Φωτίου στο CNN Greece: Φτωχοποιούνται νοικοκυριά της μεσαίας τάξης

Η τομεάρχης Κοινωνικής Πρόνοιας του ΣΥΡΙΖΑ κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι «έχει να ξεπληρώσει γραμμάτια στα μεγάλα συμφέροντα που την έφεραν στην εξουσία, τα οποία δυστυχώς είναι πιεστικά. Γνωρίζουν, όπως και η ΝΔ, ότι η πανδημία είναι η ιδανική ευκαιρία για να «διορθώσουν» την «ανωμαλία» της ελληνικής αγοράς, που βασίζεται στους μικρομεσαίους κατά 85-90%».

Προσέθεσε ότι «θα έπρεπε να σχεδιάσουμε ένα νέο δίχτυ ασφάλειας, όχι με βάση εισοδηματικά κριτήρια, αλλά έχοντας προσδιορίσει με άλλο τρόπο τις κατηγορίες πολιτών που πλήττονται και οι οποίοι ανήκουν σε (μονοπρόσωπα ή πολυπρόσωπα) νοικοκυριά που πρέπει να ενισχυθούν.»

Η κ. Φωτίου είπε ακόμα ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο δεν επιδίδεται σε παροχολογία, αλλά αντίθετα διακατέχεται από ένα υπερβολικό αίσθημα ευθύνης για τα οικονομικά του κράτους, ως να είναι ακόμα κυβέρνηση. Γι αυτό και οι προτάσεις που κάνουμε είναι αυστηρά και αναλυτικά κοστολογημένες».

Τέλος, υπογράμμισε: «Το ερώτημα στο οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή το κόμμα της αριστεράς στην Ελλάδα, καλείται να απαντήσει είναι πώς θα εκφράσει τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία με το δικό του αριστερό πρόγραμμα».

Αναλυτικά η συνέντευξη της Θεανώς Φωτίου στο CNN Greece:

-Πώς έχει επηρεάσει η νέα οικονομική κρίση τους ανθρώπους που βρίσκονται στην κατάσταση που συνήθως ονομάζεται «ακραία φτώχεια»;

-Η νέα αυτή πραγματικότητα, που διευρύνει ασύμμετρα τις ανισότητες από την περιφέρεια προς το κέντρο της κοινωνίας, δεν αφορά μόνο τους «συνήθεις» άπορους. Ασφαλώς και αυτοί θα χτυπηθούν εντονότερα, διότι δεν είδαν καμία ενίσχυση από την κυβέρνηση, και ήδη ο πληθυσμός σε ακραία φτώχεια πολλαπλασιάζεται με ταχύτητα.

Το νέο στοιχείο όμως των επιπτώσεων της πανδημικής κρίσης είναι ότι σε κατάσταση φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού βρίσκονται ήδη νοικοκυριά τα οποία λογίζονται, από κοινωνικής και εισοδηματικής άποψης, ως μεσαία στρώματα. Το γνωρίζουν όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις οι οποίες εμφανίζουν μεγάλες χρηματοδοτήσεις σε 3 άξονες: εργαζόμενους - επιχειρήσεις - νοικοκυριά. Όλες, πλην της ελληνικής.

Εκείνες επιχειρούν να αποφύγουν το σπιράλ ύφεσης, δηλαδή την ανατροφοδοτούμενη ύφεση, η οποία δεν επιτρέπει το V της ανάκαμψης που υπόσχονται στις αγορές: ύφεση φέτος, αλλά η ανάπτυξη του χρόνου θα ξεπεράσει τη φετινή ύφεση. Και η αποτροπή επιχειρείται με τη συγκράτηση του εισοδήματος των νοικοκυριών των εργαζομένων και των θέσεων εργασίας. Γι’ αυτό και η πλήρης αναπλήρωση των μισθών των εργαζομένων, τα «χρήματα από το ελικόπτερο» στις επιχειρήσεις και τα επιδόματα στα νοικοκυριά.

