Αλέξης Μπένος: Είμαστε δύο - τρεις εβδομάδες «πίσω» από την Ιταλία

Ο κ. Μπένος είναι καθηγητής Υγιεινής, Κοινωνικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στο ΑΠΘ.

Είναι διευθυντής του Κέντρου Εκπαίδευσης και Έρευνας στη Δημόσια Υγεία, την Πολιτική Υγείας και την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας [ΚΕΠΥ]. Υπήρξε επιστημονικά υπεύθυνος από το 2004 ως το 2013, του Δικτύου Επιδημιολογικής Επιτήρησης Λοιμωδών Νοσημάτων στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας.

Ο καθηγητής εκτιμά τα μέτρα κοινωνικής απομάκρυνσης που λήφθηκαν στην Ελλάδα είναι σε γενικές γραμμές στη σωστή κατεύθυνση. Επίσης, λήφθηκαν έγκαιρα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Ωστόσο, θεωρεί ότι το «τραυματισμένο» από το Μνημόνιο ΕΣΥ χρειάζεται γενναία χρηματοδότηση. Επίσης, υποστηρίζει ότι οι δομές Πρωτοβάθμιας Υγείας πρέπει να έχουν πιο ενεργό ρόλο στην αντιμετώπιση της επιδημίας.

Σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της επιδημίας, ο κ. Μπένος θεωρεί ότι είμαστε δύο με τρεις εβδομάδες «πίσω» από την Ιταλία.

Αναλυτικά η συνέντευξη:

-Κύριε καθηγητά, πώς εκτιμάτε την πορεία της επιδημίας του κορωνοϊού στην Ελλάδα; Έχουμε λόγο να είμαστε αισιόδοξοι;

Όπως δείχνουν τα δεδομένα από όλο τον κόσμο και κυρίως από την Ευρώπη, βρισκόμαστε δύο με τρεις εβδομάδες «πίσω» από την Ιταλία. Άρα προβλέπουμε μια σημαντική αύξηση τόσο των νέων κρουσμάτων, όσο και κυρίως των αναγκών για νοσηλεία και εντατική θεραπεία. Το ερώτημα, στη φάση αυτή, είναι αν (και πότε) θα αρχίσουν να γίνονται ορατές οι πιθανά θετικές επιδράσεις των μέτρων κοινωνικής απομάκρυνσης στο ρυθμό εμφάνισης των νέων κρουσμάτων.

-Στην Ιταλία τι λάθη έκαναν και οδηγήθηκαν σε αυτήν την τραγική κατάσταση;

Η Ιταλία, δυστυχώς θα μείνει στην ιστορία, ως ένα ακόμη κλασικό θύμα των νεοφιλελεύθερων πολιτικών λιτότητας με στόχο την αποδιάρθρωση και ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών υγείας. Στην αρχή, λόγω του κατακερματισμού των υπηρεσιών υγείας, υπήρξε μεγάλη καθυστέρηση στην αναγνώριση της επερχόμενης επιδημίας και τη λήψη αντίστοιχων μέτρων, με αποτέλεσμα την εντελώς ανεξέλεγκτη εξάπλωσή της. Στην επόμενη (και σημερινή φάση) η μεγάλη συσσώρευση κρουσμάτων που χρειάζονται νοσηλεία αναδεικνύει το βαθμό αποδιάρθρωσης και αποψίλωσης από υγειονομικό προσωπικό των δομών του δημόσιου συστήματος υγείας.

Τα μέτρα

-Πώς κρίνετε τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρις τώρα στην Ελλάδα; Είναι επαρκή;

Τα μέτρα περιορισμού στο σπίτι και γενικά κοινωνικής απομάκρυνσης με στόχο τον μερικό έλεγχο της εξάπλωσης της επιδημίας και τη διαπλάτυνση της καμπύλης των νοσούντων (να μη νοσήσουν πολλοί την ίδια εβδομάδα αλλά να διασπαρούν και στις επόμενες εβδομάδες), είναι σε γενικές γραμμές στη σωστή κατεύθυνση και πάρθηκαν έγκαιρα σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό που δεν φαίνεται να αντιμετωπίζεται με την επειγόντως αναγκαία σοβαρότητα είναι η υποστήριξη του ΕΣΥ. Οι δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας θα μπορούσαν να παίξουν σημαντικό ρόλο τόσο στην έγκαιρη ανίχνευση νέων κρουσμάτων και τη φροντίδα τους στο σπίτι, όσο και στην αποσυμφόρηση των νοσοκομείων. Στην κατεύθυνση αυτή φαίνεται ότι δεν γίνεται καμία προσπάθεια στήριξης της, ούτως ή άλλως, παραμελημένης Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.

