Αγωγός EastMed: Πώς αλλάζει τον ενεργειακό χάρτη - Η σημασία του για την Ελλάδα

Το σχέδιο για τον αγωγό EastMed, συνολικού κόστους 6 δισεκατομμυρίων ευρώ, συνδέει τα αποθέματα φυσικού αερίου της Κύπρου και του Ισραήλ με την Ελλάδα και την Ιταλία, παρακάμπτοντας την Τουρκία.

Μάλιστα, όπως γράφει η βρετανική οικονομική εφημερίδα «Financial Times», στόχος είναι να καλύπτει το 10% των ευρωπαϊκών αναγκών σε φυσικό αέριο.

Η συμφωνία για τον αγωγό αναμένεται να υπογραφεί σήμερα το απόγευμα, παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, του Νίκου Αναστασιάδη και του Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Ο αγωγός EastMed είναι η επιλογή που συγκεντρώνει τα περισσότερα οικονομικά και πολιτικά πλεονεκτήματα για τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη -κάτι που προκύπτει από τις προκαταρκτικές μελέτες για το έργο που εκπονήθηκαν για λογαριασμό της εταιρείας ΥΑΦΑ Ποσειδών που διαχειρίζεται το έργο και στην οποία συμμετέχουν με ποσοστά 50%-50% η ΔΕΠΑ και η ιταλική Edison.

Οι προκαταρκτικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από τους οίκους IHS, Intec SEA και C&M Engineering εξετάζουν τις εναλλακτικές επιλογές για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη, καθώς και τις τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους της κατασκευής του EastMed.

Το σημαντικότερο όφελος για τη χώρα μας είναι πως δίνει τη δυνατότητα «ανοίγματος» σε ενεργειακούς διαδρόμους για τα ελληνική κοιτάσματα, εφόσον εντοπιστούν και αξιοποιηθούν. Την ίδια ώρα, αναβαθμίζει ενεργειακά την Αθήνα, η οποία θα αποτελέσει έναν «κρίκο» στην αλυσίδα μεταφοράς ενέργειας στην Ευρώπη.

Πώς φτάσαμε μέχρι εδώ

Διεθνή ΜΜΕ υπογραμμίζουν πως την τελευταία δεκαετία, το Ισραήλ έχει δημιουργήσει στενούς ενεργειακούς δεσμούς με την Ελλάδα και την Κύπρο ενώ η συνεργασία τους έχει επεκταθεί και στον τομέα της ασφάλειας.

Αυτή η διπλωματική προσέγγιση, όμως, έχει θορυβήσει την Τουρκία.

Και αυτό γιατί η Άγκυρα ερμηνεύει τη συμμαχία αυτή ως προσπάθεια αποκλεισμού της από τις έρευνες αναζήτησης υδρογονανθράκων.

Μάλιστα, επιμένει να κατηγορεί την Ελλάδα και την Κύπρο ότι «χαράσσουν» τα θαλάσσια σύνορα της λεκάνης της Μεσογείου, χωρίς να διαπραγματευτούν με την Τουρκία.

Ο Τούρκος πρόεδρος δεν έκρυψε ούτε στιγμή την οργή του για τις εξελίξεις… Υποσχέθηκε δε, πως θα «χαλάσει τα “παιχνίδια” και τις προσπάθειες εγκλωβισμού της Τουρκίας σε χερσαία σύνορα».

Τις θέσεις αυτές επαναλαμβάνουν και Τούρκοι αξιωματούχοι, με τον αντιπρόεδρο Φουάτ Οκτάι να διαμηνύει σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Anadolu ότι δεν θα επιτύχει κανένα σχέδιο που να αποκλείει την Τουρκία από την περιοχή και τον Τούρκο υπουργό Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ να ανακοινώνει παραχωρήσεις οικοπέδων νοτίως του Καστελόριζου και της Κρήτης μέσα στο 2020.

