Αποτελέσματα Εκλογών 2019: Η Ελλάδα έστριψε δεξιά – Οι αιτίες της νίκης του Μητσοτάκη

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η Νέα Δημοκρατία πέτυχαν μια μεγάλη νίκη που ξεπέρασε τις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων και του exit poll. Στις ευρωεκλογές η ΝΔ κατήγαγε περιφανή νίκη με 9,5 μονάδες και μάλιστα με ποσοστό που προδιαγράφει αυτοδυναμία: 33,25% έναντι 23,74. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές η ΝΔ θα πάρει 11 ή 12 περιφέρειες ενώ και ο χάρτης των δήμων βάφτηκε «γαλάζιος», με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Κάτω από το βάρος του αποτελέσματος, ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε χτες βράδυ τη διενέργεια πρόωρων εκλογών, κατά πιθανότητα στις 30 Ιούνη.

Το «αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο»

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κέρδισε κατά κύριο λόγο γιατί πέτυχε να γίνει ο πολιτικός εκφραστής του λεγόμενου «αντι-ΣΥΡΙΖΑ» μετώπου, δηλαδή όλων εκείνων των πολιτών που ξεκινώντας από διαφορετικές αφετηρίες συνέκλιναν στην ανάγκη να καταψηφιστεί η κυβέρνηση. Ο κ. Μητσοτάκης μπόρεσε να πείσει ότι για να ψηφίσει κανείς Νέα Δημοκρατία δεν χρειάζεται να έχει ιστορικό πολιτικό δεσμό με το κόμμα που ίδρυσε το 1974 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Η Νέα Δημοκρατία παίρνει ένα ισχυρό ποσοστό από όσους επέλεξαν τον ΣΥΡΙΖΑ και τη Χρυσή Αυγή το 2015, ενώ «σαρώνει» το Ποτάμι και την Ένωση Κεντρώων.

Είναι προφανές ότι τα μέτρα λιτότητας του τρίτου Μνημονίου έπαιξαν τον κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση του αποτελέσματος. Δεν είναι όμως καθαρό αυτή τη στιγμή καθαρό αυτή τη στιγμή πόσο καθοριστική ήταν η σημασία της Συμφωνίας των Πρεσπών. Στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ο Απόστολος Τζιτζικώστας πέτυχε έναν εκπληκτικό 62,25% έναντι μόλις 11.57% του υποστηριζόμενου από τον ΣΥΡΙΖΑ Χρήστου Γιαννούλη. Ωστόσο, στις ευρωεκλογές τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ στη Μακεδονία δεν είναι συντριπτικά χαμηλότερα από την υπόλοιπη Ελλάδα. Φαίνεται ότι η μάχη για τον ΣΥΡΙΖΑ χάθηκε κυρίως στο Λεκανοπέδιο.

Πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι σε αρκετές δημοσκοπήσεις έχει καταγραφεί η επιθυμία ενός μέρος του εκλογικού σώματος να στείλει ένα μήνυμα προσωπικά στον Αλέξη Ταίπρα είτε γιατί τον θεωρεί αναξιόπιστο είτε γιατί «πληγώθηκε» από όσα ακολούθησαν το δημοψήφισμα. Σε αυτήν την τάση θα πρέπει να προστεθούν ζητήματα όπως το Μάτι και το ήθος της εξουσίας.

Οι ιδέες

Τα εκλογικά αποτελέσματα δεν κρίθηκαν όμως μόνο στο πεδίο της πολιτικής συγκυρίας. Στις 16 Μαΐου γράφαμε στο CNN Greece ότι Ο Κυριάκος θέλει να κερδίσει τις ιδέες της Αριστεράς, αναφερόμεναι στο πόσο επιτακτικά ο αρχηγός της ΝΔ έθετε στην καμπάνια του τα ζητήματα των ιδωιτικοποιήσεων. Φαίνεται ότι ο κ. Μητσοτάκης «ανέβηκε» στο κύμα της ιδεολογικής μετατόπισης της ελληνικής κοινωνίας που σημειώθηκε στα χρόνια του Μνημονίου, ιδιαίτερα μετά την υπογραφή του τρίτου Μνημονίου από τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή η ιδεολογική μετατόπιση καταγράφηκε με ενάργεια στην έρευνα «Άνοδος του συντηρητισμού: Πολιτικές ιδεολογίες στην Ελλάδα μετά το Μνημόνιο. Πώς άλλαξε ο ιδεολογικός χάρτης, στην περίοδο 2009-2017» του Γιάννη Μαυρή, ο οποίος μάλιστα είχε κάνει ακριβή πρόβλεψη του εκλογικού αποτελέσματος. Από την έρευνα του κ. Μαυρή αναδεικνύεται η μεγάλη άνοδος των αξιών και των απόψεων τις οποίες συνήθως ταυτίζουμε με τον συντηρητικό χώρο. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του ιδιωτικού τομέα. Το 2009 οι θετικές απόψεις για τον ιδιωτικό τομέα ανέρχονταν στο 56%. Το 2017 το αντίστοιχο ποσοστό είχε φτάσει στο 74% (αύξηση 18%).

Ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει

Η Ελλάδα στρέφεται λοιπόν δεξιά. Χωρίς να είναι κανείς βέβαιος, αυτή τη στιγμή μοιάζει εξαιρετικά δύσκολο να ανατραπεί ο εκλογικός συσχετισμός μέχρι την 30^η Ιουνίου. Ωστσό, ο ΣΥΡΙΖΑ με ένα ποσοστό γύρω στο 25% παραμένει ο ισχυρός δεύτερος πόλος του πολιτικού συστήματος, ο οποίος μάλιστα είναι πλέον αδιαμφισβήτητα κυρίαρχος στον χώρο της Κεντροαριστεράς. Επομένως, ακόμα και α ο κ. Τσίπρας χάσει τις επικείμενες εκλογές, θα παραμείνει πρωταγωνιστής στο πολιτικό παιχνίδι.