Κορωνοϊός: Το τελικό σχέδιο του υπουργείου Παιδείας για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση

Η κ. Κεραμέως τόνισε ότι με τη νέα ρύθμιση για τη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση, δεν προβλέπεται σε καμία περίπτωση η βιντεοσκόπηση μαθημάτων ούτε εγκατάσταση καμερών στις σχολικές τάξεις.

«Όταν η Πολιτεία προβλέπει τη δυνατότητα για ορισμένους μαθητές να μείνουν εκτός σχολείου για προληπτικούς λόγους προστασίας της ατομικής και δημόσιας υγείας, είναι και αυτονόητη υποχρέωση της Πολιτείας να μεριμνήσει για την πρόσβαση των μαθητών αυτών στην εκπαιδευτική διαδικασία εξ αποστάσεως», δήλωσε η Νίκη Κεραμέως.

«Παρά την εκστρατεία παραπληροφόρησης και τη δίκη προθέσεων, με τη σημερινή της ανακοίνωση η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα αποσαφήνισε ότι είναι καταρχήν νόμιμος ο σκοπός της ταυτόχρονης διδασκαλίας σε μαθητές με φυσική παρουσία και σε άλλους μαθητές με τη μέθοδο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, όπως προβλέπεται στην πρόσφατη ρύθμιση, ότι το υπουργείο Παιδείας είχε συμβουλευθεί την Αρχή πριν τη διαμόρφωση της ρύθμισης και ενσωμάτωσε συγκεκριμένες προτάσεις της» πρόσθεσε η υπουργός Παιδείας.

Όπως είπε η ίδια, με υπουργική απόφαση θα οριστούν, μεταξύ άλλων, οι λεπτομέρειες της εφαρμογής της διάταξης, καθώς και μέτρα για τη διασφάλιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων των συμμετεχόντων, λαμβανομένων υπόψη των δικαιωμάτων πρωτίστως μαθητών και εκπαιδευτικών καθώς και τυχόν άλλων ενδιαφερομένων.

Αρχή Δεδομένων: «Ναι» στο μάθημα, «όχι» στην καταγραφή

Νωρίτερα η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα είχε αποφανθεί ότι είναι νόμιμη η εξ αποστάσεως εκπαίδευση με μετάδοση του μαθήματος, αλλά όχι η αποθήκευση και επεξεργασία αυτού.

Τόσο ο πρόεδρος όσο και τα μέλη της Ανεξάρτητης Αρχής πραγματοποίησαν τηλεδιασκέψεις με το προεδρείο και τη νομική σύμβουλο της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδας, με μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΟΛΜΕ και εκπροσώπους του Πανελλήνιου Συλλόγου Αναπληρωτών Δασκάλων, μετά από σχετικά αιτήματά τους.

«Ο σκοπός της συγκεκριμένης επεξεργασίας που συνίσταται στην παροχή εκπαίδευσης είναι κατ’ αρχήν νόμιμος και μπορεί να αποτελέσει, υπό προϋποθέσεις, τη βάση για τη σύννομη επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων των διδασκόντων και των μαθητών, στο πλαίσιο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης» σημειώνει στο σκεπτικό της η Αρχή.

Πέραν όμως «της απαγόρευσης της καταγραφής και αποθήκευσης του μαθήματος», ύστερα από συμβουλευτική σύσταση της Αρχής, ορίστηκε ο υπεύθυνος επεξεργασίας, περιορίστηκε ο σκοπός χρήσης των μεταδιδομένων (πληροφορίες που παράγονται κατά τη λειτουργία των συστημάτων τηλεκπαίδευσης, π.χ. δεδομένα για τους χρόνους διάσκεψης ενός χρήστη) και «θεσπίσθηκε η υποχρέωση καταστροφής τους».

Εξάλλου τέθηκε ως προϋπόθεση για την έκδοση της υπουργικής απόφασης που θα εξειδικεύσει τη σχετική νομοθετική ρύθμιση, «η διενέργεια εκτίμησης αντικτύπου».