Τα μέτρα της κυβέρνησης

-Πώς κρίνετε τα μέτρα που έχει πάρει μέχρι τώρα η κυβέρνηση για αυτούς τους πολίτες;

- Η ΝΔ όμως δεν ακολουθεί αυτή τη λογική, διότι έχει να ξεπληρώσει γραμμάτια στα μεγάλα συμφέροντα που την έφεραν στην εξουσία, τα οποία δυστυχώς είναι πιεστικά. Γνωρίζουν, όπως και η ΝΔ, ότι η πανδημία είναι η ιδανική ευκαιρία για να «διορθώσουν» την «ανωμαλία» της ελληνικής αγοράς, που βασίζεται στους μικρομεσαίους κατά 85-90%. Να ρίξουν το εργατικό κόστος, όπως ζητάει ο ΣΕΒ, με την εκ περιτροπής εργασία και να επαναφέρουν την εργασιακή ασυδοσία υπό τον φόβο της ανεργίας. Όσο για τη στήριξη των νοικοκυριών, εδώ η ΝΔ προσκρούει σε όλο το αφήγημα που έστησε εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ και του κράτους πρόνοιας τόσα χρόνια – «Δεν θέλουμε τα επιδόματα που δίνει ο ΣΥΡΙΖΑ, θέλουμε ανάπτυξη, καλές θέσεις εργασίας και επενδύσεις»!

Χρειάστηκαν μόνο 8 μήνες (προ κορωνοϊού) και τα περί ανάπτυξης, νέων θέσεων εργασίας και επενδύσεων, κατέρρευσαν. Συνέβη όμως και κάτι αποκαλυπτικό για τα επιδόματα: η αγορά τον Δεκέμβρη του ’19, μόλις έχασε το μέρισμα των 700 εκατ. που έδινε ο ΣΥΡΙΖΑ συνήθως τέτοια εποχή, πάγωσε. Ο τζίρος της έπεσε. Μήπως κατηγορούσαμε άδικα τα επιδόματα, αναρωτιούνται σήμερα οι μικρομεσαίοι μαγαζάτορες.

Δεν υπήρξε κανένα μέτρο για την ακραία φτώχεια από την ΝΔ, αλλά ούτε και για όσους βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.

Διότι οι κυβερνώντες σήμερα, αφενός εξυπηρετούν, βάσει του σχεδιασμού που περιέγραψα, την νεοφιλελεύθερη στρατηγική να χρησιμοποιούν τις κρίσεις για την αναδιάρθρωση και ισχυροποίηση του καπιταλισμού, αφετέρου εμμένουν ιδεοληπτικά στην άποψή τους ότι η επικράτηση του ισχυρότερου, ο νόμος της ζούγκλας δηλαδή, είναι ευεργετικός στο πεδίο της οικονομίας.

Εισόδημα Έκτακτης Ανάγκης

-Υποστηρίζετε ότι πρέπει να δοθεί ένα Εισόδημα Έκτακτης Ανάγκης. Σε ποιους προτείνετε να δοθεί αυτό και με ποια κριτήρια; Πόσο θα στοιχίσει στον προϋπολογισμό; Υπάρχουν τα χρήματα στα δημόσια ταμεία;

-Η πανδημία λειτουργεί ως καταλύτης για την ασύμμετρη διεύρυνση των ανισοτήτων. Δηλαδή δεν θα γίνουν απλά οι φτωχοί φτωχότεροι, αλλά και τα μεσαία και ανώτερα στρώματα κινδυνεύουν, γι’ αυτό τα γνωστά δίχτυα ασφάλειας για την ακραία φτώχεια, ακόμα και τα πιο γενναιόδωρα, δεν επαρκούν.

Επομένως έπρεπε να σχεδιάσουμε ένα νέο δίχτυ ασφάλειας, όχι με βάση εισοδηματικά κριτήρια, αλλά έχοντας προσδιορίσει με άλλο τρόπο τις κατηγορίες πολιτών που πλήττονται και οι οποίοι ανήκουν σε (μονοπρόσωπα ή πολυπρόσωπα) νοικοκυριά που πρέπει να ενισχυθούν. Αυτό ακριβώς κάναμε. Οι κατηγορίες είναι οι άνεργοι, οι επισφαλώς εργαζόμενοι (με μπλοκάκι ή εργόσημο) οι εποχικοί εργαζόμενοι, οι εργαζόμενοι στον πολιτισμό, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι αγρότες-κτηνοτρόφοι-αλιείς, , οι ανάπηροι και οι άποροι. Σύνολο 1,9 πολίτες. Για αυτούς και τα νοικοκυριά τους η ΝΔ δεν δίνει ούτε ένα ευρώ.

Το Εισόδημα Έκτακτης Ανάγκης ορίζει ότι αν τουλάχιστον ένα μέλος του νοικοκυριού ανήκει σε μία από αυτές τις κατηγορίες, ολόκληρο το νοικοκυριό μπαίνει στο Εισόδημα Έκτακτης Ανάγκης και λαμβάνει κάθε μήνα 400 € ο αρχικός δικαιούχος, 200 € κάθε ενήλικο μέλος και 100 € κάθε παιδί. Εξαιρούνται μόνον τα μέλη που δεν είδαν καμία αλλαγή στα εισοδήματα τους. Συνολικά, ωφελούνται 4 εκ. πολίτες με κόστος 3,5 δις € για τέσσερις μήνες.

