Ευρωεκλογές 2019: Το διακύβευμα, το νέο «αίμα» και η Δαμόκλειος σπάθη της ακροδεξιάς

Παρότι οι πολίτες αρκετών κρατών-μελών έχουν ήδη ψηφίσει, τα exit polls και τα αποτελέσματα δεν έχουν ανακοινωθεί ώστε να μην επηρεαστούν οι ψηφοφόροι άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

Την Κυριακή το βράδυ, όμως, όλα αυτά τα στοιχεία θα γίνουν γνωστά, μαζί, φυσικά, και με τα αποτελέσματα από τα κράτη-μέλη που προσέρχονται αύριο στις κάλπες.
Πόσοι πολίτες, όμως, ψηφίζουν και γιατί; Και τι πρέπει να προσέξουμε το βράδυ των εκλογών;

Ποιοι ψηφίζουν και γιατί;

Πάνω από 350 εκατομμύρια ενήλικες από τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν την 26η Μαΐου του 2019. Οι κάλπες θα στηθούν μόλις δύο μήνες αφότου η Βρετανία θα έχει αποχωρήσει από την Ένωση - απόφαση που τα τελευταία χρόνια έχει ενισχύσει τα εθνικιστικά και αντιευρωπαϊκά κόμματα στη Γηραιά Ήπειρο.

Οι ψηφοφόροι θα εκλέξουν 751 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα στις Βρυξέλλες και το Στρασβούργο. Η μικρή Μάλτα έχει έξι έδρες στην Ευρωβουλή ενώ η Γερμανία 96. Για πέντε χρόνια, οι εκλεγμένοι ευρωβουλευτές θα ελέγχουν και θα ψηφίζουν επί των νόμων της Κομισιόν, οι οποίοι στη συνέχεια θα πρέπει να λαμβάνουν και την έγκριση των εθνικών κοινοβουλίων.

Η «ατζέντα» και οι προκλήσεις

Τα θέματα που απασχόλησαν τις προεκλογικές καμπάνιες είναι πολλά και σύνθετα: από τις δαπάνες ή την κλιματική αλλαγή έως τα εργασιακά δικαιώματα. Ορισμένοι, ωστόσο, που θέλουν να δουν την Ε.Ε. να διαλύεται, επιχείρησαν να μετατρέψουν τις κάλπες του Μαΐου σε ένα «δημοψήφισμα» τύπου Brexit για το μέλλον και την επιβίωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στο επίκεντρο βρέθηκε για ακόμη μια φορά το προσφυγικό/μεταναστευτικό ζήτημα, με ακροδεξιά κόμματα ανά την Ευρώπη να «ποντάρουν» στη διασπορά μίσους και φόβου για να κερδίσουν την ψήφο των πολιτών.

Τι να προσέξουμε το βράδυ των εκλογών

Τα κεντροδεξιά και κεντροαριστερά κόμματα επικρατούν, παραδοσιακά, στις ευρωεκλογές και αναδεικνύονται οι μεγαλύτερες δυνάμεις εντός του ευρωκοινοβουλίου. Τα περασμένα χρόνια, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP) και η Προοδευτική Συμμαχία των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) συγκεντρώνουν συνδυαστικά πάνω από το 50% των εδρών.

Όπως εκτιμά το BBC, κανένας δεν περιμένει να αλλάξει δραματικά αυτή η εικόνα. Ωστόσο, δεν αποκλείεται μια σταδιακή μείωση της δύναμης των κομμάτων αυτών μέσα στο επόμενο διάστημα, καθώς οι πολίτες αρχίζουν σιγά-σιγά να γυρίζουν την πλάτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και τι πρέπει να προσέξουμε στη φετινή διαδικασία; Εάν Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών συγκεντρώσουν κάτω από το 50% των εδρών του ευρωκοινοβουλίου ή οριακά το 50%. Ακόμη και η μικρή αυτή αλλαγή θα είναι ιστορική γιατί πλέον τα δύο μεγαλύτερα στρατόπεδα της ευρωβουλής δεν θα έχουν την πλειοψηφία.

Ανησυχία για νέα ακροδεξιά συμμαχία

Οι Ευρωπαίοι ακροδεξιοί έχουν καταφέρει να βρουν κοινό πολιτικό έδαφος ελάχιστες φορές… Ωστόσο είναι η πρώτη φορά που προσπαθούν τόσο πολύ να συνεννοηθούν μεταξύ τους. Ο Ιταλός Ματέο Σαλβίνι προσπαθεί να δημιουργήσει ένα ισχυρό μπλοκ στο ευρωκοινοβούλιο, το οποίο ο ίδιος ονομάζει Ευρωπαϊκή Συμμαχία για τους Ανθρώπους και τα Έθνη.

