισχυθεί το ΕΣΥ ώστε να ανταπεξέλθει σε ένα ενδεχόμενο δεύτερο κύμα της πανδημίας;

Είναι κοινός τόπος ότι η κυβέρνηση δεν αξιοποίησε την πανδημία και το περιθώριο που έδωσε η «καραντίνα», για να υπάρξει όντως μια σοβαρή παρακαταθήκη στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας. Σ’ αυτό δηλαδή που σήκωσε όλο το βάρος της υγειονομικής κρίσης. Η αναγνώριση της αξίας του ΕΣΥ και η ανάγκη ενίσχυσής του, είναι πλέον καθολική.

Αλλά είναι νομίζω ευρύτερα αντιληπτό ότι η κυβέρνηση δεν έχει την πολιτική βούληση να αξιοποιήσει την πανδημία και τις προκλήσεις της, για να δρομολογηθεί μια γενναία επένδυση στις δημόσιες δομές, στα νοσοκομεία, την πρωτοβάθμια φροντίδα, την αποκατάσταση , την ψυχική υγεία, τις Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας. Να υπάρξει, δηλαδή, μια ενίσχυση με επιπλέον πόρους, ανθρώπινους και υλικούς, με μόνιμο και εξειδικευμένο επιστημονικό δυναμικό, με νέες δωρεάν υπηρεσίες, με έμφαση στην ποιότητα της φροντίδας υγείας.

Θυμίζω πως πριν από την πανδημία, η ΝΔ μιλούσε για σπάταλα και αναποτελεσματικά νοσοκομεία, για ιδιωτικοοικονομικό μάνατζμεντ, για άνοιγμα του ΕΣΥ στον ιδιωτικό τομέα, στην αγορά και στις ασφαλιστικές εταιρίες. Ήρθε η πανδημία και αναγκαστικά δημιουργήθηκε μια «ρωγμή» στο νεοφιλελεύθερο αφήγημά της. Θεωρώ ότι σήμερα οφείλουμε, εμείς ως αξιωματική αντιπολίτευση, οι εργαζόμενοι στο σύστημα υγείας , οι σύλλογοι των ασθενών και οι τοπικές κοινωνίες, να διευρύνουμε αυτή τη «ρωγμή» και να διεκδικήσουμε μία σταθερού και μόνιμου χαρακτήρα παρέμβαση. Δηλαδή ένα πολυετές πλάνο προσλήψεων και αναβάθμισης των υποδομών και του εξοπλισμού. Εμείς από την πλευρά μας έχουμε καταθέσει πρόταση για ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο, τύπου «Φιλόδημος» για την Υγεία, το οποίο με συνέργεια πόρων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το ΠΔΕ της χώρας, θα μπορέσει να αντιμετωπίσει σε βάθος πενταετίας τις ανάγκες αναβάθμισης των κτιριακών εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας. Έχουμε επίσης καταθέσει συγκεκριμένο πρόγραμμα μόνιμων προσλήψεων για όλες τις θέσεις που σήμερα καλύπτουν οι συμβασιούχοι.

Και βεβαίως, μια σημαντική προϋπόθεση προκειμένου να υπάρξει αυτή η σταθερού χαρακτήρα ενίσχυση του ΕΣΥ, είναι η σταδιακή σύγκλιση με τον μέσο όρο της Ευρώπης σε ό,τι αφορά τις δημόσιες δαπάνες( 7% του ΑΕΠ). Η υπέρβαση, δηλαδή, των ορίων της λιτότητας.

Ακριβώς επειδή έχουμε βγει από τα μνημόνια, ο στόχος για τα πρωτογενή πλεονάσματα, τουλάχιστον για το 2020, ακυρώθηκε, υπάρχει χαλάρωση του δημοσιονομικού συμφώνου της ΕΕ και είναι διαθέσιμοι επιπλέον πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης, έχουμε τη δυνατότητα να δρομολογήσουμε με βιώσιμο τρόπο την ενδυνάμωση και ανασυγκρότηση του ΕΣΥ και της Δημόσιας Υγείας στη χώρα. Επίσης, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι δεν έχει επανέλθει πλήρως η τακτική λειτουργία του ΕΣΥ, ότι συνεχίζεται η ταλαιπωρία των ασθενών στην προσπάθεια τους να αντιμετωπίσουν ανάγκες συνήθους νοσηρότητας στα νοσοκομεία , ότι η παρατεινόμενη αυτή δυσλειτουργία απογοητεύει και διώχνει κόσμο από το ΕΣΥ, χωρίς το Υπουργείο Υγείας να αγωνιά ή να προβληματίζεται.

