Το πρόγραμμα των τελευταίων ( ; ) 100 ημερών

Βάσει των συνταγματικών διαδικασιών στη γείτονα χώρα και εφόσον τελεσφορήσουν οι συνταγματικές αλλαγές –κάτι που θεωρείται πλέον δεδομένο– η Συμφωνία των Πρεσπών αναμένεται να φτάσει προς κύρωση στο ελληνικό Κοινοβούλιο τον Φεβρουάριο του 2019. Τούτων δοθέντων, η συγκεκριμένη ημερομηνία αποτελεί και την ημερομηνία λήξης της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, όπως την ξέρουμε σήμερα. Ο Αλέξης Τσίπρας έχει μπροστά του ένα διάστημα περίπου 100 ημερών για να επιχειρήσει να εφαρμόσει το κυβερνητικό του πρόγραμμα. Κι αν συνήθως στην πολιτική ζωή μιας κυβέρνησης γίνεται πολύς λόγος για τις πρώτες 100 μέρες, σε αυτή την περίπτωση είναι αρκετά πιθανόν να μιλάμε για τις τελευταίες 100, που θα είναι και οι κρισιμότερες.

Τα τρία επίπεδα του σχεδιασμού

Ο Πρωθυπουργός επιθυμεί σε αυτό το διάστημα να αφήσει σαφές στίγμα της «μεταμνημονιακής πολιτικής» στο πεδίο της οικονομίας, να επικυρώσει την επίλυση ενός χρόνιου διεθνούς προβλήματος και τέλος να ενισχύσει την πολιτική του παρουσία στο νέο σκηνικό που θα διαμορφωθεί στη χώρα μετά τις εκλογές.

Στο πρώτο επίπεδο, ο οδικός χάρτης είναι σαφής: ψήφιση με ονομαστικές ψηφοφορίες των μέτρων που προαναγγέλθηκαν στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, μη περικοπή των συντάξεων και μοίρασμα του πρωτογενούς πλεονάσματος. Στο Μέγαρο Μαξίμου θεωρούν ότι μέσω αυτών των τριών κινήσεων θα δοθεί το στίγμα της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ ως δύναμης που προασπίζεται τα συμφέροντα των ασθενέστερων οικονομικά πολιτών, «αυτών που πλήρωσαν με το μεγαλύτερο τίμημα την πολιτική των Μνημονίων που η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ έφεραν στη χώρα», σύμφωνα με το σχήμα που υιοθέτησε ο Αλέξης Τσίπρας στη ΔΕΘ.

Όσον αφορά τη Συμφωνία των Πρεσπών, η κυβέρνηση φαίνεται να έχει εξασφαλίσει την απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία ακόμα και χωρίς τον Πάνο Καμμένο. Στους 145 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ θα προστεθούν σίγουρα τρεις από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του Ποταμιού, ο ανεξάρτητος βουλευτής Χάρης Θεοχάρης, η υπουργός Κατερίνα Παπακώστα και δύο ή τρεις βουλευτές των Ανεξαρτήτων Ελλήνων. Ως εκ τούτου και εκτός δραματικών ανατροπών, είναι πολύ πιθανόν η ελληνική Βουλή να κυρώσει τη Συμφωνία των Πρεσπών. Το ερώτημα, ωστόσο, που παραμένει είναι πώς θα διαχειριστεί πολιτικά ο Αλέξης Τσίπρας την απώλεια του κυβερνητικού του εταίρου. Ένα σενάριο θέλει τον πρωθυπουργό να πορεύεται με κυβέρνηση μειοψηφίας μέχρι τον Μάιο, όταν και θα στηθούν τριπλές κάλπες. Ένα άλλο να βρεθεί νέα πλειοψηφία από την παρούσα Βουλή και ένα τρίτο να προκηρυχθούν εκλογές αμέσως μετά την κύρωση της Συμφωνίας. Σε κάθε περίπτωση, το σενάριο εξάντλησης της συνταγματικής θητείας της κυβέρνησης φαντάζει αυτή τη στιγμή απίθανο.

Η ρητορική των διπόλων

Στους τέσσερις μήνες που απομένουν, η κυβέρνηση θα επιδιώξει να διατηρήσει στην επικαιρότητα το δίπολο «πρόοδος-συντήρηση». Στόχος είναι αφενός να συσπειρώνει τους εν δυνάμει ψηφοφόρους της και αφετέρου να πιέζει πολιτικά τον χώρο του Κινήματος Αλλαγής. Η στρατηγική που επέλεξε να ακολουθήσει η Κουμουνδούρου στις αυτοδιοικητικές εκλογές είναι ενδεικτική αυτής της κατεύθυνσης. Η εγκαθίδρυση μιας ρητορικής πολιτικών διπόλων αναμένεται να ενισχυθεί και από την ταυτόχρονη διεξαγωγή των ευρωεκλογών, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ θα επιδιώξει να μεταφέρει τους όρους της και στο επίπεδο της ευρωπαϊκής εκπροσώπησης.

Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση θα επιχειρεί ολοένα και συχνότερα την ταύτιση του Κυριάκου Μητσοτάκη με πολιτικούς τύπου Βίκτορ Όρμπαν, κρούοντας, παράλληλα, τον κώδωνα του κινδύνου για την άνοδο της ακροδεξιάς σε μια σειρά νευραλγικών χωρών της Γηραιάς Ηπείρου.

Ταυτόχρονα μέσω της παρουσίας του ΣΥΡΙΖΑ ως παρατηρητή στους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές, αλλά και με το άνοιγμα στη Βουλή της συζήτησης για τη Συνταγματική Αναθεώρηση, θα επιδιωχθεί η άσκηση πίεσης στη Φώφη Γεννηματά, προκειμένου η ίδια να ξεκαθαρίσει «με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει την επομένη των εκλογών».

Απώτερος στόχος, ο ΣΥΡΙΖΑ την επόμενη των εκλογών και ανεξαρτήτως αποτελέσματος, να καθιερωθεί ως ο ένας από τους δύο μεγάλους πόλους του κομματικού συστήματος.

Στην περίοδο μέχρι τη διεξαγωγή των εκλογών, πολλοί είναι οι παράγοντες –αστάθμητοι και μη– που θα κρίνουν την αποτελεσματικότητα της συγκεκριμένης στρατηγικής. Ανάμεσά τους, ιδιαίτερα σημαντικό παραμένει το κατά πόσο θα υπάρξουν ή μη άλλα αυτογκόλ της κυβέρνησης (όπως η κακή διαχείριση της μεγάλης εθνικής τραγωδίας στο Μάτι και η παραίτηση Κοτζιά), και βεβαίως το εάν ο Πάνος Καμμένος θα παραμείνει πιστός στη δέσμευση που εξέφρασε ενώπιον του υπουργικού συμβουλίου ότι δεν θα συμπλεύσει με τη Νέα Δημοκρατία για να πέσει η κυβέρνηση.