Το παρασκήνιο των μέτρων: Πώς κατέληξαν Τσίπρας και Τσακαλώτος στο πακέτο των παροχών

Κορυφαίος κυβερνητικός παράγοντας είπε στο CNN Greece: «Οι δικοί μας πετάνε».

Από το πρωί έχουν σπάσει τα τηλέφωνα στην Κουμουνδούρου από κόσμο του κόμματος που ζητάει να βγουν τα μέτρα σε φυλλάδιο να τα μοιράσουν στις γειτονιές». Βεβαίως, έχει συμβεί στο παρελθόν άλλο να είναι το κλίμα στα κομματικά στελέχη και άλλη ετυμηγορία να βγάζει η κάλπη…

Οι στοχεύσεις

Όπως και να έχει, οι βασικοί στόχοι της χτεσινής συνέντευξης Τύπου έχουν επιτευχθεί. Συγκεκριμένα:

• Δίνονται παροχές παραμονές εκλογών, κάτι που έχει πάντα έχει θετική επίπτωση στους ψηφοφόρους.
• Ενισχύεται το κυβερνητικό αφήγημα ότι «τα δύσκολα πέρασαν» καθώς και ότι «τώρα που μπορούμε, δίνουμε».
• Άλλαξε η ατζέντα, καθώς από χτες το απόγευμα η δημόσια συζήτηση αφορά αποκλειστικά τα μέτρα, ενώ το ζήτημα των διακοπών του πρωθυπουργού έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα.
• Μετά τις 120 δόσεις, πρόκειται για το δεύτερο κύμα μέτρων που ευνοεί κοινωνικά στρώματα που δεν ήταν δικαιούχοι του Κοινωνικού Μερίσματος και των άλλων προνοιακών επιδομάτων.

Ο σχεδιασμός

Το εύρος των παροχών εξέπληξε ακόμα και ανώτερα κυβερνητικά στελέχη. Φαίνεται ότι η διαμόρφωση του πακέτου έγινε σε έναν πολύ στενό κυβερνητικό κύκλο ο οποίος αποτελούταν από τους Αλέξη Τσίπρα, Ευκλείδη Τσακαλώτο και τον υπουργό παρά τω πρωθυπουργώ Δημήτρη Λιάκο. Στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός Οικονομικών έκαναν λόγο για μέτρα που είχαν σχεδιαστεί εδώ και καιρό, ενώ αρνήθηκαν μετ’ επιτάσεως τον προεκλογικό χαρακτήρα του πακέτου.

Η γενική μορφή των μέτρων φαίνεται ότι έχει εδώ καιρό συμφωνηθεί από τον πρωθυπουργό κα τον υπουργό Οικονομικών. Υπενθυμίζεται τι είχε πει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στις 28 Νοεμβρίου 2018 στη Βουλή όταν κατέθεσε την τροπολογία για το Κοινωνικό Μέρισμα 2018: «Τώρα που έχουμε βγει από το Πρόγραμμα, δεν έχουμε ανάγκη να στοχεύουμε σε υπερπλεόνασμα επειδή μας αναγκάζει το ΔΝΤ που έλεγε ότι η απόδοση κάποιων μέτρων θα αποδειχθεί χαμηλότερη και συνεπώς μπορούμε να λαμβάνουμε μέτρα εκ των προτέρων. Τα μέτρα θα είναι μόνιμου χαρακτήρα.» Δηλαδή εδώ και αρκετούς μήνες είχε αποφασιστεί ότι οι παροχές που δίνονταν στο τέλος της χρονιά από το υπερπλεόνασμα, θα μεταφέρονταν στην αρχή του έτους και θα έπαιρναν μόνιμο χαρακτήρα.

Το παρασκήνιο

Ωστόσο, δύσκολα μπορεί να παραβλέψει κανείς τις πολιτικές στοχεύσεις των μέτρων. Οι παροχές δεν διοχετεύονται μόνο στους πιο αδύναμους οικονομικά, αλλά και σε άλλες κοινωνικές ομάδες στις οποίες η απήχηση του κυβερνώντος κόμματο εμφανίζεται μειωμένη. Συγκεκριμένα:

• Η «13^η σύνταξη» μπορεί να δίνεται εξολοκλήρου μόνο στο κατώτατο τμήμα των συνταξιούχων, αλλά δεν μπαίνουν άλλα εισοδηματικά κριτήρια όπως είχε γίνει τις δύο τελευταίες χρονιές με το Κοινωνικό Μέρισμα.
• Δεν υπάρχει περίπτωση να μετακυλιστεί στην κατανάλωση το σύνολο της μείωσης του ΦΠΑ στην εστίαση από το 24% στο 13%. Το μέτρο πιο πολύ θα ενισχύσει την κερδοφορία των επιχειρήσεων εστίασης, δηλαδή αφορά κυρίως τη μεσαία τάξη.
• Η μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα (από το 24% στα 13%) και στην Ενέργεια (από το 13% στο 6%) θα γίνει πιο αισθητή από τους φτωχούς, αλλά είναι οριζόντιο μέτρο που ευνοεί όλες τις κοινωνικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων.

Θα μπορούσε να παρατηρήσει κανείς ότι η πλέον ευνοημένη κοινωνική ομάδα από τα μέτρα είναι οι επιχειρηματίες εστίασης. Επωφελούνται και από τις τρεις μειώσεις ΦΠΑ.

Επομένως, η κυβέρνηση με τα μέτρα στέλνει σαφές μήνυμα ότι δεν ενδιαφέρεται μόνο για τους νέους και τους κοινωνικά αποκλεισμένους, αλλά και για τη μεσαία τάξη καθώς και για τους εργαζόμενους που δεν ανήκουν στη χαμηλότερη οικονομική βαθμίδα.

Τα δύο πακέτα

Σύμφωνα με πληροφορίες του CNN Greece, στη τελική διαμόρφωση των παροχών συζητήθηκαν δύο διαφορετικά πακέτα.

Το πρώτο περιείχε καθολική παροχής 13^ης σύνταξης και μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση.

Το δεύτερο είχε μεγαλύτερη ποικιλία μέτρων με μειώσεις ΦΠΑ και ΕΝΦΙΑ, καθώς και με μηδενισμό της συμμετοχής των συνταξιούχων στη φαρμακευτική δαπάνη. Τελικά επιλέχτηκε μια μείξη των δύο πακέτων. Το τελικό μείγμα κρίθηκε πιο ισορροπημένο κοινωνικά και οικονομικά, καθώς και πιο παραγωγικό πολιτικά.