Με την υπουργική αυτή απόφαση «θα οριστούν, πλην άλλων, και οργανωτικά και τεχνικά μέτρα για τη διασφάλιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων των συμμετεχόντων. Με την απόφαση αυτή θα ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός του νέου τρόπου διδακτικής και θα είναι δυνατή η συνολική αξιολόγησή του από την άποψη της αρχής της αναλογικότητας που διέπει το δίκαιο των προσωπικών δεδομένων».

Παράλληλα, η Αρχή αναγνωρίζει ότι «η ταυτόχρονη διδασκαλία συνεπάγεται περισσότερους κινδύνους στα δικαιώματα των εκπαιδευτικών και των μαθητών εν συγκρίσει με τη διδασκαλία στην τάξη». Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, προβλέπεται μόνο κατ’ εξαίρεση σε περίπτωση επιδημικής νόσου.

«Η εφαρμογή της διάταξης εξαρτάται από τη διενέργεια εκτίμησης αντικτύπου των σχεδιαζόμενων πράξεων επεξεργασίας στην προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, η οποία διενεργείται με συγκεκριμένη μεθοδολογία, ώστε να προσδιοριστούν τα κατάλληλα μέτρα αντιμετώπισης των κινδύνων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι εγγυήσεις, τα μέτρα και οι μηχανισμοί ασφάλειας μέσω των οποίων διασφαλίζεται η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, λαμβάνοντας υπόψη τα δικαιώματα και τα έννομα συμφέροντα των εκπαιδευτικών, των μαθητών, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, και άλλων ενδιαφερόμενων προσώπων» ανέφερε η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.

Σφοδρές αντιδράσεις από ΟΛΜΕ

Οι δηλώσεις της υπουργού Παιδείας ήρθαν ως απότοκο στην έντονη πολιτική αντίδραση που πυροδότησε το θέμα των καμερών στα σχολεία, για την μετάδοση των μαθημάτων σε μαθητές που δεν πηγαίνουν στις σχολικές αίθουσες.

Στην τροπολογία που ψηφίστηκε επί του ζητήματος αναφερόταν πως «είναι δυνατή η, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, παροχή σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης με χρήση μέσων τεχνολογίας σε μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που δεν δύνανται να παρακολουθήσουν δια ζώσης την εκπαιδευτική διαδικασία είτε λόγω καθολικής ή μερικής αναστολής ή απαγόρευσης λειτουργίας εκπαιδευτικής δομής είτε για άλλο λόγο που ανάγεται σε έκτακτο ή απρόβλεπτο γεγονός. Η ταυτόχρονη διδασκαλία σε μαθητές οι οποίοι συμμετέχουν στο μάθημα με φυσική παρουσία και σε άλλους μαθητές οι οποίοι συμμετέχουν εξ αποστάσεως επιτρέπεται μόνο σε περίπτωση επιδημικών νόσων».

Η Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης Ελλάδας κατέρχεται αύριο, Τετάρτη, σε πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο, αναφέροντας, μεταξύ άλλων, πως η τροπολογία για τις κάμερες παραβιάζει τα προσωπικά δεδομένα των μαθητών.

Σε ανακοίνωση της, σημειώνει:

«Η κυβέρνηση, αγνοώντας τις πραγματικές ανάγκες του δημόσιου σχολείου άλλα και τα αιτήματα και τις προτάσεις των εκπαιδευτικών

• κατέθεσε με εντελώς αντιδημοκρατικό τρόπο, χωρίς διάλογο και εν μέσω πανδημίας, αντιεκπαιδευτικό πολυνομοσχέδιο για την Παιδεία
• αποφάσισε το άνοιγμα των σχολείων χωρίς να έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα προστασίας της υγείας και της ζωής μαθητών και εκπαιδευτικών
• ψήφισε αιφνιδιαστικά εκπρόθεσμη τροπολογία για την ζωντανή μετάδοση του μαθήματος, παραβιάζοντας τα προσωπικά δεδομένα ανηλίκων μαθητών και εκπαιδευτικών καθώς και τις αρχές που διέπουν την ίδια την παιδαγωγική διαδικασία.
• Οι εκπαιδευτικές ομοσπονδίες, ΟΛΜΕ, ΔΟΕ και ΟΙΕΛΕ, καλούν όλους/ες τους/τις εκπαιδευτικούς να συμμετάσχουν μαζικά στο Πανεκπαιδευτικό Συλλαλητήριο στα Προπύλαια την Τετάρτη 13 Μαΐου στη 1μμ.