Το Εισόδημα Έκτακτης Ανάγκης είναι ένα νέο δίχτυ ασφαλείας. Στηρίζει την κοινωνία αλλά και την αγορά, ενισχύοντας την ενεργό ζήτηση. Δεν αφορά μόνο την ακραία εισοδηματική φτώχεια. Συνιστά μια νέα πρόταση που στοχεύει τις ανισότητες που μπορεί να αντιμετωπίσει κάθε νοικοκυριό ή μεμονωμένος πολίτης στη διάρκεια του βίου του. Πρέπει να συμπληρώνεται με δωρεάν παροχές και δωρεάν δημόσιες υπηρεσίες του κοινωνικού κράτους (υγεία – παιδεία – πρόνοια). Πρόκειται για έναν από τους άξονες του κοστολογημένου κοινωνικού μισθού που οφείλει να επεξεργαστεί η αριστερά ως επιθετική πρόταση απέναντι στην επιχειρούμενη νεοφιλελεύθερη ανασυγκρότηση. Το συνολικό του κόστος μειώνεται όσο τα εισοδήματα των νοικοκυριών αποκαθίστανται. Στη νέα πραγματικότητα των επαναλαμβανόμενων ενδογενών και εξωγενών παγκόσμιων κρίσεων, αποκτά ιδιαίτερη σημασία και βαρύτητα και μπορεί να αντικαταστήσει υφιστάμενο δίχτυα ασφάλειας τύπου «Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος να είναι δηλαδή η πρόταση της αριστεράς για το νέο δίχτυ ασφαλείας του εικοστού πρώτου αιώνα.

Οι πόροι υπάρχουν αφού, εκτός από το «μαξιλαράκι» των 37 δις που άφησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, θα δοθούν από την Ε.Ε. άλλα 32, εκ των οποίων τα 22,5 σε επιχορηγήσεις, εκταμιεύσιμα από Σεπτέμβριο και κατά παρέκκλιση των όσων περιλαμβάνονται στο Σύμφωνο Ενισχυμένης Επιτήρησης. Άλλωστε είναι θέμα πολιτικής επιλογής το πού κατευθύνεις τους διατιθέμενους πόρους.

Αίσθημα ευθήνης

-Τι απαντάτε σε όσους κατηγορούν τον ΣΥΡΙΖΑ ότι επιδίδεται σε μια «εύκολη» παροχολογία ως αντιπολίτευση, ενώ ως κυβέρνηση ακολούθησε πολιτική λιτότητας;

Προσωπικά πιστεύω ότι όχι μόνο δεν επιδίδεται σε παροχολογία, αλλά αντίθετα διακατέχεται από ένα υπερβολικό αίσθημα ευθύνης για τα οικονομικά του κράτους, ως να είναι ακόμα κυβέρνηση. Γι αυτό και οι προτάσεις που κάνουμε είναι αυστηρά και αναλυτικά κοστολογημένες.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, κατά την διακυβέρνησή του, υποχρεώθηκε πράγματι να εφαρμόσει μνημόνιο, έστω και αν ποτέ δεν αποδέχτηκε την ιδιοκτησία του. Δεν ακολούθησε όμως πολιτικές λιτότητας για τα αδύναμα στρώματα και αυτό αποδεικνύεται από τα εξής δεδομένα:

Ο ΣΥΡΙΖΑ, ακόμα και κατά την περίοδο της σκληρής μνημονιακής εποπτείας, αύξησε τις δαπάνες για την υγεία , την παιδεία και την πρόνοια, πιστεύοντας ότι με ισχυρό κοινωνικό κράτος αμβλύνονται οι ανισότητες και μειώνεται η φτώχεια. Παραλάβαμε τον προϋπολογισμό για την Πρόνοια στα 789 εκ., ουραγοί της Ευρώπης με ποσοστό 0,4% του ΑΕΠ και τον αυξήσαμε στα 3,5 δις ή 2% του ΑΕΠ, με στόχο να φθάσουμε τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο του 4%.

Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ:

Ο ΣΥΡΙΖΑ έριξε τη φτώχεια σε χαμηλότερα επίπεδα από την εποχή της «μεγάλης ανάπτυξης» δηλαδή το 2005. Τότε το ποσοστό φτώχειας ήταν 19,6% και το 2018 ήταν 17,9%. Το ίδιο συνέβη και με την παιδική φτώχεια, η οποία έπεσε κάτω από τα επίπεδα του 2005. 1 στα 5 παιδιά γλύτωσε από τη φτώχεια την τετραετία του ΣΥΡΙΖΑ. Αποδεικνύεται ότι οι ανισότητες και η φτώχεια δεν καταπολεμούνται μόνο με την ανάπτυξη. Διότι μπορεί να αυξάνεται η πίτα, δηλαδή το ΑΕΠ, αλλά δεν σημαίνει ότι κατανέμεται δίκαια.

Χάρη στην οικονομική πολιτική καταπολέμησης των ανισοτήτων του ΣΥΡΙΖΑ, οι χαμηλές και μεσαίες τάξεις που αποτελούν το 75% του πληθυσμού της χώρας, απέκτησαν μεγαλύτερο μερίδιο του συνολικού εισοδήματος. Και για να προλάβω το τετριμμένο περί «ισότητας στη φτώχεια» που δήθεν προκαλούν οι αριστερές πολιτικές, ο ΣΥΡΙΖΑ παρέδωσε τη χώρα με ανάπτυξη 2,8% - που εκμηδένισε η ΝΔ σε 8 μήνες- και 37 δις στα ταμεία του κράτους, που φοβάμαι ότι η κυβέρνηση θα εξανεμίσει σύντομα, ξεπληρώνοντας υποχρεώσεις σε ευνοούμενους.

Εκτός όμως από την κατανομή των εισοδημάτων, η επιθετική πρόταση της αριστεράς για την καταπολέμηση των ανισοτήτων είναι η θέσπιση του κοινωνικού μισθού, που συντίθεται από επιδόματα, δωρεάν παροχές και δημόσιες υπηρεσίες στο πλαίσιο του κοινωνικού κράτους.

Ιδεολογική ταυτότητα

-Στον ΣΥΡΙΖΑ διεξάγεται ένας έντονος διάλογος για την ιδεολογική ταυτότητα και την πολιτική τοποθέτηση του κόμματος. Θεωρείτε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να μετατοπιστεί προς το Κέντρο για να ανατρέψει τον σε βάρος του συσχετισμό δύναμης;

-Καθήκον του ΣΥΡΙΖΑ στη σημερινή συγκυρία είναι να επεξεργαστεί ένα ριζοσπαστικό αριστερό πρόγραμμα για να ασκήσει επιθετική πολιτική απέναντι στην ανασυγκρότηση του νεοφιλελευθερισμού. Ριζοσπαστικό αριστερό πρόγραμμα σημαίνει ότι απαντάει στα άμεσα προβλήματα της κοινωνίας πειστικά και ρεαλιστικά, ώστε να μπορεί να γίνει κτήμα της πλειοψηφίας και να θέσει σε κίνηση τα πιο δυναμικά κομμάτια της. Σημαίνει όμως επίσης ότι με τις απαντήσεις του δίνει προοπτική και ανοίγει παράθυρο στο μέλλον, σε μια δίκαιη και ελεύθερη κοινωνία. Για να το κάνει αυτό η αριστερά χρειάζεται να αξιοποιεί την επιστημονική έρευνα, να αφουγκράζεται τα αυτόνομα κινήματα που αναπτύσσονται, να είναι ριζωμένη μέσα σε αυτά και να εμπνέεται από τη δράση τους.

Η διαδικασία που περιγράφω, προϋποθέτει ένα δημοκρατικό, ζωντανό κόμμα με κοινωνική γείωση , του οποίου η ιδεολογική ταυτότητα καθορίζει και τις προγραμματικές του επιλογές και την πολιτική συμμαχιών. Είναι μία λογική που δεν έχει καμία σχέση με καιροσκοπικές μετατοπίσεις προς ένα αόριστο «κέντρο» ή με μια συντηρητικοποίηση της αριστεράς.

Έχει όμως σχέση με τις ανησυχίες των ανθρώπων που ανησυχούν για τον εθνικισμό, τον ρατσισμό, τον σεξισμό, τον αυταρχισμό, τη διαφθορά, την κυριαρχία των μεγάλων οικονομικών συγκροτημάτων, την αυξανόμενη κοινωνική ανισότητα, χωρίς οπωσδήποτε να ασπάζονται τους απώτερους προγραμματικούς στόχους της αριστεράς.

Το ερώτημα στο οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή το κόμμα της αριστεράς στην Ελλάδα, καλείται να απαντήσει είναι πώς θα εκφράσει τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία με το δικό του αριστερό πρόγραμμα.