Κορωνοϊός: Η βαθιά ύφεση, ο διχασμός της Ευρώπης και ο πειρασμός της… λιρέτας

Το ραντεβού των υπουργών οικονομικών της ευρωζώνης ανανεώθηκε για την Πέμπτη στις 6:00.

Δεν αποκλείεται το ζήτημα των όρων και του ύψους της χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορωνοϊού, να παραπεμφθεί σε έκτακτη Σύνοδο Κορυφής.

Την ώρα που διαφαίνονται οι πρώτες ελπίδες για τον περιορισμό της επιδημίας, ο κορωνοϊός και τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης προκαλούν μια οξεία οικονομική κρίση η οποία με τη σειρά της εμφανίζεται απειλητική για τη συνοχή της ευρωζώνης.

Η βαθιά οικονομική κρίση

Τα πρώτα στοιχεία για το βάθος της ύφεσης, τρομάζουν.

Η Κεντρική Τράπεζα της Γαλλίας εκτίμησε ότι η οικονομία της χώρας μπορεί να συρρικνώθηκε ακόμα και κατά 6% το πρώτο τρίμηνο του έτους. Το ποσοστό αυτό θα είναι η μεγαλύτερη συρρίκνωση σε τριμηνιαία βάση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ξεπερνώντας το προηγούμενο αρνητικό ρεκόρ του -5,3% το δεύτερο τρίμηνο του 1968 όταν η Γαλλία βρισκόταν στη δίνη κοινωνικών αναταραχών, μαζικών φοιτητικών διαδηλώσεων και γενικών απεργιών.

Κάθε δύο εβδομάδες που η χώρα περνά σε καθεστώς lockdown μπορούν να μειώσουν την ετήσια οικονομική δραστηριότητα κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα.

Σύμφωνα με το Ιταλικό Ινστιτούτο Στατιστικής Istat, το σοκ για την ιταλική οικονομία, εξαιτίας της κρίσης του κορωνοϊού, είναι γενικευμένο και χωρίς προηγούμενο. Τα περιοριστικά μέτρα που η κυβέρνηση Κόντε επέβαλε έως τώρα, προκάλεσαν το κλείσιμο 2,2 εκατομμυρίων επιχειρήσεων.

Πρόκειται για το 49% του συνόλου και για το 65% των εταιριών που εξάγουν. Συνολικά απασχολούν 7,4 εκατομμύρια εργαζομένους.

Εξίσου αποκαρδιωτικά είναι και τα στοιχεία που έδωσε στο Eurogroup η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Σύμφωνα με την ΕΚΤ, η ευρωπαϊκή οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 10% το 2020.Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προειδοποίησε τους υπουργούς Οικονομικών που συμμετέχουν στο Eurogroup ότι η ευρωζώνη μπορεί να χρειασθεί οικονομικά μέτρα ύψους 1,5 τρισεκατομμυρίου ευρώ για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που προκαλεί η επιδημία Covid-19, δήλωσαν στο Reuters ευρωπαίοι αξιωματούχοι.

Από την μεριά του, ο ΟΟΣΑ κάνει λόγο για συρρίκνωση ρεκόρ των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου.

Ο διχασμός της Ευρώπης

Απέναντι σε αυτήν την πρωτοφανή οικονομική κρίση, Ευρώπη εμφανίζεται διχασμένη. Άλλωστε και το υγειονομικό επίπεδο είναι εμφανής η εθνική αναδίπλωση: Κάθε κράτος επιχειρεί να διασφαλίσει προστατευτικά μέσα για τον εαυτό του, ακόμα και σε βάρος των υπολοίπων.

Στην οικονομία το μείζον ζήτημα που διχάζει την ευρωζώνη είναι η αμοιβαιοποίηση των χρεών, μέσω είτε του ευρωμομόλογου κορωνοϊού είτε άλλου πιστωτικού μηχανισμού. Η Γερμανία, η Ολλανδία και οι δορυφόροι τους δεν δέχονται τα σχετικά αιτήματα της Ιταλίας και των υπόλοιπων χωρών του Νότου γιατί:

Α) Δεν θέλουν να έχουν την παραμικρή ευθύνη για τις οικονομικές υποχρεώσεις άλλων χωρών.