Διεκδικούμε:

• Να αποσυρθεί το αντιεκπαιδευτικό πολυνομοσχέδιο για την Παιδεία.
• Να μην εφαρμοστεί η τροπολογία Κεραμέως για την ζωντανή μετάδοση του μαθήματος.
• Να ληφθούν άμεσα ουσιαστικά μέτρα υγιεινής και ασφάλειας σε όλα τα σχολεία.
• Να αυξηθεί η χρηματοδότηση των σχολείων από τον κρατικό προϋπολογισμό».

Κατηγορηματικά αντίθετος o ΣΥΡΙΖΑ

Αντίθετος στην βιντεοσκόπηση δήλωσε και ο τομεάρχης Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Φίλης.

Την κατηγορηματική αντίθεσή του στη βιντεοσκόπηση και διαδικτυακή μετάδοση των σχολικών μαθημάτων εξέφρασε ο Νίκος Φίλης.

Ο τομεάρχης Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ μιλώντας στον Νίκο Χατζηνικολάου και τον Real είπε ότι: «Δεν χρειαζόταν να ανοίξουν τα σχολεία -πλην της Γ’ Λυκείου. Εξάλλου για το επιχειρούμενο άνοιγμα των γυμνασίων και των άλλων δύο τάξεων του λυκείου δεν υπάρχει πλέον η ομοφωνία των ειδικών, κάτι που χαρακτήριζε προηγούμενες ρυθμίσεις (όπως το lockdown). Τώρα ειδικοί εκφράζουν αντίθετη άποψη.»

Ο Νίκος Φίλης υπογράμμισε ότι:

«Κατηγορηματικά αντίθετος είναι επίσης ο ΣΥΡΙΖΑ -σε συμφωνία με την ΟΛΜΕ, που εξέδωσε χτες ανακοίνωση- στην απόπειρα βιντεοσκόπησης και μετάδοσης των μαθημάτων μέσω ίντερνετ, με τους μαθητές παρόντες. Δεν είναι δυνατό πράγματα που ακούγονται και συμβαίνουν μες την τάξη, να γίνουν κτήμα της «γειτονιάς» ολόκληρης, για να μη πω κακόβουλων θεατών και ακροατών. Είναι απίστευτη η προχειρότητα με την οποία η πολιτική ηγεσία του υπουργείου αποπειράται να σπάσει την σχέση εμπιστοσύνης και εμπιστευτικότητας που υπάρχει ανάμεσα στο μαθητή και το δάσκαλο, όταν κλείσει η πόρτα της τάξης και ξεκινήσει το μάθημα.»

ΚΚΕ: Εξαιρετικά επικίνδυνη στάση

Για απαράδεκτη τροπολογία κάνει λόγο σε σχόλιο του το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ: «Κυβέρνηση και υπουργείο Παιδείας, με τροπολογία της τελευταίας στιγμής, σε άσχετο σχέδιο νόμου του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, επιδιώκουν να νομοθετήσουν την απαράδεκτη, εκπαιδευτικά και παιδαγωγικά, διαδικασία on line μετάδοσης των μαθημάτων μέσα από τις σχολικές τάξεις, με τοποθέτηση καμερών μέσα στις αίθουσες. Αυτή η διαδικασία βρίσκει αντίθετο το σύνολο της εκπαιδευτικής και επιστημονικής κοινότητας».

Σύμφωνα με το Κομμουνιστικό Κόμμα «αυτή η ρύθμιση ανοίγει επικίνδυνους δρόμους για την ίδια την εκπαιδευτική διαδικασία. Δεν πατάει σε κανένα παιδαγωγικό κριτήριο. Ανοίγει το δρόμο για την παραβίαση των προσωπικών δεδομένων των μαθητών και εκπαιδευτικών. Το μέτρο αυτό δεν έχει καμία σχέση με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση (ασύγχρονη και σύγχρονη).

Η εκπαιδευτική διαδικασία είναι μία σύνθετη υπόθεση, που καμία σχέση δεν έχει με τη "ζωντανή αναμετάδοση". Δεν υπάρχει καμία δικλίδα ασφαλείας ότι το μάθημα δεν καταγράφεται, δεν μαγνητοσκοπείται, αφού δεν μπορεί να ελεγχθεί από τον ίδιο τον εκπαιδευτικό».

