Σκοπιανό: δύσκολη διαπραγμάτευση ενόψει - πώς το μακρύ ...χέρι της Τουρκίας επιτάχυνε τη διαδικασία

Ο Πάνος Καμμένος, όπως άφησαν να εννοηθεί οι αναφορές του μετά το πέρας της χθεσινής σύσκεψης υπό τον πρωθυπουργό, αποδέχεται συμπερίληψη του όρου 'Μακεδονία' αρκεί αυτός να είναι σε γλώσσα διαφορετική από την ελληνική. Δι' αυτού του τρόπου επιβεβαίωσε, εμμέσως, και τις πληροφορίες ότι η πρόταση της Αθήνας για το σύνθετο -και ενιαίο σε όλες τις χρήσεις του- όνομα προβλέπει ότι αυτό θα είναι άκλιτο και αμετάφραστο από τα σλαβικά. Σλαβικά και αμετάφραστα, αντιστοίχως, θα είναι και τα παράγωγα, τα οποία και συνιστούν το πλέον κρίσιμο κεφάλαιο στο πακέτο της συμφωνίας. Επιπροσθέτως, ο υπουργός άμυνας ζήτησε να περιβληθεί με απόλυτη εμπιστοσύνη ο Νίκος Κοτζιάς σημειώνοντας με εμφατικό τρόπο ότι «δεν είναι από εκείνους που άλλα υπογράφουν και άλλα λένε εν συνεχεία».

Βεβαίως, αντίστοιχου τύπου σύνθετες ονομασίες είχαν -δίχως τύχη- και στο παρελθόν πέσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων: Νόβα Μακεντόνια ή Νοβομακεντόνια («Νέα Μακεδονία»), Γκόρνα Μακεντόνια («’Ανω Μακεδονία»), Βαρντάρσκα Μακεντόνια («Μακεδονία του Βαρδάρη»), Σλαβομεκεντόνια («Σλαβική Μακεδονία» - μη αποδεκτή από τους Αλβανούς των Σκοπίων), κ.α.

Δίχως να προεξοφλείται ότι η ελληνική πρόταση 'θα περάσει' στη δύσκολη διαπραγμάτευση που αρχίζει το επόμενο δεκαπενθήμερο -τι άλλαξε, άραγε, από τότε μέχρι σήμερα;

Πέραν του φιλο-ευρωπαϊκού προσανατολισμού της κυβέρνησης Ζάεφ που δημιουργεί τις προϋποθέσεις, έχει ενταθεί -σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές- η ανησυχία ισχυρών χωρών της Δύσης, της Γερμανίας συμπεριλαμβανομένης, μεταξύ άλλων και για την αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας στα Σκόπια. Προς αποτροπή, λοιπόν, δημιουργίας ακόμη ενός θυλάκου Ερντογανικής επιρροής στα Βαλκάνια -όπως αυτοί που υπάρχουν σε Βοσνία και Κόσοβο- επείγονται να δοθεί ώθηση στην ευρω-ατλαντική πορεία της πΓΔΜ. Για να γίνει αυτό πρέπει να λυθεί το ονοματολογικό. Έτσι, Αθήνα και Σκόπια έχουν μπει στη μέγγενη παρασκηνιακών πιέσεων 'να τελειώνουν' με τη χρονίζουσα διαμάχη τους.

Η διείσδυση της Τουρκίας στα Σκόπια

Σημαντικό όχημα για την διείσδυση της Άγκυρας στα Σκόπια είναι η αναγνωρισμένη τουρκική μειονότητα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 αριθμεί 80.000 μέλη (4% του πληθυσμού). Αυθαίρετα η Τουρκία εντάσσει σε αυτήν και χιλιάδες εξισλαμισμένους Σλάβους (Τορμπέσηδες). Στην κυβέρνηση Ζάεφ υπάρχει υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου από τους κόλπους της. Οι χρηματοδοτήσεις προς τη μειονότητα παρέχονται κυρίως μέσω του τουρκικού Ιδρύματος Συνεργασίας και Συντονισμού (TİKΑ) το οποίο, μεταξύ άλλων, κατασκευάζει σχολεία εκμάθησης της τουρκικής γλώσσας, συντηρεί οθωμανικά μνημεία και τζαμιά, χορηγεί κρατικές υποτροφίες σε απόρους μαθητές τουρκικής και αλβανικής καταγωγής αλλά και σε Τορμπέσηδες.

Αναβαθμισμένος είναι, επίσης, τα τελευταία χρόνια, ο ρόλος της Τουρκίας και στο οικονομικό επίπεδο. Κατατάσσεται στην 3η θέση μεταξύ των χωρών προέλευσης επενδύσεων, πολλές τράπεζές της δραστηριοποιούνται στην πΓΔΜ, ενώ τουρκικές επιχειρήσεις έχουν αναλάβει μεγάλα έργα.

Η θέση της πΓΔΜ για το όνομα και τα παράγωγα

Τα Σκόπια φαίνεται πως αποδέχονται μεν σύνθετη ονομασία, όχι, όμως, erga omnes -δηλαδή, για όλες τις χρήσεις- αλλά μόνο για τις διμερείς σχέσεις με την Ελλάδα. Επιπροσθέτως, δεν εμφανίζονται διατεθειμένα να υποχωρήσουν στο ακανθώδες θέμα της ταυτότητας που ακουμπά τον πυρήνα του αλυτρωτισμού. Επιμένουν, δηλαδή, αυτή να ονομάζεται 'μακεδονική', οικειοποιούμενα, έτσι, το 'όλον' της γεωγραφικής περιοχής. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις που έχουν γίνει, η πλειοψηφία του σλαβικού πληθυσμού δεν θέλει να απεμπολήσει την ονομασία 'Μακεδονία', κάτι το οποίο αφήνει παγερά αδιάφορο το αλβανικό στοιχείο που συνιστά το 1/3 της γείτονος. Αμφότεροι, πάντως, Σλάβοι και Αλβανοί, επιθυμούν σε συντριπτικό ποσοστό την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ.

Το ενδεχόμενο διενέργειας δημοψηφίσματος για το ονοματολογικό στην πΓΔΜ, παρότι επισήμως δεν έχει τεθεί, προβληματίζει. Σε μια τέτοια περίπτωση, πάντως, όπως έχει προειδοποιήσει ο Νίκος Κοτζιάς, δεν μπορεί να αποκλειστεί αντίστοιχο ελληνικό αντίμετρο, να γίνει, δηλαδή, δημοψήφισμα και στην Ελλάδα.