Το παρασκήνιο της θυελλώδους συνεδρίασης των Ευρωπαίων ΥΠΕΞ

Άλλωστε ο Τούρκος πρόεδρος επιθυμεί να αυτοανακηρυχθεί σε παγκόσμιο εκπρόσωπο των μουσουλμάνων.

Την ίδια ώρα, η ελληνική κυβέρνηση ζητά από την Ευρώπη, που εμφανίζει χαλαρούς ρυθμούς, να θέσει ατζέντα τουρκικών προκλήσεων αλλά και να πετύχει κυρώσεις σε βάρος της οικονομίας της γειτονικής χώρας. Και αυτό γιατί θεωρεί πως με αυτό τον τρόπο μπορεί να «προλάβει» ένα επόμενο προκλητικό βήμα: ένα ενδεχόμενο θερμό επεισόδιο τους επόμενους μήνες.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός ήδη συνομίλησε με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ για τις τουρκικές προκλήσεις, ενόψει μάλιστα της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ την ερχόμενη Παρασκευή και Σάββατο.

Εκτός από τη συζήτηση των οικονομικών θεμάτων από τις συνέπειες του κορωνοϊού, αναμένεται να τεθεί από ελληνικής πλευράς και το πλαίσιο των κυρώσεων για την τουρκική παραβατικότητα.

Το παρασκήνιο στο συμβούλιο υπουργών εξωτερικών

Σύμφωνα με διπλωματικής πηγές, η χθεσινή ημέρα ξεκίνησε δύσκολα. Η Ελλάδα επιθυμούσε να υπάρξει εξουσιοδότηση του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ να δημιουργήσει κατάλογο μέτρων κατά της Τουρκίας σε περίπτωση που ξεκινήσει γεωτρήσεις.

Η γερμανική προεδρία είπε: «Θα συμφωνούσαμε αν υπάρξουν προσπάθειες από τον Μπορέλ να γίνουν συζητήσεις με την τουρκική πλευρά».

Μια ιδιαίτερα «χλιαρή» τοποθέτηση, δηλαδή. Η Αθήνα τάσσεται υπέρ οικονομικών κυρώσεων αλλά όχι κατά προσώπων.

Η Αθήνα επιθυμεί μέτρα που θα παραλύουν καθοριστικά την τουρκική οικονομία.

Σε περίπτωση θερμού επεισοδίου, η Ελλάδα θα αντιδράσει και θα χρειαστεί να ενεργοποιηθεί το άρθρο 42 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης -δηλαδή, με απόφαση του Συμβουλίου, ενίσχυση της χώρας που δέχεται επίθεση.

Σε ό,τι αφορά το θέμα της Αγίας Σοφίας, οι Ευρωπαίοι αρχικά ήθελαν να περιοριστούν σε ένα από «λυπούμαστε».

Ωστόσο, η ελληνική πλευρά ήθελε να υπάρξει καταγγελία και να ζητηθεί η επαναφορά του προηγούμενου καθεστώτος της Αγίας Σοφίας. Τελικώς, οι Ευρωπαίοι καταδίκασαν την απόφαση του Τούρκου προέδρου.

Η Αυστρία, μάλιστα, ζητούσε ακόμη και άρση του καθεστώτος της Τουρκίας ως υποψήφιας χώρας.

«Είναι επιστημονική φαντασία να πιστεύουμε πως η Τουρκία είναι ευρωπαϊκή χώρα» είπε ο αυστριακός ΥΠΕΞ.

Στο πλευρό της Ελλάδας στο θέμα των μέτρων βρίσκονται η Γαλλία, το Λουξεμβούργο, η Εσθονία και η Σλοβακία.

Μετά την εξάωρη συνεδρίαση των ΥΠΕΞ της Ένωσης, ο Ζοζέπ Μπορέλ καταδίκασε την απόφαση της Τουρκίας, με πολλούς υπουργούς να εκφράζουν παρόμοιες απόψεις.

Ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, Νίκος Δένδιας, έθεσε το θέμα της υψηλής παραβατικότητας που επιδεικνύει η Άγκυρα και κατάφερε να κερδίσει την αλληλεγγύη των Ευρωπαίων ομολόγων του, που ζητούν πλέον από τον Ερντογάν να ρίξει τους τόνους.