Το ΚΚΕ υποστηρίζει ότι «αντί να προχωρήσουν στην υλοποίηση όλων των απαραίτητων μέτρων, ώστε να εξασφαλιστούν οι αναγκαίοι όροι υγιεινής και ασφάλειας στα σχολεία, προχωρούν σε εμβαλωματικές διατάξεις που εκθέτουν σε πολλαπλούς κινδύνους τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς. Η στάση του υπουργείου Παιδείας είναι εξαιρετικά επικίνδυνη».

Ερωτήσεις - Απαντήσεις για την ειδική ρύθμιση σχετικά με τη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση

Τι προβλέπει η νέα ρύθμιση;

Προβλέπει εκτενέστερο θεσμικό πλαίσιο για τη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ιδιαίτερα, δε, τώρα που προχωρούμε σε σταδιακή επαναλειτουργία σχολείων, με δυνατότητα για κάποιους μαθητές να απουσιάζουν για συγκεκριμένους λόγους. Ειδικότερα:

• Προβλέπεται, όπως είχε αναγγελθεί, η δυνατότητα ταυτόχρονης διδασκαλίας σε μαθητές που συμμετέχουν στο μάθημα με φυσική παρουσία και σε μαθητές που συμμετέχουν εξ αποστάσεως, σε περίπτωση επιδημικής νόσου (όπως αυτή που βιώνουμε τώρα λόγω του κορωνοϊού COVID-19)
• Επιπλέον, προβλέπεται, σε περίπτωση έκτακτου ή απρόβλεπτου γεγονότος, η δυνατότητα συνολικής σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, για όσο διαρκεί η έκτακτη ή απρόβλεπτη συνθήκη (π.χ. σε περίπτωση φυσικών καταστροφών).

Ως εξαιρετική διάταξη, η σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση θεσπίστηκε και στη χώρα μας, ώστε να μετριαστούν οι δυσμενείς επιπτώσεις σε περιπτώσεις υγειονομικής κρίσης ή άλλης έκτακτης ανάγκης.

Εκτός από τις γενικές ρυθμίσεις για τη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση όταν προβλέπεται έκτακτο ή απρόβλεπτο γεγονός, η ρύθμιση προβλέπει και τη δυνατότητα ταυτόχρονης διδασκαλίας σε μαθητές με φυσική παρουσία και εξ αποστάσεως σε ειδικές περιστάσεις. Γιατί εισάγετε αυτή τη συγκεκριμένη ρύθμιση;

Η ταυτόχρονη διδασκαλία σε μαθητές, που συμμετέχουν στο μάθημα με φυσική παρουσία και σε άλλους που απουσιάζουν και συμμετέχουν εξ αποστάσεως μέσω σύγχρονης τηλεκπαίδευσης προβλέπεται αποκλειστικά και μόνο σε περιπτώσεις επιδημικών νόσων. Ακριβώς την ανάγκη αυτή βιώνουμε τώρα κατά τη σταδιακή επαναλειτουργία των σχολείων.

Μέριμνα του Υπουργείου είναι να μην μείνει κανείς μαθητής πίσω, να μην αποκοπούν δηλαδή από την εκπαιδευτική διαδικασία οι μαθητές εκείνοι που πρέπει να παραμείνουν σπίτι. Να μην τιμωρηθούν, επειδή προστατεύουν την υγεία τη δική τους, των οικογενειών τους, του κοινωνικού συνόλου, παραμένοντας εκτός σχολικής αίθουσας, ακολουθώντας τις συστάσεις των ειδικών. Χωρίς την επιλογή της ζωντανής μετάδοσης, μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές μπορεί να μείνουν μήνες αποκομμένοι από κάθε μαθησιακή διαδικασία.

Όταν η Πολιτεία προβλέπει τη δυνατότητα για ορισμένους μαθητές να μείνουν εκτός σχολείου για προληπτικούς λόγους προστασίας της ατομικής και δημόσιας υγείας, είναι και αυτονόητη υποχρέωση της Πολιτείας να μεριμνήσει για την πρόσβαση των μαθητών αυτών στην εκπαιδευτική διαδικασία εξ αποστάσεως.