Β) Έχοντας εξασφαλισμένη άφθονη πάμφθηνη ρευστότητα, διαθέτουν στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι των υπολοίπων. Πλεονέκτημα πουαποκτάει κρίσιμη σημασία σε μια βαθιά ύφεση που θα προκαλέσει κύμα λουκέτων στην ευρωπαϊκή βιομηχανία.

Το Eurogroup

To «συμβιβαστικό» πακέτο που συζήτησε χτες το Eurogroup (το οποίο είναι μια κάπως «στρογγυλεμένη» εκδοχή των γερμανικών προτάσεων) ανέρχεται στα 500 δισεκατομμύρια ευρώ, την ώρα που η ΕΚΤ θεωρεί ότι απαιτούνται 1,5 τρισ.. Το πακέτο περιλαμβάνει:

• Προληπτική πιστωτική γραμμή από τον ESM 240 δισ..
• Επιπλέον χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων 200 δισ. ευρώ.
• Πρόγραμμα SURE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη στήριξη της απασχόλησης, με δάνεια ύψους μέχρι 100 δισ. ευρώ προς τα κράτη-μέλη.

Η κόντρα στο Eurogroup (κυρίως μεταξύ της Ιταλίας και της Ολλανδίας που παρουσιάζει μια πιο σκληρή εκδοχή των γερμανικών θέσεων) έγινε ακριβώς για τα ζητήματα της αμοιβαιοποίησης και της αλληλεγγύης. Δηλαδή:

• Το προτεινόμενο «ταμείο ανάκαμψης» που θα μπορεί να εκδίδει κοινό χρέος.
• Το πόσο σκληροί θα είναι οι όροι που θα συνοδεύουν τα δάνεια του ESM (δηλαδή τα νέα Μνημόνια).
• Το αν θα υπάρχει αναφορά στο κοινό ανακοινωθέν ότι η συζήτηση για το ευρωομόλογο παραμένει ανοιχτή.

Διακυβεύεται το μέλλον της Ευρώπης

Ο διχασμός στο Eurogroup δεν έχει να κάνει μόνο με τη διαχείριση της κρίσης, αλλά με το ίδιο το μέλλον της Ευρώπης. Η Ισπανίδα κυβερνητική εκπρόσωπος Μαρία Χεσούς Μοντέρο δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι θα αρχίσουν να χάνουν την εμπιστοσύνη τους στην ΕΕ εάν αυτή δεν ενεργήσει συλλογικά στην κρίση. Σε ανάλογο τόνο ο υπουργός Γεωργίας Λουίς Πλάνας είπε ότι: «Είναι ένα κρίσιμο θέμα στο οποίο διακυβεύεται το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Λουίτζι Ντι Μάιο δήλωσε ότι: «Πιστεύω ότι είναι προς το συμφέρον όλων, με μια τόσο μεγάλη κρίση, να βρεθεί σύντομα μια λύση, η οποία να εγγυάται το μέλλον όλης της Ευρώπης. Δεν πρόκειται για μεμονωμένες χώρες. Όπως έχω ήδη πει, αν καταρρεύσει ένας, καταρρέουν όλοι».

Η ιταλική κυβέρνηση κρατάει την πλέον σκληρή γραμμή απέναντι στη Γερμανία γιατί:

• Διακυβεύεται το μέλλον της βιομηχανίας της.
• Η ιταλική κοινωνία γίνεται ολοένα και πιο ευρωσκεπτικιστική.
• Στην αντιπολίτευση καιροφυλακτεί ο Σαλβίνι, ο οποίος που θα κατηγορήσει την κυβέρνηση Κόντε για συνθηκολόγηση με το Βερολίνο σε περίπτωση μιας επαχθούς συμφωνίας.

Κατά συνέπεια, αν για τη Ρώμη η λιρέτα μπορεί να είναι ένας οικονομικός πειρασμός, η εικόνα της σύγκρουσης με το Βερολίνο αποτελεί αδήριτη πολιτική ανάγκη.