Εν όψει μάλιστα νέου επιδημικού κύματος, θέλουμε να προειδοποιήσουμε ότι θα είναι τραγικό λάθος να επαναληφθεί η μονομερής εστίαση όλου του Δημόσιου Συστήματος Υγείας στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Χωρίς καλή παρακολούθηση των χρόνιων ασθενών σε επίπεδο ΠΦΥ και κατ’ οίκον φροντίδας, χωρίς εύρυθμη λειτουργία όλων των δημόσιων δομών, χωρίς αισθητή ενίσχυση των Κέντρων Υγείας, των ΤΟΜΥ, των ΤΕΠ, των Παθολογικών και Πνευμονολογικών κλινικών, των Αναισθησιολογικών Τμημάτων, των Χειρουργικών κλινικών, των Εργαστηρίων, η επικέντρωση στα περιστατικά covid-19 και στις κλίνες ΜΕΘ θα είναι ατελέσφορη και αναποτελεσματική.

To lockdown

Θεωρείτε ότι μπορεί να χρειαστούμε δεύτερο lockdown;

Αυτό είναι ένα σενάριο που η κυβέρνηση έχει την υποχρέωση και ευθύνη να το αποτρέψει. Για να γίνει αυτό χρειάζονται βελτίωση τα αντανακλαστικά της, συντονισμός των υπηρεσιών, καλύτερο monitoring σε τοπικό επίπεδο από τον ΕΟΔΥ και την Πολιτική Προστασία, στοχευμένες παρεμβάσεις περιορισμού της διασποράς του ιού στην κοινότητα και σε ευάλωτους πληθυσμούς, ενίσχυση της ανθεκτικότητας του ΕΣΥ με ενσωμάτωση των δομών ΠΦΥ (Κέντρα Υγείας-ΤΟΜΥ) στη διαχείριση περιστατικών covid-19, αποκεντρωμένη και ταχύτερη μοριακή διάγνωση στην περιφέρεια. Μόνο έτσι, με ένα άλλο επίπεδο ανταπόκρισης του κράτους και δευτερευόντως, με ένα άλλο επίπεδο ατομικής ευθύνης και συμπεριφοράς, μπορούμε να αποφύγουμε ένα νέο γενικευμένο lock down.

Η Υγεία και η οικονομία

Τελικά μπορούν να συμβαδίσουν η προστασία της δημόσιας Υγείας και οι ανάγκες μιας οικονομίας που εξαρτάται από τον τουρισμό και την εστίαση;

Θεωρώ ότι δεν μπορεί να υπάρχει δίλημμα ανάμεσα στη δημόσια Υγεία και στην οικονομία. Αυτά τα δύο είτε θα πάνε μαζί, ούτως ώστε η οικονομική και κυρίως η τουριστική δραστηριότητα να συνοδεύεται από υψηλά υγειονομικά standards, είτε θα έχουμε ανεξέλεγκτη υποτροπή της πανδημίας εν μέσω του καλοκαιριού, που θα επηρεάσει στη συνέχεια τη λειτουργία της οικονομίας, ανεξάρτητα από το αν θα υπάρξει γενικευμένο lockdown ή όχι. Διότι, όταν εδραιώνεται η πεποίθηση ότι ο ιός κυκλοφορεί ανάμεσά μας, ότι άνθρωποι νοσούν και νοσηλεύονται στα νοσοκομεία των τουριστικών περιοχών, αυτό επηρεάζει την ψυχολογία και τη διάθεση των ανθρώπων να βγουν, να πάνε στα καταστήματα εστίασης και σε πολυσύχναστα μέρη.

Η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προστασία από τον ιό, προστατεύει και την οικονομία, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, την απασχόληση και το εισόδημα των ανθρώπων.