Υποκαθίσταται η διά ζώσης διδασκαλία;

Ασφαλώς και όχι. Η σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη δια ζώσης διδασκαλία. Είναι ένα χρήσιμο εργαλείο ανάγκης σε έκτακτες περιπτώσεις, ώστε να μην αποξενωθούν οι μαθητές από τη μαθησιακή διαδικασία για το διάστημα κατά το οποίο επικρατούν οι ανωτέρω έκτακτες συνθήκες.

Προβλέπεται βιντεοσκόπηση του μαθήματος μέσα από την τάξη;

Όχι. Η διάταξη προβλέπει ότι στις περιπτώσεις αυτές επιδημικής νόσου, όπως αυτή που βιώνουμε – επιτρέπεται μόνο η ζωντανή μετάδοση ήχου και εικόνας σε πραγματικό χρόνο, για όσο διαρκεί η διδασκαλία, με αποκλειστικούς αποδέκτες τους μαθητές. Απαγορεύεται ρητά η καταγραφή και η αποθήκευση του παραδιδόμενου μαθήματος.

Θα εγκατασταθούν κάμερες στις τάξεις και θα γίνεται καταγραφή;

Όχι. Καμία εγκατάσταση κάμερας δεν θα γίνει στις τάξεις. Θα χρησιμοποιείται απλός φορητός ηλεκτρονικός εξοπλισμός, όπως αυτός που χρησιμοποιούνταν για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, δηλαδή υπολογιστής, τάμπλετ, κινητό, όποια συσκευή διατίθεται, που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες της σύνδεσης του εκπαιδευτικού με τους μαθητές του για το συγκεκριμένο σκοπό. Οι μαθητές θα μπορούν να συνδέονται και μέσω σταθερού τηλεφώνου, με αστική χρέωση.

Μπορεί να συνδεθεί ψηφιακά οποιοσδήποτε με τη φυσική τάξη;

Όχι, ο σύνδεσμος μέσω του οποίου συνδέονται οι μαθητές που μένουν σπίτι για λόγους προστασίας της ατομικής και δημόσιας υγείας δίδεται αποκλειστικά σε αυτούς από τον εκπαιδευτικό. Προ της σύνδεσης των εν λόγω μαθητών με την τάξη, ο εκπαιδευτικός πρέπει πρώτα να τους επιτρέψει την είσοδο στην πλατφόρμα. Ο εκπαιδευτικός έχει τον πλήρη έλεγχο των εισερχόμενων συμμετεχόντων και όλης της διαδικασίας σύγχρονης τηλεκπαίδευσης.

Τίθεται ζήτημα προσωπικών δεδομένων των μαθητών;

Για τη διασφάλιση της προστασίας τυχόν προσωπικών δεδομένων, το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων έχει λάβει όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα. Η διάταξη διαμορφώθηκε μετά από διαβούλευση με την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και ενσωματώνει περισσότερες εγγυήσεις ακόμη και από αυτές που απαιτεί το ενωσιακό δίκαιο και η ελληνική νομοθεσία. Επιπλέον η λήψη θα εστιάζει μόνο στον πίνακα ή/και τον εκπαιδευτικό, και όχι στους μαθητές. Ο εκπαιδευτικός διατηρεί τη δυνατότητα σίγασης της φωνής μαθητή, ή ακόμα και διακοπής της μετάδοσης, εάν το κρίνει απαραίτητο.

Είναι υποχρεωτική η ταυτόχρονη μετάδοση του μαθήματος από την τάξη μέσω σύγχρονης τηλεκπαίδευσης στην περίπτωση της επιδημικής νόσου;

Η ρύθμιση προβλέπει τη δυνατότητα παροχής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, με τη χρήση τεχνολογίας για ταυτόχρονη μετάδοση μαθήματος σε πραγματικό χρόνο από εκπαιδευτικό.

Όπως προαναφέρθηκε, η ταυτόχρονη διδασκαλία σε μαθητές, που συμμετέχουν στο μάθημα με φυσική παρουσία και σε άλλους που απουσιάζουν και συμμετέχουν εξ αποστάσεως, προβλέπεται μόνο ως δυνατότητα και μόνο σε περίπτωση επιδημικής νόσου.