Οι πέντε παράγοντες που θα κρίνουν την ημερομηνία των εκλογών

Είναι αλήθεια ότι ο Αλέξης Τσίπρας δέχεται πολλές εισηγήσεις αναφορικά με τον χρόνο των εκλογών και είναι εξίσου αλήθεια ότι ο ίδιος έκανε μια αναφορά στην τελευταία Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ. Πλην όμως η αναφορά αυτή αφορούσε μια σκέψη και όχι τελεσίδικη απόφαση του Πρωθυπουργού και εντάχθηκε στη συζήτηση σχετικά με τον χρόνο των Αυτοδιοικητικών Εκλογών οι οποίες θα διεξαχθούν με το σύστημα της απλής αναλογικής στις 13 Οκτωβρίου του 2019 και όχι τον Μάιο του ίδιου χρόνου μαζί με τις ευρωεκλογές, μετά από επιμονή του Πάνου Σκουρλέτη.

Ποια είναι όμως τα ζητήματα που πρέπει πρώτα να λυθούν;

α) Πρώτον και σημαντικότερο είναι ο τρόπος με τον οποίο θα ολοκληρωθεί το πρόγραμμα τον Αύγουστο του 2018. Πώς θα είναι η επόμενη μέρα; Πόσες αξιολογήσεις θα έχει η ελληνική οικονομία μετά τον Αύγουστο; Θα είναι αυξημένη επιτροπεία ή θα ακολουθηθεί το ίδιο σύστημα με όλες τις υπόλοιπες χώρες που ολοκλήρωσαν προγράμματα στήριξης; Αν και αυτά φαντάζουν τεχνικά ζητήματα η κατάληξή τους είναι ικανή να «θολώσει ή να αναδείξει» το αφήγημα της «καθαρής εξόδου». Στην πρώτη περίπτωση η κυβέρνηση θα βρεθεί σε δύσκολη θέση ενώ στη δεύτερη, θα έχει τη δυνατότητα να εφαρμόσει αποφάσεις και να σχεδιάσει τις εκλογές σε καλύτερο για αυτήν πολιτικό χρόνο.

β) Οι περικοπές συντάξεων από την πρώτη ημέρα του 2019 είναι ένας από τους μεγαλύτερους πονοκεφάλους του κυβερνητικού επιτελείου. Το «δεν μπορούμε να πάμε σε εκλογές με κομμένες συντάξεις» ακούγεται ολοένα και περισσότερο τόσο στην Κουμουνδούρου όσο και στη Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Το τελευταίο διάστημα, μάλιστα, την άποψη αυτή φαίνεται ότι συμμερίζονται και άτομα του στενού πυρήνα του πρωθυπουργού. Οι περικοπές συντάξεων είναι ένα από τα ζητήματα που αναμένεται να μπουν έντονα το επόμενο διάστημα στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Η ελληνική κυβέρνηση θα προβάλει το επιχείρημα της υπερκάλυψης του στόχου των πλεονασμάτων προκειμένου να πείσει ότι δεν χρειάζονται νέες περικοπές στις συντάξεις. Άλλωστε, δεν πρέπει να θεωρείται καθόλου τυχαία η αναφορά του Αλέξη Τσίπρα κατά την επίσκεψη του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στην Αθήνα: «Πιστεύω ότι το διαβατήριο, για αυτό που ονομάζουμε καθαρή έξοδο από το πρόγραμμα, δεν είναι άλλο από την υπεραπόδοση της ελληνικής οικονομίας.», είπε ο Έλληνας Πρωθυπουργός δίνοντας το στίγμα των ελληνικών θέσεων για το επόμενο διάστημα.

γ) Παραμονή ή όχι του ΔΝΤ στο πρόγραμμα: Πρόκειται για ζήτημα ικανό να καθορίσει τις εξελίξεις αλλά και θέμα που έχει δημιουργήσει διαφορετικές προσεγγίσεις εντός της κυβέρνησης. Παραμονή του Ταμείου στο πρόγραμμα συνεπάγεται με γενναίες ρυθμίσεις ελάφρυνσης του χρέους, γεγονός που μπορεί να αποτελέσει ισχυρό πολιτικό και επικοινωνιακό χαρτί για την ελληνική κυβέρνηση. Από την άλλη, αν το ΔΝΤ παραμείνει στο πρόγραμμα δύσκολα θα αποφευχθεί η περικοπή συντάξεων. Δίκοπο μαχαίρι λοιπόν αλλά και γρίφος για δυνατούς λύτες σχετικά με το ποια από τις δύο «σχολές» θα επικρατήσει εντός της κυβέρνησης.

