Σκληρό διπλωματικό «πόκερ»: Μεγάλες προσδοκίες και μικρό καλάθι στη Διάσκεψη του Βερολίνου

Η Γερμανία και τα Ηνωμένα Έθνη ελπίζουν να πείσουν τη Ρωσία, την Τουρκία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αλλά και την Αίγυπτο να πιέσουν τις δύο πλευρές -τον Φαγιέζ αλ Σάρατζ και τον Χαλίφα Χαφτάρ- ώστε να καταλήξουν σε μια εκεχειρία διαρκείας στην Τρίπολη, βάζοντας ένα τέλος στον αιματηρό εμφύλιο που ξεκίνησε από την πτώση του Μουαμάρ Καντάφι και υπολογίζεται ότι έχει εκτοπίζει τουλάχιστον 140.000 ανθρώπους.

Παράλληλα, έχει μειώσει κατά 50% τις εξαγωγές πετρελαίου της Λιβύης.

Ρωσικά και γερμανικά ΜΜΕ έχουν δημοσιοποιήσει από χθες το προσχέδιο του ψηφίσματος της Διάσκεψης για του Βερολίνου, το οποίο συντάχθηκε από τον ΟΗΕ και στο οποίο φαίνεται πως έχουν ήδη συμφωνήσει 11 από τις χώρες που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις.

Οι βασικότεροι στόχοι είναι η άμεση κατάπαυση του πυρός, η τήρηση του εμπάργκο των Ηνωμένων Εθνών όσον αφορά στην αποστολή όπλων και στρατευμάτων αλλά και η έναρξη μιας διαδικασίας για την επίτευξη πολιτικής λύσης.

Την ίδια ώρα, στο κείμενο γίνεται αναφορά σε μεταρρυθμίσεις στους τομείς της οικονομίας και της ασφάλειας.

O στρατάρχης Χαφτάρ κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα / (AP Photo/Thanassis Stavrakis)

Την παραμονή της Διάσκεψης, όμως, η Τουρκία δυναμίτισε για ακόμη μια φορά την ατμόσφαιρα. Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διεμήνυσε πως η Τουρκία θα συνεχίσει να βρίσκεται στη Λιβύη μέχρι «να αναγνωρισθούν τα δικαιώματά της στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως και η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Σάρατζ».

Τη «σκυτάλη» πήρε λίγη ώρα αργότερα ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος επιτέθηκε στην ελληνική κυβέρνηση μέσω ανάρτησής του στο Twitter.

«Η πρόσκληση του Χαφτάρ στην Ελλάδα για να αναδειχθεί η ελληνική εθνική ατζέντα σαμποτάρει τις προσπάθειες ειρήνευσης στη Λιβύη. Θέλουμε να υπενθυμίσουμε στους Έλληνες φίλους μας πως αυτές οι προσπάθειες είναι μάταιες» έγραψε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών.

Η εμπρηστική αυτή ρητορική της Άγκυρας φαίνεται ότι προκάλεσε την έντονη ενόχληση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία «απάντησε» χθες το βράδυ με περικοπή κονδυλίων που περιλαμβάνονται στην προενταξιακή βοήθεια της Τουρκίας.

Η ελληνική θέση

Από την πρώτη στιγμή, η Αθήνα εξέφρασε την ενόχλησή της που δεν προσκλήθηκε στη Διάσκεψη του Βερολίνου και την Πέμπτη το βράδυ, σε τηλεοπτική του συνέντευξη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προειδοποίησε πως η Ελλάδα θα ασκήσει βέτο -τόσο σε επίπεδο ΥΠΕΞ όσο και στη Σύνοδο Κορυφής- εάν δεν απορριφθεί το μνημόνιο που υπεγράφη μεταξύ του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Φαγιέζ αλ Σάρατζ.

