Ευρωεκλογές 2019: Η γυναικεία εκπροσώπηση αυξάνεται αλλά όχι σε θέσεις «κλειδιά»

Οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν σήμερα κοντά το ένα τρίτο των 751 ευρωβουλευτών, σε ποσοστό 36%, αριθμός που έχει διπλασιασθεί στα σαράντα χρόνια των κοινοβουλευτικών θητειών. Στις πρώτες άμεσες εκλογές του 1979, οι γυναίκες αποτελούσαν μόλις το 16% του Ευρωκοινοβουλίου.

Στο Κοινοβούλιο του Στρασβούργου, η παρουσία των γυναικών είναι υψηλότερη από τα κοινοβούλια των επιμέρους χωρών, καθώς ο μέσος όρος εκπροσώπησής τους το 2018 κυμάνθηκε στο 27,9%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Ερευνών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (EPRS).

Σε παγκόσμια κλίμακα, το Ευρωκοινοβούλιο ξεπερνά κατά πολύ τον μέσο όρο στην εθνική εκπροσώπηση των γυναικών με 24,3%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Ένωσης Κοινοβουλίων (IPU).

Διαφορές μεταξύ των χωρών

Η Φιλανδία με 77%, η Ιρλανδία με 54,5% και η Κροατία με 54,5%, συνθέτουν την τριάδα των χωρών με τη μεγαλύτερη γυναικεία εκπροσώπηση στο Ευρωκοινοβούλιο. Η Μάλτα έχει ακριβοδίκαια ίσο αριθμό (50%), ενώ την πλησιάζει και η Ισπανία με 48,1%.

Στον αντίποδα βρίσκονται χώρες με γυναικεία εκπροσώπηση που πέφτει κάτω από το 20%, όπως η Ουγγαρία, η Λιθουανία, η Βουλγαρία, η Εσθονία, η Κύπρος και η Ρουμανία.

Στις εκλογές του 2019, 11 χώρες -σχεδόν το ένα τρίτο- επιβάλλουν ποσοστώσεις στην εκπροσώπηση γυναικών στα ψηφοδέλτια των κομμάτων και για πρώτη φορά μεταξύ αυτών των χωρών περιλαμβάνονται η Ιταλία, η Ελλάδα και το Λουξεμβούργο.

Το 2004, μόλις δύο χώρες μεταξύ όσων εφάρμοζαν τις ποσοστώσεις αξίωναν πλήρη ισομέρεια στον αριθμό των ανδρών και γυναικών στα ψηφοδέλτια: η Γαλλία, που έχει εκπροσώπηση 43,2% σε γυναίκες ευρωβουλευτές, και το Βέλγιο, που η σχετική εκπροσώπησή του φθάνει το 33%.

Δύο γυναίκες πρόεδροι

Οι γυναίκες παραμένουν μία μειονότητα στην ανάληψη ανωτάτων θέσεων στο Ευρωκοινοβούλιο, καθώς μόνο δύο αριθμούνται έως σήμερα μεταξύ των 18 προέδρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Εμβληματική η μορφή της Σιμόν Βέιλ, ως πρωταγωνίστριας του φεμινισμού στην Ευρώπη και ως πρώτη πρόεδρος της ΕΕ, από το 1979 έως το 1982, είχε μόνη διάδοχο την επίσης Γαλλίδα Νικόλ Φονταίν την περίοδο 1999-2002.

Σήμερα, οι γυναίκες ευρωβουλευτές καταλαμβάνουν το ένα τρίτο των εδρών του εκτελεστικού γραφείου του Ευρωκοινοβουλίου και προεδρεύουν σε δύο από τις πολιτικές ομάδες του.

Το 2018 οι λιγότερο του ενός τρίτου των επικεφαλής των αντιπροσωπειών του Ευρωκοινοβουλίου στο εξωτερικό ήταν γυναίκες. Αντιθέτως, οι γυναίκες αποτελούν το 60% του διοικητικού προσωπικού του Ευρωκοινοβουλίου, που περιλαμβάνει τομείς όπως η Γενική Γραμματεία, οι πολιτικές ομάδες και οι κοινοβουλευτικές βοηθοί.

Εκτός Βρυξελλών... «μηδέν»

Στο Ευρωκοινοβούλιο υπάρχει μεγαλύτερη γυναικεία εκπροσώπηση απ’ όσον στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την ΕΚΤ και το Συμβούλιο της Ευρώπης. Τρεις θεσμοί όπου ουδέποτε μία γυναίκα έχει κατακτήσει την προεδρία τους.

Το 2014 μία ομάδα γυναικών ευρωβουλευτών είχε απειλήσει ότι δεν θα ψήφιζε την πρώτη σύνθεση των επιτρόπων που είχε προταθεί και περιλάμβανε μόλις τέσσερις γυναίκες στις 28 θέσεις.

Ο πρόεδρος Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, που εξέφραζε παράπονα γιατί τα κράτη μέλη δεν του πρότειναν γυναίκες για επιτρόπους, κατόρθωσε εν τέλει να περιλάβει εννέα γυναίκες στις θέσεις των επιτρόπων, όσες και στην προηγούμενη θητεία της Κομισιόν.

Φέτος, σχεδόν όλα τα κόμματα του Ευρωκοινοβουλίου έχουν προτείνει άνδρες ως επικεφαλής των ψηφοδελτίων τους και υποψηφίους για την προεδρία της Επιτροπής. Μόνον τρία έχουν προτείνει γυναίκες: το Ευρωπαϊκό Κόμμα των Πρασίνων με τη Γερμανίδα Σκα Κέλερ, το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς με συνυποψήφια Σλοβένα Βιολέτα Τόμιτς και η Συμμαχία Δημοκρατών και Φιλελευθέρων με την Δανή Μαργκέτε Φεστάγκερ.