δ) Πολιτικές συμμαχίες: Η συνεργασία με τους ΑΝΕΛ έχει ημερομηνία λήξης. Ίδια με αυτήν της προκήρυξης των επόμενων εκλογών. Το μήνυμα είναι σαφές και έχει φτάσει και στους τελευταίους βουλευτές των κομμάτων οι οποίοι το τελευταίο διάστημα ολοένα και περισσότερο επιδίδονται σε τηλεοπτικές ενδοκυβερνητικές αψιμαχίες. Το ζητούμενο από δω και πέρα είναι τι γίνεται στον χώρο της Κεντροαριστεράς. «Η μόνη πολιτική βιώσιμη λύση είναι κυβερνήσεις προγραμματικής συνεργασίας με προοδευτικό ή συντηρητικό προσανατολισμό. Το Κίνημα Αλλαγής πρέπει να επιλέξει», απάντησε ο Νίκος Φίλης σε σχετική ερώτηση της «Κυριακάτικης Καθημερινής». Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε πρόσφατα και ο Πάνος Σκουρλέτης. Όσο η Χαριλάου Τρικούπη δεν ξεκαθαρίζει το τοπίο τόσο δυσκολεύεται η κυβέρνηση να πάει σε εκλογές. Παράλληλα, δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι η κυβερνητική πλειοψηφία εξαρτάται και από τους ΑΝΕΛ. Ως εκ τούτου, πιθανότατα καταλυτικός παράγοντας σχετικά με τον χρόνο των εκλογών να αποδειχθεί ο Πάνος Καμμένος. Η πρόσφατη δήλωσή του ««Μας έχετε για πολιτικά αφελείς να πάμε σε εκλογές με μειωμένες συντάξεις;» αλλά και οι επαφές που κάνει στον χώρο της Δεξιάς έχουν ήδη χτυπήσει καμπανάκι στο Μέγαρο Μαξίμου.

ε) Τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής: Ο Αλέξης Τσίπρας επιθυμεί διακαώς να συνδέσει την κυβερνητική του θητεία με μια λύση στο Σκοπιανό. Πιστεύει ακράδαντα ότι έφτασε η ώρα οι δύο χώρες να λύσουν τα προβλήματά τους αλλά και πως πιθανή λύση θα έχει πολλαπλά οφέλη για την Ελλάδα. Επιπλέον, τυχόν εξελίξεις σε αυτό το επίπεδο θα προκαλέσουν πολιτικές πιέσεις τόσο στη Νέα Δημοκρατία όσο και στο Κίνημα Αλλαγής και πιθανό να επισπεύσουν την ημερομηνία των εκλογών. Τέλος, από την εξίσωση δεν πρέπει να βγαίνει ο αστάθμητος παράγοντας Ερντογάν, του οποίου οι κινήσεις αμέσως μετά τις εκλογές στην Τουρκία είναι πιθανόν να προκαλέσουν πολιτικές εξελίξεις και στην Ελλάδα.

Σε κάθε περίπτωση και με δεδομένο ότι ήδη έχουν «κλειδώσει» οι δύο εκλογικές διαδικασίες του 2019 (ευρωεκλογές Μάιο, αυτοδιοικητικές Οκτώβριο), το κυβερνητικό επιτελείο εξετάζει όλους τους παράγοντες και τα δεδομένα προκειμένου να αποφασίσει τον χρόνο των εκλογών. Σημειώνεται, πάντως, ότι ο Αλέξης Τσίπρας εκτιμά ότι αν η κυβέρνησή του γίνει η πρώτη ελληνική κυβέρνηση μετά από πολλά χρόνια που καταφέρει να ολοκληρώσει τη θητεία της θα έχει ήδη ένα δυνατό άσσο στο μανίκι.