-Το ΕΣΥ μπορεί να αντεπεξέλθει στην επιδημία;

Το ΕΣΥ είναι βαρύτατα τραυματισμένο μετά από δέκα χρόνια συνεχούς αποδιάρθωσής του από τις πολιτικές μνημονιακής λιτότητας. Με ελλιπή υποδομή και δραματικά υποστελεχωμένο, καλείται να απαντήσει στη μείζονα αυτή κρίση. Με προσωπικό μεγάλης ηλικίας, χωρίς βασικές υποδομές προστασίας του ίδιου του προσωπικού, είναι πολύ πιθανό να βρεθούμε σε αντίστοιχη με την Ιταλία κατάσταση. Ήδη αρκετοί επαγγελματίες υγείας απομακρύνονται από τις υπηρεσίες είτε επειδή αρρώστησαν είτε επειδή τέθηκαν σε απομόνωση.

Για να αντιμετωπιστεί, έστω μερικώς η επερχόμενη συσσώρευση αναγκών για φροντίδα υγείας χρειάζεται άμεση, και αποφασιστική στήριξη του ΕΣΥ. Χρειάζεται δηλαδή γενναία χρηματοδότηση τόσο για τον αναγκαίο υλικοτεχνικό εξοπλισμό (ΜΕΘ) και τα μέτρα προστασίας των εργαζομένων, όσο, και κυρίως, για την πρόσληψη, με όρους αξιοπρέπειας και μόνιμης εργασίας, χιλιάδων επαγγελματιών υγείας. Παράλληλα, είναι απαραίτητη η επίταξη και ένταξη στο δημόσιο σύστημα των δομών του ιδιωτικού τομέα. Η ορατή - από τα ημίμετρα που εξαγγέλει αλλά ούτε καν υλοποιεί- ιδεοληπτική δυνανεξία της κυβέρνησης στα μέτρα στήριξης του δημόσιου συστήματος υγείας, αν δεν υπερβληθεί, θα εντείνει αποφασιστικά τη βαρύτητα του ανθρώπινου κόστους αυτής της πανδημίας.

Τα τεστ

-Κάποιοι συνάδελφοί σας εκφράζουν τις διαφωνίες τους με τον κ. Τσιόδρα, ζητώντας να γίνουν πιο πολλά τεστ για τον κορωνοϊό. Εσείς τι πιστεύετε;

Η στρατηγική των «πολλών τεστ» έχει σημαντικό ρόλο στην αρχή της επιδημίας, με σκοπό την έγκαιρη ανίχνευση νέων κρουσμάτων και την απομόνωσή τους. Παράλληλα, με δεδομένη την έλλειψη του απαραίτητου εργαστηριακού εξοπλισμού (διεθνώς), απαιτείται η εφαρμογή ειδικά στοχευμένης χρήσης των τεστ. Είναι απαραίτητα για τους αρρώστους που χρειάζονται νοσηλεία καθώς και για το υγειονομικό προσωπικό. Απαραίτητη είναι επίσης η διενέργεια μιας δειγματοληπτικής μελέτης στον πληθυσμό, που θα μας δώσει την πραγματική εικόνα του εύρους εξάπλωσης της επιδημίας και θα συμβάλλει αποφασιστικά στην καλύτερη πρόγνωση των αναγκών και ως εκ τούτου οργάνωση των υπηρεσιών υγείας. Για τους λόγους αυτούς απαιτείται η κεντρική διαχείριση της διενέργειας των τεστ. Σήμερα και με ιδιαίτερα ακριβές τιμές, κάνουν και ξανακάνουν τεστ, εν είδη καταναλωτικής μανίας, διάφορες τηλεπερσόνες και επώνυμοι παράγοντες.

Είναι απόλυτα αναγκαία η στήριξη (με εξοπλισμό και προσωπικό) των υπαρχουσών δημόσιων δομών εργαστηριακής διάγνωσης, η ανάπτυξη νέων και η επίταξη των ιδιωτικών εργαστηρίων για τη σχεδιασμένη και δωρεάν εξέταση αυτών που την έχουν ανάγκη.