Ακολούθησε διπλωματικός «πυρετός» από την ελληνική πλευρά, με την αιφνιδιαστική επίσκεψη του αρχηγού του Λιβυκού Εθνικού Στρατού Χαλίφα Χαφτάρ στην Αθήνα και το τηλεφώνημα του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Άνγκελα Μέρκελ. Οι κινήσεις αυτές επέτρεψαν στη χώρα μας να αποκτήσει έναν «ειδικό ρόλο» στις συζητήσεις ειρήνευσης στη Λιβύη.

Παράλληλα, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αλλά και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας επιδίδονται τις τελευταίες ημέρες σε «μπαράζ» επαφών για να αναδείξουν τις ελληνικές θέσεις επί του λιβυκού ζητήματος.

Το πρόγραμμα

Διεθνή ΜΜΕ και αναλυτές υπογραμμίζουν εδώ και ημέρες την κρισιμότητα της Διάσκεψης, η οποία έρχεται μερικές μόλις ημέρες μετά το «ναυάγιο» αντίστοιχων διαπραγματεύσεων στη Μόσχα.

Τη Δευτέρα, ο στρατάρχης Χαφτάρ αρνήθηκε να υπογράψει συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στη Ρωσία και αποχώρησε από το «τραπέζι», ζητώντας περισσότερο χρόνο για να συζητήσει με τους αρχηγούς των φυλών.

Οι εργασίες της Διάσκεψης θα ξεκινήσουν στις 15:10 (ώρα Ελλάδος) μετά από την καθιερωμένη «οικογενειακή φωτογραφία» των συμμετεχόντων.

Ο Φαγιέζ αλ Σάρατζ / Πηγή: (AP Photo/Gregorio Borgia, File)

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της Καγκελαρίας, στις 10:45 η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ θα υποδεχθεί τον Πρόεδρο του Κονγκό Ντένις Σάσου Νγκουέσο, ο οποίος θα τεθεί επικεφαλής της Υψηλής Επιτροπής της Αφρικανικής Ένωσης για την Λιβύη.

Στις 13:15 η κυρία Μέρκελ θα έχει διμερή συνάντηση με τον Πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ενώ στις 14:15 θα καλωσορίσει όλους τους συμμετέχοντες στην Διάσκεψη, η οποία θα ολοκληρωθεί με κοινή συνέντευξη Τύπου.

Παρά το γεγονός ότι οι διοργανωτές δεν έχουν ανακοινώσει επισήμως τους συμμετέχοντες, είναι γνωστό ότι στην Διάσκεψη σήμερα θα λάβουν μέρος ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φάταχ αλ-Σίσι, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο και ανώτεροι αξιωματούχοι από την Μεγάλη Βρετανία, την Κίνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ιταλία, την Αλγερία και τα Ηνωμένα Έθνη, την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Αφρικανική Ένωση και τον Αραβικό Σύνδεσμο.

Στο Βερολίνο βρίσκονται ακόμη ο πρωθυπουργός της Λιβύης Φάγιεζ Αλ Σάρατζ αλλά και ο στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ, οι οποίοι – σύμφωνα με τον σχεδιασμό της γερμανικής κυβέρνησης, όπως περιγράφεται σε δημοσίευμα του περιοδικού Der Spiegel – θα εμπλακούν στις εργασίες της Διάσκεψης μόνο εφόσον οι υπόλοιποι συμμετέχοντες έχουν προηγουμένως συμφωνήσει στο τελικό κοινό ανακοινωθέν.

Όπως αναφέρει το περιοδικό, κατά την διάρκεια των συνομιλιών οι δύο άνδρες θα παραμείνουν πιθανότατα στα ξενοδοχεία τους στο Βερολίνο.

Αρχικά, επισημαίνει το δημοσίευμα, οι Σάρατζ και Χάφταρ δεν επρόκειτο να λάβουν μέρος στην Διάσκεψη, το σχέδιο ωστόσο άλλαξε διότι επέμειναν η Ρωσία και άλλοι συμμετέχοντες.

Στην συνέντευξη Τύπου, εκτός από την καγκελάριο Μέρκελ και τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες, αναμένεται να λάβουν μέρος και οι εκπρόσωποι πολλών από τις χώρες οι οποίες συμμετέχουν.