Οι πολιτικοί «κομήτες» του 2023

Οι εκπλήξεις ήταν ελάχιστες, αφού και οι νέοι πολιτικοί που εμφανίζονταν έβγαιναν κατά κανόνα από τα σπλάχνα της παράταξής τους, έχοντας κολλήσει τα ανάλογα «ένσημα».

Οι τεκτονικές αλλαγές κατά τη δεκαετία του ’90 έφεραν νέους πολιτικούς στο προσκήνιο, αλλά εντός των πολιτικών σχηματισμών. Η απαξίωση της πολιτικής και του πολιτικού λόγου τα τελευταία 15 χρόνια έδωσε ένα νέο φαινόμενο, που τελευταίως άρχισε να γίνεται πιο έντονο.

Οι πολιτικοί «κομήτες», αυτών που η προέλευση συνήθως περιγράφονταν «από το πουθενά» τείνει να γίνει πλέον κανόνας. Το εκλογικό σώμα των περισσότερων χωρών άρχισε να βλέπει την πολιτική από απόσταση, δεν συμμετείχε ενεργά στους πολιτικούς σχηματισμούς, ενώ ισχυρή έγινε η τάση να αναζητεί «σωτήρες».

Η πρώτη ισχυρή ανατροπή, που είναι πλέον και σημείο αναφοράς ήταν η εκλογή Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μπορεί ο Τραμπ να χρησιμοποίησε μεν ένα συστημικό κόμμα για να διεκδικήσει την προεδρία, αλλά ουσιαστικά άλωσε τους Ρεπουμπλικάνους, βάζοντας στο επίκεντρο τον ίδιο του τον εαυτό, ως σταρ με σωτηριολογικά στοιχεία.

Δήλωνε αντισυστημικός και πρόσφερε στους ψηφοφόρους το αφήγημα που ήθελαν να ακούσουν: επιστροφή στην παράδοση και στη «Μεγάλη Αμερική».

Την ίδια περίοδο ένας Βραζιλιάνος απόστρατος, ο Ζαΐρ Μπολσονάρου κερδίζει τις εκλογές με ανάλογη ατζέντα. Το φαινόμενο Τραμπ παίρνει παγκόσμιες διαστάσεις που τείνει να αποκτήσει χαρακτηριστικά κανονικότητας.

Kasselakis for President

Στην Ελλάδα δεν είχαμε ανάλογα φαινόμενα. Ακόμα και η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ το 2015, μπορεί να ήρθε από ένα κόμμα που λίγα χρόνια πριν να έμπαινε μετά βίας στη Βουλή, τα στελέχη του όμως, όπως και ο πρόεδρος του ήταν «ψημένοι» στην πολιτική, συμμετείχαν στους μηχανισμούς του, ήταν «παιδιά» του.

Ο Στέφανος Κασσελάκης είναι ο ορισμός του απόλυτου «κομήτη».

Η θητεία του στην πολιτική ήταν η συμμετοχή του στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ και μάλιστα σε μη εκλόγιμη θέση.

Δεν ήταν καν κάτοικος Ελλάδας, είχε ένα νεφελώδες πολιτικό παρελθόν που περιείχε και Γιώργο Παπανδρέου και Κυριάκο Μητσοτάκη, υπήρξε εργαζόμενος στην Goldman Sachs, ιδιότητα που για ηγέτη κόμματος της Αριστεράς ήταν μέχρι πρότινος επιστημονική φαντασία.

Ο Στέφανος Κασσελάκης μπορεί να επέλεξε ένα κόμμα της Αριστεράς για να διεκδικήσει την ηγεσία, αλλά τα εργαλεία είναι αυτά που πλέον χρησιμοποιούνται ως «συνταγές επιτυχίας».

Έντονη δραστηριότητα στα κοινωνικά δίκτυα, μια clean εικόνα, στοχευμένα σλόγκαν, που μπορεί να μοιάζουν γενικόλογα, αλλά έχουν κοινό.

Το «ελληνικό όνειρο», ο «η τίμια Ελλάδα του παρελθόντος» είναι συνθήματα που δεν χρειάζεται να ανήκει κανείς στην Αριστερά για να τα υιοθετήσει.

Η γλώσσα Κασσελάκη είναι απλή, μακριά από τις φόρμες του αριστερού λόγου, τον οποίον μάλιστα ο ίδιος χαρακτήρισε «σάλτσες Πουμαρό».

Ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζεται με όρους σταρ, όπου η προσωπική του ζωή αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο της εικόνας του. Ο νέος πρόεδρος είναι υπόδειγμα κομήτη, που αν και με όσα προκάλεσε η παρουσία του στο εσωτερικό του κόμματος του, περισσότερο σαν «μετεωρίτης» θα μπορούσε να περιγραφεί.