Στις 18 Μαΐου έπεισε 12 ακροδεξιά κόμματα, μεταξύ άλλων από τη Βουλγαρία και τη Φινλανδία, για τη διενέργεια κοινής προεκλογικής εκδήλωσης.

Θα εκλεγούν περισσότερες γυναίκες;

Κάθε καινούργια ευρωβουλή βλέπει τους αριθμούς των γυναικών να αυξάνονται. Η διαδικασία αυτή γίνεται αργά και σταθερά, με αποτέλεσμα το 15% του 1974 να αγγίξει το 2014 το 37%.

Φέτος, ωστόσο, δεν είναι τόσο σίγουρο ότι η ανοδική αυτή πορεία θα συνεχιστεί. Μάλιστα, όπως εξηγεί το BBC, οποιαδήποτε πτωτική τάση -όσο μικρή και αν είναι- θα είναι πρωτοφανής στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Γεννάται, επίσης, και το ερώτημα για το ποιοι θα αναλάβουν τις θέσεις – κλειδιά στην Κομισιόν, το εκτελεστικό μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τις θέσεις αυτές «κρατούν» συνήθως άνδρες. Κομβική θέση κατείχε μόνο η Φεντερίκα Μογκερίνι, η Ύπατη Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής.
Πώς θα επηρεάσει το αυστριακό σκάνδαλο;

Η συνεργασία της ακροδεξιάς με τους συντηρητικούς στην Αυστρία λειτούργησε ως μοντέλο για τους εθνικιστές. Μέχρι πριν από λίγο καιρό, δηλαδή, όταν η συμμαχία αυτή «γκρεμίστηκε» μετά από την εμφάνιση βίντεο που έδειχνε τον επικεφαλής του ακροδεξιού Κόμματος Ελευθερίας να υπόσχεται κρατικά συμβόλαια με αντίτιμο στήριξη στις εκλογές.

Όλοι οι υπουργοί του Κόμματος Ελευθερίας είτε παραιτήθηκαν είτε απομακρύνθηκαν και ο καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς βρίσκεται αντιμέτωπος με ψήφο εμπιστοσύνης τη Δευτέρα.

Μπορεί ο Μακρόν να γίνει το νέο «πρόσωπο» της Ευρώπης;

Ο Εμανουέλ Μακρόν έχει προσπαθήσει πολλές φορές να φέρει στο επίκεντρο ευρωπαϊκά θέματα αλλά και να παρουσιάσει το «όραμά» του για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι, όμως, η πρώτη φορά που το κόμμα του μπαίνει στον εκλογικό… στίβο των ευρωεκλογών (με την ονομασία Renaissance) και η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν αποτελεί έναν έμπειρο και επικίνδυνο αντίπαλο.

Ακόμη και μια οριακή ήττα στις ευρωεκλογές θα είναι τεράστιο πλήγμα για τον Μακρόν στη Γαλλία, όπου ακόμη βρίσκεται αντιμέτωπος με τις διαμαρτυρίες των «Κίτρινων Γιλέκων».

Άγνωστο παραμένει, επίσης, με ποιο κόμμα θα επιλέξει να συμμαχήσει ο Μακρόν στο ευρωκοινοβούλιο.

Θα υπάρξει «πράσινο κύμα»;

Την ίδια ώρα, ορισμένα από τα μικρότερα κόμματα της ευρωβουλής προσπαθούν να υφαρπάξουν ψήφους από την Αριστερά ενώ οι Ευρωπαίοι πράσινοι ελπίζουν ότι θα κερδίσουν έδαφος λόγω των εκτεταμένων διαμαρτυριών για την κλιματική αλλαγή.

Το διάστημα πριν από τις εκλογές έγινε μεγάλη συζήτηση για «πράσινο κύμα» και στήριξη των οικολογικών κομμάτων. Οι δημοσκοπήσεις στη Γερμανία δείχνουν ότι οι οικολόγοι θα ενισχυθούν σημαντικά. Η κλιματική αλλαγή αποτελεί «καυτό» ζήτημα και για τους ψηφοφόρους της Δανίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας, ωστόσο μέχρι στιγμής παραμένει ασαφές εάν αυτό θα μεταφραστεί σε «πράσινες ψήφους».

Δείτε (εδώ) όλες τις ειδήσεις για τις Ευρωεκλογές.