Oruc Reis: Διπλωματικός μαραθώνιος στη σκιά γερμανικών πιέσεων σε Αθήνα και Λευκωσία

Η απόσυρση ξεκίνησε το απόγευμα του Σαββάτου, προφανώς ως μέρος μιας συμφωνίας αποκλιμάκωσης ή ως ένδειξη καλής θέλησης, προκειμένου να επιτευχθεί η όποια συμφωνία.

Αναμφίβολα η απόσυρση των τουρκικών πλοίων είναι θετική γιατί απομακρύνεται η πιθανότητα να βρεθούν σε αντιπαράταξη οι στόλοι Ελλάδας και Τουρκίας.

Ωστόσο, η ανησυχία παραμένει γιατί:

1. Η τουρκική NAVTEX είναι σε ισχύ μέχρι τις 2 Αυγούστου.
2. Παραμένουν στο Αιγαίο ορισμένα τουρκικά πλοία.
3. Η δημοσιοποίηση της απόσυρσης έγινε με διαρροή της ελληνικής πλευράς. Η τουρκική τηρεί σιγή ισχύος.

Το βράδυ του Σαββάτου δημιουργήθηκε σύγχυση για κάποιες ώρες όταν η τουρκική πρεσβεία της Ουάσιγκτον ανάρτησε tweet που ανακοίνωνε ότι το Oruc Reic ξεκίνησε σεισμικές έρευνες, σύμφωνα με τον σχεδιασμό.

Τελικά το tweet αποσύρθηκε και αντικαταστάθηκε. Το Oruc Reis παραμένει αρόδου στο λιμάνι της Αττάλειας. Κοντά του βρίσκονται τα δύο συνοδευτικά σκάφη Cengiz Han και Ataman.

Δεν έγινε γνωστό αν πρόκειται για λάθος της πρεσβείας ή υπήρξε κάποιο πολιτικό παρασκήνιο.

Η γερμανική πρωτοβουλία

Το σίγουρο είναι βρίσκεται σε εξέλιξη γερμανική διαμεσολαβητική πρωτοβουλία, προκειμένου να μειωθεί η ένταση μεταξύ Ελλάδα και Τουρκίας. Μέρος αυτής της πρωτοβουλίας ήταν η «μυστική» συνάντηση στο Βερολίνο στην οποία ο εκπρόσωπος του Ερντογάν, Ιμπραχίμ Καλίν, η υπεύθυνη Ευρωπαϊκών Θεμάτων του Μεγάρου Μαξίμου, Ελένη Σουρανή και ο σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής της Άνγκελα Μέρκελ, Γιαν Χέκερ. Στη συνέχεια, και αφού εξεδόθη η τουρκική NAVTEX η Άνγκελα Μέρκελ τηλεφώνησε τόσο στον Ταγίπ Ερντογάν όσο και στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Η απόσυρση των τουρκικών πλοίων φαίνεται να είναι αποτέλεσμα αυτών των τηλεφωνικών επικοινωνιών.

Οι πιέσεις

Η γερμανική διαμεσολάβηση συνοδεύεται από πιέσεις στην Αθήνα για έναρξη κάποιας μορφής διαλόγου με την Τουρκία. Το θέμα του διαλόγου είναι πάντα αντικείμενο…. διαλόγου στα ελληνοτουρκικά. Δηλαδή διαχρονικά οι δύο πλευρές διαπραγματεύονται για το τι θα μπορούσαν να διαπραγματευτούν. Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι υπάρχει ένα μόνο ζήτηση προς διαπραγμάτευση: Αυτό της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας (παλιότερα) και τώρα της ΑΟΖ. Η Τουρκία βάζει και άλλα ζητήματα όπως η στρατιωτικοποίηση των Δωδεκανήσων και ότι ο ελληνικός εναέριος χώρο είναι 4 μίλία παραπάνω από τα ελληνικά χωρικά ύδατα. Η Αθήνα δεν δέχεται συζήτηση επί αυτών. Υπενθυμίζεται ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετά τη συνάντησή τον Νίκο Αναστασιάδη στις 14 Ιουλίου είχε δηλώσει:

«Ουδέποτε αρνηθήκαμε τον διάλογο και τις αρχές του διεθνούς δικαίου και καλής γειτονίας, αλλά χωρίς εκβιαστικές πρακτικές και υποβόσκουσες απειλές.»

Αρκετές ελληνικές ιστοσελίδες έγραψαν σήμερα ότι η γερμανική κυβέρνηση προτείνει την συνεκμετάλλευση των όποιων υδρογονανθράκων από Ελλάδα και Τουρκία. Βάση των δημοσιευμάτων είναι άρθρο της Deutsche Welle στο οποίο η Νέλε Ματς-Λυκ, στέλεχος του Ινστιτούτου Διεθνούς Δικαίου Walther Schücking στο Πανεπιστήμιο του Κιέλου, υποστηρίζει μια κοινή προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο. Προσθέτει ότι: «Μέχρι να εκδοθεί απόφαση, οι χώρες θα μπορούσαν να συμφωνήσουν σε μια προσωρινή λύση που προβλέπει την κοινή οικονομική ανάπτυξη των επίμαχων θαλάσσιων εδαφών, χωρίς να διατυπώνονται ισχυρισμοί και να υπάρχει πρόβλεψη για τη μορφή μιας μεταγενέστερης συμφωνίας. Τα κέρδη μοιράζονται έως ότου μπορεί να συμφωνηθεί κάποια στιγμή. Μια τέτοια κοινή χρήση μπορεί τελικά να γίνει μόνιμη λύση.» Ωστόσο, δεν υπάρχει επιβεβαίωση ότι η συνεκμετάλλευση αποτελεί επίσημη γερμανική θέση.

Πιέσεις στη Λευκωσία

Πιέσεις όμως φαίνεται ότι ασκούνται και στη Λευκωσία. Ο Κυριάκος Πιερίδης έγραψε στην Εφημερίδα των Συντακτών και την κυπριακή Εφημερίδα Πολίτης ότι: «Ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης γίνεται όλο και πιο έντονα δέκτης επίμονων παροτρύνσεων να προβεί έγκαιρα σε κάποια χειρονομία εκτόνωσης της έντασης που να ικανοποιεί την Τουρκία, σε αντάλλαγμα για μορατόριουμ γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ.» Σύμφωνα με το άρθρο, «δεν κρίνεται επαρκής η πρόταση Αναστασιάδη για άνοιγμα λογαριασμού και καθορισμό ποσοστών από τα μελλοντικά έσοδα προς όφελος της Τουρκοκυπριακής Κοινότητας, με βάση την πληθυσμιακή αναλογία. Η Γερμανία συγκρίνει τη θέση αυτή με εκείνη που εκφράστηκε από τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μ. Ακιντζί το καλοκαίρι του 2019, η οποία αφορά τη δημιουργία μιας μικτής επιτροπής Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων για λήψη από κοινού αποφάσεων για τους υδρογονάνθρακες.»

Τέλος, να σημειωθεί ότι η Άγκυρα βάζει στην ατζέντα του προς το Βερολίνο και το ζήτημα της τελωνειακής σύνδεσης ΕΕ-Τουρκίας.