Η Ελληνική Βουλή με «ανακαινισμένη» τη δεξιά πτέρυγα

Η Ελληνική Βουλή και η σύνθεσή του όπως διαμορφώθηκε από τις εθνικές εκλογές του 2023 είχε επίσης εκπλήξεις. Μπορεί να μην είχε ηγέτες «από το πουθενά» είχε όμως νέα κόμματα, τα οποία μόλις λίγους μήνες πριν τις κάλπες οι περισσότεροι δεν γνώριζαν καν την ύπαρξή τους.

Οι «Σπαρτιάτες» μπήκαν στο Κοινοβούλιο καλύπτοντας εμφανώς το «κενό» της Χρυσής Αυγής και έδωσαν πολύ γρήγορα δείγματα ερασιτεχνισμού, που ορισμένες φορές άγγιζαν τα όρια της γραφικότητας. Πριν ακόμα συγκροτηθεί η κοινοβουλευτική τους ομάδας κόντεψε να διαλυθεί με τους βουλευτές να καταγγέλλουν τον πρόεδρο και ο πρόεδρος να τους το επιστρέφει.

Η «Νίκη» από την άλλη δεν είχε τέτοιες αναταράξεις, επέλεξε μια συντηρητικά ατζέντα, που πατά στις «παραδοσιακές αξίες» και φαίνεται πως έχει απήχηση σε λαϊκά κυρίως στρώματα.

Πολιτικά σχήματα, με άπειρους βουλευτές, που ακόμα δεν έχουν εξοικειωθεί με τις διαδικασίες, έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους στο δεξιό άκρο του πολιτικού συστήματος, μέσα σε ελάχιστους μήνες, κάτι που αλλάζει τα δεδομένα με τρόπο που κανείς δεν είχε προβλέψει.

Ο Αργεντινός σόουμαν με το πριόνι

Το πιο κραυγαλέο παράδειγμα «κομήτη» της πολιτικής για το 2023 ήταν αυτό του νέου προέδρου της Αργεντινής, Χαβιέρ Μιλέι. Ένας σόουμαν που πάτησε πάνω στην ανικανότητα των κυβερνήσεων των τελευταίων δεκαετιών να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό και να βγάλουν τη χώρα από την οικονομική κρίση.

Οι περονιστές και οι σοσιαλιστές έγιναν για τον Μιλέι το κόκκινο πανί, που δεν τους κατήγγειλε απλώς, έκανε σε κάθε εμφάνισή του ένα σόου.

Έβγαινε στους δρόμους με ένα αλυσοπρίονο, συμμετείχε σε τηλεοπτικά σόου και υποσχόταν ότι θα καταργήσει σχεδόν τα πάντα, ακόμα και το νόμισμα της χώρας.

Ένας πολιτικός με ελάχιστη πολιτική στον λόγο του έπεισε για τον «δυναμισμό» του, που φλέρταρε μονίμως με τη γραφικότητα και τώρα απομένει να φανεί αν οι υποσχέσεις του είναι απλώς έναν μέρος του σόου ή εφαρμόσιμες πολιτικές.

Ο Ολλανδός που είναι παλιός, αλλά δεν είναι αλλιώς

Μία ακόμα έκπληξη το 2023 ήταν η πρωτιά στις ολλανδικές εκλογές Γκέερτ Βίλντερς, ο οποίος δεν είναι μεν «κομήτης», καθώς μετρά αρκετά χρόνια στην πολιτική, η νίκη του όμως πριν από μία δεκαετία φαινόταν απολύτως απίθανη.

Φλέρταρε πάντα με τη γραφικότητα, είχε ανθελληνική ρητορική, μιλούσε για «τεμπέληδες Έλληνες» και εμφανιζόταν με πλακάτ που εικόνιζαν χαρτονομίσματα της δραχμής.

Αυτή η ρητορική του έδωσε βέβαια θέση στη ολλανδική Βουλή και καθώς φαίνεται ότι ήταν υπομονετικός φέτος κατέκτησε την πρώτη θέση, με την ατζέντα που παγκοσμίως κερδίζει: Παραδοσιακές αξίες, επιθετικός λόγος για τους «άλλους» και υπόσχεση μια «νέα Ολλανδία» που κοιτά στο παρελθόν.

Put your glad rags on and join me

Φαίνεται ότι την τελευταία δεκαετία το πολιτικό «σύμπαν» έχει ιδιαίτερη αδυναμία στους «κομήτες», που εμφανίζονται με τα ίδια περίπου συστατικά: Πολιτική, χωρίς έντονο πολιτικό λόγο, ηγέτες- σόουμαν, συνεχής και «δουλεμένη» παρουσία στα κοινωνικά δίκτυα, η εικόνα να κυριαρχεί έναντι του λόγου.

Και φαίνεται ότι όλο αυτό έχει παγκόσμια δυναμική. Σίγουρα οι νέοι σταρς της πολιτικής κάπου σιγοτραγουδούν τον στίχο των Bill Haley and his comets από την δεκαετία του ’50 στο τραγούδι Rock around the clock: Put your glad rags on and join me.