Όπως επεσήμανε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, η τουρκική παραβατικότητα θα συζητηθεί κατόπιν επιθυμίας της ελληνικής και της κυπριακής πλευράς, εκ νέου στο άτυπο Συμβούλιο του Αυγούστου στο Βερολίνο και όχι στο τακτικό Συμβούλιο τον Σεπτέμβριο, όπως ήταν αρχικά προγραμματισμένο.

Σε δηλώσεις του αμέσως μετά τη μαραθώνια συνεδρίαση τόνισε πως:

«Η κλιμάκωση της τουρκικής παραβατικότητας και ο αυταρχισμός της Τουρκίας ήταν στο επίκεντρο της συζήτησής μας. Υπήρξε ισχυρή καταδίκη της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Ζητήθηκε, μάλιστα, από την Τουρκία να αναθεωρήσει και να αναστρέψει την απόφασή της».

Όπως είπε ο κ. Δένδιας, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων έκανε εκτενή αναφορά «στις σοβαρές επιπτώσεις της τουρκικής παραβατικότητας στην ασφάλεια και τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο».

«Πυρά» Μπορέλ

Ο Ζοζέπ Μπορέλ, μετά τη συνεδρίαση, δήλωσε:

«Η απόφαση αναπόφευκτα καλλιεργεί δυσπιστία, προκαλεί νέες διχόνοιες (...) και υπονομεύει τις προσπάθειές μας για διάλογο. Καλούμε τις τουρκικές αρχές άμεσα να επανεξετάσουν και να αλλάξουν την απόφαση».

«Θα ακολουθήσουμε ένα μονοπάτι που θα οδηγήσει σε μείωση της έντασης» είπε επίσης ο κ. Μπορέλ, αναφερόμενος στις τουρκικές κινήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Λιβύη.

«Είναι μια σημαντική χώρα για την ΕΕ με την οποία πρέπει να αναπτύξουμε τη σχέση, αλλά πρέπει με κάποια προαπαιτούμενα» σημείωσε, τονίζοντας παράλληλα ότι:

«Το ζητούμενο είναι να οικοδομηθεί η εμπιστοσύνη με την Τουρκία, όπως όλοι ευχόμαστε».

Το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων διαπίστωσε πως ο Ερντογάν κλείνει οριστικά την πόρτα στη Δύση.

Μάλιστα, ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου, Ζαν Άσελμπορν, τόνισε πως:

«Όταν βλέπω τώρα στην Τουρκία το τι συμβαίνει με την Αγία Σοφία, τότε αυτό είναι ένα χτύπημα εναντίον αυτής της Συμμαχίας των Πολιτισμών. Πιστεύω ότι με αυτή την κίνηση, η Τουρκία κατά κάποιον τρόπο έσβησε αυτή την εξέλιξη».

«Μπαράζ» επαφών Μητσοτάκη

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά την παγκόσμια ανησυχία που προκλήθηκε από την απόφαση του Ερντογάν να αλλάξει το μουσειακό καθεστώς της Αγίας Σοφίας, ξεκινάει μπαράζ επαφών με ηγέτες.

Σήμερα, άλλωστε, θα έχει συνάντηση με τον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη, που επισκέπτεται την Ελλάδα.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, τόνισε:

«Βρισκόμαστε μπροστά στην πρόκληση και ύβρη της Τουρκίας και του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, να μετατρέψει την Αγιά Σοφιά σε τζαμί. Και απέναντι σε αυτό, οφείλει να αντιδράσει η παγκόσμια κοινότητα».

Αντιδράσεις της αντιπολίτευσης

Ο ΣΥΡΙΖΑ, μέσω του Αλέξη Χαρίτση, δηλώνει:

«Εμείς περιμένουμε από την κυβέρνηση, όχι τώρα αλλά εδώ και μήνες, να προχωρήσει στο αίτημα για ενεργοποίηση κυρώσεων απέναντι στην Τουρκία».

Με τη σειρά της, η Φώφη Γεννηματά έστειλε επιστολή στον πρόεδρο του ΕΣΚ και του ζητά να πιέσουν οι Ευρωπαίοι και οι σοσιαλιστές τον Ερντογάν να αλλάξει την απόφαση για την Αγία Σοφία.

Ο Δημήτρης Κουτσούμπας θεωρεί από την πλευρά του ότι:

«Οι γλυκανάλατες αντιδράσεις των Αμερικάνων και των Ευρωπαίων εταίρων της κυβέρνησης, εκθέτουν και την κυβέρνηση και όλα τα πολιτικά κόμματα του ευρωατλαντικού τόξου».