Διπλωματική απομόνωση

Η διπλωματική απομόνωση της Τουρκίας το τελευταίο διάστημα είναι εμφανής, καθώς ο Τούρκος πρόεδρος έχει ανοίξει αρκετά «μέτωπα» τόσο με τη Δύση όσο και με Αραβικά κράτη. Η απόφαση της Άγκυρας να προχωρήσει στην αγορά S-400 από τη Ρωσία, η εισβολή στη βόρεια Συρία και το πρόσφατο μνημόνιο με την κυβέρνηση της Τρίπολης έχουν ενοχλήσει ιδιαίτερα ΗΠΑ και κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Μάλιστα, τόσο η Ουάσινγκτον όσο και οι Βρυξέλλες έχουν προειδοποιήσει πως θα τιμωρήσουν την Τουρκία σε περίπτωση που προσπαθήσει να μπλοκάρει τις προσπάθειες της Κύπρου για εξορύξεις.

Η υπογραφή της συμφωνίας Τουρκίας – Τρίπολης ερμηνεύεται από πολλούς αναλυτές ως απάντηση στην ενεργειακή προσέγγιση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, καθώς τα θαλάσσια σύνορα θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τον σχεδιασμό του αγωγού EastMed. O Μάικλ Χαράρι, πρώην πρέσβης του Ισραήλ στην Κύπρο και μέλος του think-tank Mitvim, είπε πως η συμφωνία με την κυβέρνηση της Τρίπολης στέλνει σαφές μήνυμα στους γείτονες ότι δεν θα ανεχθεί να παραγκωνιστεί στην περιοχή

Με αποστολή στρατιωτών στη Λιβύη «απαντά» η Αγκυρα

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που η τουρκική Εθνοσυνέλευση αποφασίζει σήμερα για την αποστολή στρατού στη Λιβύη -κατόπιν του σχετικού αιτήματος που κατατέθηκε από πλευράς της κυβέρνησης της Τρίπολης και δεδομένης της προέλασης του στρατηγού Χαφτάρ προς την πρωτεύουσα της χώρας.

Η εντολή για ψήφιση της σχετικής απόφασης έφτασε στην Ολομέλεια της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης ενώ αυτή βρισκόταν σε διακοπές και μια εβδομάδα νωρίτερα από την ημερομηνία που είχε ανακοινώσει αρχικά ο πρόεδρος Ερντογάν και παρά τις αντιδράσεις εντός και εκτός συνόρων.

Σύμφωνα με το περιεχόμενο της εντολής, όπως το περιγράφει η Hurriyet, η τουρκική στρατιωτική δύναμη θα αναπτυχθεί στη Λιβύη για έναν χρόνο, με το αιτιολογικό ότι οι εξελίξεις στην αφρικανική χώρα απειλούν τα συμφέροντα της Τουρκίας στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των τουρκικών επιχειρήσεων στη χώρα και των τουρκικών σκαφών που πλέουν στη Μεσόγειο.

Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, την εντολή θα υπερψηφίσουν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) καθώς και ο κυβερνητικός του εταίρος, το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), το ισλαμιστικό Κόμμα Ευτυχίας (Σααντέτ), ενώ θα καταψηφιστεί από την αντιπολίτευση με το αιτιολογικό ότι εμπλέκει την Τουρκία σε μια ακόμη σύγκρουση.

Σύμφωνα, μάλιστα, με την αξιωματική αντιπολίτευση, η Τουρκία πρέπει να «δώσει προτεραιότητα σε μια διπλωματική λύση» στη Λιβύη προκειμένου να μην χαθεί «κι άλλο μουσουλμανικό αίμα».

Παρόλα αυτά η εντολή αναμένεται να περάσει από την Εθνοσυνέλευση αφού ΑΚΡ και MHP έχουν επαρκή πλειοψηφία.

Το κοίτασμα Λεβιάθαν

Η ανακάλυψη του ισραηλινού κοιτάσματος φυσικού αερίου Λεβιάθαν μετέτρεψε τη χώρα από εισαγωγέα σε εξαγωγέα μέσα σε μόλις 10 χρόνια.

Μάλιστα, τον Δεκέμβριο το Ισραήλ ενέκρινε συμφωνία 20 δισ. δολαρίων μεταξύ της ισραηλινής εταιρείας ενέργειας Delek και της αιγυπτιακής Dolphinus Holding. Το 2017, η Ιορδανία ανακοίνωσε στρατηγική συμφωνία με το Ισραήλ για εισαγωγή φυσικού αερίου.

Το Ισραήλ ξεκίνησε την άντληση φυσικού αερίου μόλις την περασμένη Τρίτη, με τον υπουργό Ενέργειας της χώρας Yuval Steinitz να κάνει λόγο για μια «ιστορική στιγμή για τη χώρα».